Hiệp hội Phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam ký hợp tác chiến lược lan tỏa DIPNET. Ảnh: NT

Thách thức bảo vệ bản quyền trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo

Theo một số chuyên gia, sự phát triển mạnh mẽ của ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi cách thức sáng tạo và phân phối nội dung số. Các tác phẩm nghệ thuật, khoa học ngày càng dễ bị sao chép và phân tán trên quy mô lớn.

Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp thiết về một cơ chế xác thực chủ thể quyền và dữ liệu gốc. Nếu thiếu công cụ kiểm soát, việc thương mại hóa sản phẩm trí tuệ sẽ đối mặt với nhiều rủi ro.

Tiến sĩ Luật Ngô Ngọc Diễm nhận định, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ đã khẳng định giá trị của dấu thời gian. Phương thức xác thực điện tử trở thành căn cứ quan trọng trong việc xác lập quyền tác giả.

Đây là nền tảng pháp lý để công nghệ tham gia sâu vào bảo hộ. Công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn giúp phòng ngừa xâm phạm hiệu quả.

Ông Kiều Công Thược, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam cho rằng, khi pháp luật thừa nhận mạnh mẽ giá trị của dữ liệu và xác thực số, công nghệ sẽ trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực để quyền tác giả được bảo vệ ngay từ thời điểm hình thành, thay vì chỉ xử lý tranh chấp khi đã xảy ra.

Xác thực quyền sở hữu gắn liền với định danh cá nhân

Ngày 27/12, tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), các chuyên gia đã thảo luận về những hạ tầng công nghệ mới. Trong đó, hệ sinh thái DIPNET được giới thiệu như một lớp bảo vệ hiện đại cho tác giả.

Nền tảng này vận hành trên trụ cột xác thực quyền sở hữu gắn liền với định danh cá nhân. Thông tin tác giả được liên kết với căn cước công dân, mã số doanh nghiệp và đồng bộ qua ứng dụng VNeID.

Cách tiếp cận này biến quyền sở hữu từ những tuyên bố cảm tính thành dữ liệu pháp lý số hóa. Khi đó, giá trị chứng minh quyền tác giả trở nên minh bạch và khó có thể giả mạo.

Bên cạnh đó, công nghệ Blockchain được ứng dụng để mã hóa và lưu vết toàn bộ vòng đời tài sản. Mọi hành vi khai thác, ủy quyền hay chuyển nhượng đều được ghi nhận một cách công khai.

Ông Kiều Công Thược, Phó Chủ tịch Hiệp hội phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam. Ảnh: NT

Thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ minh bạch

Ông Bùi Minh Tuấn, Giám đốc DIPNET cho biết, việc ứng dụng AI giúp quy trình định danh quyền sở hữu diễn ra nhanh chóng, không cần hồ sơ giấy. Điều này giúp rút ngắn đáng kể thời gian bảo hộ cho các sản phẩm sáng tạo mới.

Hệ thống lưu vết và dấu thời gian phục vụ đắc lực cho việc xác lập chứng cứ trước pháp luật. Các đơn vị sáng tạo có thể kiểm soát tính nguyên vẹn của tác phẩm khi đưa ra thị trường.

Khả năng cảnh báo xâm phạm của AI cũng giúp chủ sở hữu quản lý doanh thu một cách chặt chẽ hơn. Đây là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ bền vững.

Đại diện nhóm phát triển giới thiệu các dịch vụ cốt lõi của DIPNET. Ảnh: NT

Cách tiếp cận kết hợp giữa pháp luật và công nghệ hiện nay phù hợp với xu hướng vận hành toàn cầu. Các giải pháp này đảm bảo tuân thủ các điều ước quốc tế và chuẩn quản lý của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO).

Xây dựng hạ tầng số bảo hộ quyền tác giả giúp tạo ra môi trường sáng tạo lành mạnh và công bằng. Người sáng tạo được bảo vệ quyền lợi chính đáng sẽ có thêm động lực để đầu tư chất xám.

Trong tương lai, các nền tảng xác thực số sẽ đóng vai trò cầu nối giữa tác giả và doanh nghiệp. Môi trường số sẽ không còn là "vùng trũng" của vi phạm bản quyền như trước đây.

Việc làm chủ công nghệ bảo hộ cũng khẳng định năng lực của Việt Nam trong nền kinh tế tri thức. Đây là bước đi chiến lược để nâng cao giá trị tài sản trí tuệ Việt trên trường quốc tế.