Tiếp tục chương trình kỳ họp 5, Quốc hội nghe tờ trình, thẩm tra Dự án Luật Căn cước chiều ngày 2/6. Dự luật này có 7 chương, 46 điều, trong đó sửa đổi 39/39 điều Luật Căn cước công dân năm 2014 và bổ sung 7 điều mới.
Cấp thẻ căn cước cho trẻ dưới 14 tuổi sẽ thực hiện theo nhu cầu
Thừa ủy quyền của Thủ tướng, trình bày tờ trình, Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, dự thảo luật mở rộng đối tượng áp dụng so với luật hiện nay.
“Ngoài áp dụng với công dân Việt Nam, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, luật này còn áp dụng với người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch”, Đại tướng Tô Lâm nói.
Dự thảo luật cũng bổ sung quy định về quản lý, cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi. Tuy nhiên, việc cấp thẻ cho người dưới 14 tuổi sẽ thực hiện theo nhu cầu, còn đối với người từ đủ 14 tuổi trở lên là bắt buộc.
Ở góc độ cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới cho biết, ủy ban này cơ bản nhất trí phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của dự thảo mà Chính phủ trình.
Một số ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ hơn cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn với đối tượng là người gốc Việt Nam không có quốc tịch đang sinh sống ở Việt Nam cho phù hợp với tên gọi. Đề xuất sửa đổi, nghiên cứu bổ sung các quy định chi tiết, chặt chẽ, bảo đảm tính khả thi cho việc quản lý và cấp giấy chứng nhận căn cước cho đối tượng này, theo ông Tới.
Với việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi theo nhu cầu, Ủy ban Quốc phòng An ninh thấy, đây là quy định mới so với Luật Căn cước công dân năm 2014, bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của công dân; tiện ích cho nhiều dịch vụ, như khám bệnh, giáo dục, du lịch…
Cơ quan thẩm tra cũng thấy, dự thảo quy định trình tự, thủ tục cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi “hợp lý, có tính khả thi, đồng thời phù hợp với xu thế chung mà một số quốc gia đang thực hiện”.
“Tuy nhiên có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định bổ sung đối tượng cấp thẻ căn cước là người dưới 14 tuổi vì cho rằng, nhu cầu sử dụng thẻ căn cước của nhóm đối tượng này rất ít, các giao dịch chủ yếu vẫn thực hiện thông qua cha, mẹ hoặc người đại diện”, ông Lê Tấn Tới cho hay.
Thẻ căn cước lược bỏ vân tay, có số định danh cá nhân
Về nội dung thể hiện trên thẻ căn cước, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung theo hướng lược “bỏ vân tay”; sửa đổi quy định về thông tin số thẻ căn cước, dòng chữ “căn cước công dân”, quê quán, nơi thường trú, chữ ký của người cấp thẻ thành số định danh cá nhân…
Theo Bộ trưởng Công an, việc thay đổi, cải tiến này để tạo thuận lợi hơn cho người dân trong quá trình sử dụng thẻ căn cước, hạn chế việc phải cấp đổi thẻ căn cước và bảo đảm tính riêng tư của người dân. Các thông tin căn cước của người dân cơ bản sẽ được lưu trữ, khai thác, sử dụng thông qua chíp điện tử trên thẻ căn cước.
“Với những thẻ căn cước công dân đã cấp vẫn còn nguyên giá trị sử dụng, không bị tác động bởi quy định này”, Đại tướng nhấn mạnh.
Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí với nội dung thể hiện trên thẻ căn cước. Nhưng một số ý kiến đề nghị cân nhắc nội dung quy định về “nơi đăng ký khai sinh” và “nơi cư trú”
Thực tế, nhiều người không làm thủ tục đăng ký khai sinh (nhất là người dân ở phía Nam sinh từ năm 1975 trở về trước), nên quy định như dự thảo luật sẽ gặp khó khăn khi cấp thẻ căn cước cho những người này.
Mặt khác, theo Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam và Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam thì thông tin trên hộ chiếu là “nơi sinh”; Luật Hộ tịch cũng quy định thông tin “nơi sinh”. Vì vậy, ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu quy định bảo đảm thống nhất.
Còn về “nơi cư trú” có thể là nơi thường trú, nơi tạm trú hoặc nơi ở hiện tại. Quy định như dự thảo có thể tạo thuận lợi cho một số công dân không có nơi thường trú hoặc chưa có nơi tạm trú, trên thực tế lại gây khó khăn cho đa số công dân khác khi thực hiện các giao dịch cần xác định nơi thường trú.
Thẻ căn cước công dân đã cấp vẫn nguyên hiệu lực
Nội dung nữa, dự thảo luật quy định chuyển tiếp theo hướng căn cước công dân đã được cấp trước ngày luật này có hiệu lực thi hành vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được ghi trong thẻ. Khi người dân có yêu cầu thì được đổi sang thẻ căn cước
Chứng minh nhân dân còn thời hạn sử dụng đã được cấp trước ngày luật này có hiệu lực thi hành thì được sử dụng đến hết hết năm 2024.
Bộ trưởng nói rõ, các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân vẫn nguyên hiệu lực pháp luật.
“Cơ quan quản lý Nhà nước không được quy định thủ tục riêng về thay đổi, điều chỉnh thông tin về chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân trong giấy tờ đã cấp”, ông Tô Lâm trình bày trước Quốc hội.
Bộ Công an đã cấp được gần 80 triệu thẻ căn cước công dân cho người đủ điều kiện. Vì vậy, theo bộ trưởng, việc quy định thời hạn hết giá trị sử dụng của chứng minh nhân dân “cơ bản không tác động đến người dân”.
Quy định mới trong dự thảo hạn chế việc tiếp tục sử dụng chứng minh nhân dân cũ, có tính bảo mật không cao bằng thẻ căn cước và không có nhiều tiện ích; thúc đẩy người dân thay đổi thói quen bằng việc sử dụng thẻ căn cước gắn chíp điện tử.
Trước điều này, một số ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị quy định lộ trình thực hiện các quy định mới của luật, bảo đảm đủ để các cơ quan, tổ chức có thời gian chuẩn bị đầy đủ về trang bị cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, trình độ kiến thức và nhận thức của nhân dân để thực hiện hiệu quả.