Bộ Xây dựng cho rằng, UBND tỉnh Lào Cai điều chỉnh công suất Dự án Thủy điện Cốc Đàm từ 6,3MW lên 7,5MW là sai quy hoạch. Ảnh: TQ

Dự án (D.A) Thủy điện Cốc Đàm do Cty TNHH XD Hoàng Sơn làm chủ đầu tư được xây dựng tại xã Nậm Đét, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai thuộc quy hoạch thủy điện nhỏ toàn quốc trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã được Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) phê duyệt tại Quyết định số 1925 ngày 31/5/2005, theo đó D.A có công suất 6,3MW.

Ngày 07/6/2022, Bộ Công thương có Văn bản số 3150 về việc lấy ý kiến đối với hồ sơ điều chỉnh quy hoạch D.A Thủy điện Cốc Đàm, tỉnh Lào Cai kèm hồ sơ điều chỉnh quy hoạch do Công ty CP Tư vấn Thủy điện và Công nghệ xây dựng HECC lập năm 2022.

Ngày 20/7/2022, Bộ Xây dựng chính thức có văn bản trả lời Bộ Công thương, khẳng định hồ sơ D.A còn thiếu nhiều nội dung nên chưa có cơ sở đánh giá và xem xét việc điều chỉnh quy hoạch thủy điện.

Những bất cập của D.A Thủy điện Cốc Đàm được Bộ Xây dựng chỉ ra như: D.A được được bố trí trên dòng suối Nậm Phàng, thuộc vùng có địa hình miền núi với độ dốc sườn núi và độ dốc lòng sông, suối lớn; địa hình núi cao, bị chia cắt, cộng với lượng mưa dồi dào đã tạo nên mạng lưới sông dày đặc trên lưu vực.

Ngoài ra, hồ sơ còn thiếu nhiều nội dung nên chưa có cơ sở đánh giá và xem xét việc điều chỉnh quy hoạch thủy điện.

“Cần có đánh giá tổng thể bậc thang các công trình thủy điện có liên quan thuộc lưu vực suối Nậm Phàng nhằm đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả trong việc phát triển các D.A thủy điện theo quy định; đồng thời cần bổ sung đánh giá sơ bộ về an toàn hồ, đập và an toàn các công trình có quan đến D.A đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật trong quá trình khai thác, vận hành an toàn công trình hồ, đập và đảm bảo an sinh cho người dân hạ du khu vực D.A” - Bộ Xây dựng đề nghị.

Căn cứ hồ sơ điều chỉnh quy hoạch, D.A Thủy điện Cốc Đàm nằm trong khu vực đồi núi trải dài, địa hình phức tạp có độ dốc lớn. Do vậy, khi đầu tư xây dựng sẽ có nhiều tác động đến môi trường. “Việc xây dựng công trình tại khu vực suối dốc, đồi núi cao tiềm ẩn nhiều rủi ro mất an toàn trong thi công xây dựng, vận hành và ổn định mái dốc... đặc biệt là biến đổi cực đoan của thời tiết trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay. Vì vậy, cần có phân tích, đánh giá về đặc thù nêu trên của D.A làm cơ sở để đưa ra các giải pháp kỹ thuật sơ bộ nhằm đảm bảo hiệu quả kinh tế-xã hội của D.A” - Bộ Xây dựng cho ý kiến.

Bộ Xây dựng cho rằng, D.A Thủy điện Cốc Đàm, tỉnh Lào Cai cần bổ sung cơ sở pháp lý điều chỉnh quy hoạch đáp ứng các quy định tại Thông tư số 43/2012/TT-BCT ngày 27/12/2012 về quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng D.A thủy điện và vận hành khai thác công trình thủy điện và các quy định hiện hành của pháp luật có liên quan.

Về nội dung đề xuất nâng quy mô công suất của D.A lên 9,8MW, gồm 04 tổ máy, mực nước dâng bình thường 179m, theo Bộ Xây dựng cần được xem xét căn cứ vào các yêu cầu kỹ thuật của hệ thống điện khu vực D.A, đảm bảo cân đối cơ cấu nguồn điện trong tổng thể phát triển ngành Điện. Bộ Công thương đánh giá và chịu trách nhiệm về hồ sơ quy hoạch của D.A.

“Đối với các nội dung liên quan tới giải tỏa công suất của hệ thống điện khu vực tỉnh Lào Cai cần được phân tích làm rõ để đảm bảo tính khả thi phương án đấu nối vào lưới điện khu vực. Đồng thời cần có phân tích, đánh giá đầy đủ về những khó khăn, thuận lợi và hiệu quả kinh tế-xã hội của D.A” - Bộ Xây dựng đề nghị.

Trong khi thi công đường hầm thủy điện Cốc San bằng phương pháp nổ mìn tại vị trí cách cửa nhận nước khoảng 130m thì xuất hiện sụt lún đất. Ảnh: TQ

Đối với giấy phép xây dựng D.A, theo Bộ Xây dựng, trong trường hợp công trình thủy điện sau điều chỉnh không thuộc đối tượng được miễn giấy phép xây dựng theo quy định tại Khoản 30 Điều 1 Luật số 62/2020/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng, cần căn cứ những nội dung hướng dẫn về giấy phép xây dựng đã được quy định tại Luật số 62/2020/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng và các văn bản có liên quan để hoàn tất các thủ tục đầu tư xây dựng theo quy định.

“D.A Thủy điện Cốc Đàm thuộc quy hoạch thủy điện nhỏ toàn quốc trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã được Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) phê duyệt tại Quyết định số 1925/QĐ-NLDK ngày 31/5/2005, có công suất 6,3MW. Tuy nhiên tại Quyết định số 3543/QĐ-UBND ngày 08/12/2006, UBND tỉnh Lào Cai đã phê duyệt điều chỉnh D.A với quy mô công suất 7,5MW là thực hiện không đúng quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Việc này cần được xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật hiện hành để đủ cơ sở pháp lý thực hiện điều chỉnh quy hoạch thủy điện theo quy định” - Bộ Xây dựng kiến nghị.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Công thương trong quá trình điều chỉnh quy hoạch D.A Thủy điện Cốc Đàm tuân thủ đầy đủ các quy định tại khoản 3 Điều 12 Thông tư số 43/2012/TT-BCT ngày 27/12/2012 về quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng dự án thủy điện và vận hành khai thác công trình thủy điện.

Như vậy, tính từ ngày 08/12/2006, khi UBND tỉnh Lào Cai chính thức phê duyệt điều chỉnh D.A Thủy điện Cốc Đàm từ 6,3MW lên 7,5MW cũng đồng nghĩa với việc D.A Thủy điện Cốc Đàm đã vận hành vượt công suất tới 17 năm. Còn tính từ thời điểm năm 2007, thủy điện đi vào hoạt động thì chủ đầu tư đã khai thác sai công suất tới 16 năm.

Điều đáng nói, sau 16 năm vận hành sai công suất nhưng sự thật này chỉ bị phát hiện khi năm 2022 chủ đầu tư tiếp tục làm hồ sơ xin điều chỉnh quy hoạch D.A từ 7,5MW lên 9,8MW, với 04 tổ máy.