Khách du lịch tự làm hướng dẫn viên. Ảnh: Trà Vân

Khó xử lý

Trước tình trạng thiếu HDV tiếng Trung, các doanh nghiệp (DN) đón khách TQ đến Khánh Hòa đã sử dụng HDV quốc tế tiếng Anh để hướng dẫn đoàn. Thực tế có trưởng đoàn hướng dẫn cho khách, khi có cơ quan chức năng kiểm tra, báo cáo là phiên dịch nên rất khó xử lý.

Một số DN sử dụng cộng tác viên biết tiếng Trung, tiếng Nga là người Việt Nam nhưng không đủ điều kiện để được cấp thẻ, thậm chí cả người nước ngoài để hướng dẫn cho khách du lịch. Một số DN chưa có giấy phép kinh doanh lữ hành quốc tế nhưng vẫn bán tour cho người nước ngoài. Tình trạng trốn thuế, tour du lịch chui vẫn còn tiếp diễn.

Chưa kể, các DN thường xuyên thay đổi trụ sở, người quản lý; ít tuân thủ việc báo cáo thống kê cho cơ quan quản lý. Một số DN chưa có giấy phép kinh doanh lữ hành quốc tế nhưng vẫn bán tour cho người nước ngoài.

Tại khu Di tích Tháp Bà Ponagar, danh thắng Hòn Chồng, chùa Long Sơn hay nhà thờ Núi... mỗi ngày có hàng chục đoàn khách TQ đến tham quan. Trong các đoàn này, HDV người Việt rất ít mà thường có một người TQ ăn mặc như khách du lịch tự hướng dẫn đoàn tham quan.

Theo lãnh đạo Sở Du lịch Khánh Hòa, qua kiểm tra hoạt động lữ hành cùng đội ngũ HDV du lịch, cơ quan chức năng đã xử phạt một đơn vị kinh doanh lữ hành quốc tế không có giấy phép với số tiền 45 triệu đồng. 

Công an tỉnh xử lý ông Li Minh (quốc tịch TQ) về hành vi vi phạm hoạt động nghề nghiệp chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, xử phạt 20 triệu đồng, buộc xuất cảnh về nước.

Luật Du lịch đã quy định về điều kiện được phép làm HDV cho các đoàn khách quốc tế, trong đó có yêu cầu: HDV phải có quốc tịch Việt Nam, thường trú tại Việt Nam. Thế nhưng, ở hầu hết các điểm du lịch tại Nha Trang, Khánh Hòa, không khó để bắt gặp HDV là người nước ngoài hoạt động trái phép.

Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa cho biết, đơn vị đã xử phạt 5 đơn vị kinh doanh dịch vụ lữ hành cho du khách nước ngoài gần 50 triệu đồng với các lỗi: Không có hợp đồng đại lý lữ hành, không phân công HDV hướng dẫn du khách, HDV không có thẻ HDV quốc tế…

Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Khánh Hòa kiểm tra 13 cơ sở bán hàng phục vụ du khách Trung Quốc, phạt tổng cộng 54 triệu đồng.

Ngoài ra, tháng 4/2016, Công an tỉnh Khánh Hòa từng phạt tiền, hủy thị thực, rút ngắn thời gian tạm trú, buộc xuất cảnh 7 người TQ dùng visa sang Việt Nam du lịch nhưng làm hướng dẫn viên “chui” cho các đoàn khách nước này đến Khánh Hòa tham quan.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra

Mới đây, Thanh tra Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tại Khánh Hòa đã cảnh cáo, tịch thu hơn 8.700 nhân dân tệ tại một hộ kinh doanh trên đường phố Nha Trang.

Từ tháng 4/2016, đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã phát hiện tình trạng khai báo tạm trú dựa vào danh sách của đơn vị lữ hành mà chưa chuyển hộ chiếu gốc về cho cơ sở lưu trú theo dõi; nhiều trường hợp kinh doanh lữ hành trái phép.

Cụ thể: Phát hiện Công ty TNHH Fit Good International Travel kinh doanh lữ hành quốc tế không phép và xử phạt 45 triệu đồng. Đối với trường hợp ông Li Ming (SN 1959, người TQ) hành nghề khi chưa có giấy phép, tỉnh đã phạt 20 triệu đồng, hủy thị thực và rút ngắn thời gian tạm trú tại Việt Nam.

Đặc biệt, cơ sở Kỳ Nam Hưng thuộc Công ty TNHH Đàm Long (địa chỉ 83 Nguyễn Thị Minh Khai, TP Nha Trang) chỉ phục vụ khách TQ và giao dịch nhân dân tệ trái phép đã bị phạt 20 triệu đồng; rút ngắn thời gian tạm trú 7 trường hợp người nước ngoài hoạt động tại đây.

Sở Du lịch Khánh Hòa xử phạt hành chính 49,5 triệu đồng đối với 5 DN lữ hành sử dụng HDV không có thẻ hành nghề, kinh doanh đại lý lữ hành không có hợp đồng hợp lệ. Cơ quan chức năng còn xử phạt hành chính, hủy thị thực, yêu cầu xuất cảnh 4 trường hợp người nước ngoài vi phạm về an ninh trật tự...

Tổng cục Du lịch (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) vừa có văn bản đề nghị UBND tỉnh Khánh Hòa chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đón du khách TQ. Theo Tổng cục Du lịch, bên cạnh sự tăng trưởng về số lượng du khách TQ, gần đây đã có những biểu hiện tiêu cực, ảnh hưởng đến hình ảnh của Nha Trang nói riêng và Việt Nam nói chung.

Thị trường phục vụ du khách TQ phát triển vượt trội với 27 DN lữ hành, cao gần gấp 4 lần so với lượng DN phục vụ du khách Nga (đứng thứ hai trong về lượng khách đến Nha Trang). Trong số này, tỉnh Khánh Hòa có 9 DN có giấy phép lữ hành quốc tế phục vụ khách TQ, 2 DN làm đại lý lữ hành quốc tế. Số DN ở ngoại tỉnh là 16, trong đó có 13 DN đặt văn phòng tại Nha Trang. Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa nhận định sự tăng trưởng của thị trường khách TQ là dấu hiệu đáng mừng nhưng đã tạo sức ép đáng kể đối với công tác quản lý Nhà nước.

Tình trạng phát triển “nóng” du khách TQ đã làm nảy sinh nhiều tiêu cực: Nhiều khách sạn, nhà hàng, khu du lịch than phiền về thái độ ứng xử thiếu văn minh của du khách TQ; “tour tù”, việc ăn uống, mua sắm của khách TQ đều do các DN lữ hành quyết định; giao dịch bằng nhân dân tệ trái phép, trốn thuế, bán hàng kém chất lượng...

Trà Vân