Quốc hội dành một ngày (4/11) thảo luận ở hội trưởng các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao; công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; thi hành án; phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2019.

Chia buồn với gia đình các nạn nhân

Tại đây, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường (Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Đoàn Quảng Bình) đề cập đến vụ 39 người chết trong xe container tại Anh làm cả thế giới bàng hoàng.

“Chúng ta lại càng đau xót hơn khi biết tin trong số nạn nhân có người Việt Nam, cũng có thể tất cả các nạn nhân đều là người Việt Nam”, ông Cường nói và xin chia buồn với các gia đình các nạn nhân. Đồng thời, bày tỏ sự căm phẫn đối với những kẻ phạm tội mua bán người, tổ chức người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép.

Theo ông Cường, nạn buôn người đưa lậu người qua biên giới các nước là vấn nạn, không dễ giải quyết. Và trong vụ 39 người chết trong xe container tại Anh, các cơ quan hữu quan Việt Nam đã kịp thời có hành động khởi tố, điều tra vụ án hình sự, phối hợp cơ quan chức năng nước sở tại xử lý các vấn đề liên quan, động viên chia sẻ các gia đình các nạn nhân.

“Chúng ta mong muốn và tin tưởng rằng những kẻ phạm tội sẽ bị phát hiện và trừng trị kịp thời, gia đình các nạn nhân sẽ được giúp đỡ để vượt qua nỗi đau này”, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo ông Cường, những việc đã làm chưa đủ. Cho nên, cần nhìn nhận đánh giá tình hình một cách nghiêm túc, rút ra bài học để những thảm kịch đau lòng tương tự không tái diễn.

Ông chỉ ra, sự việc trên xảy ra có nguyên nhân chủ yếu từ hành vi tổ chức lôi kéo dụ dỗ của những kẻ phạm tội và nhận thức không đúng đắn của nạn nhân. Nhưng không thể không nói đến những hạn chế trong thực hiện vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước. 

Gióng lên hồi chuông về công tác quản lý Nhà nước

“Đây là sự việc gióng lên hồi chuông về công tác quản lý công tác Nhà nước trong một số trường hợp còn chưa theo kịp, đi sau thực tiễn. Chỉ khi sự việc tiêu cực xảy ra chúng ta mới bắt đầu quan tâm hơn tới việc rà soát, thanh tra, kiểm tra chấn chỉnh tình hình”, ĐBQH Quảng Bình nêu.

Ông Cường cũng cho hay, thực trạng người Việt Nam đi lao động nước ngoài “chui” không phải vấn đề mới. 9 tháng đầu năm, hơn 104 nghìn lao động đã đi lao động nước ngoài. Nhưng số người Việt Nam làm việc thực tế tại nước ngoài lớn hơn nhiều.

Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường.

“Với nỗi sợ hãi của người nhập cư trái phép, luôn phải trốn chạy pháp luật, người lao động chui đã bị lợi dụng, ép buộc, phải làm việc trong những điều kiện tồi tệ, làm việc phi pháp và trở thành nạn nhân của tội phạm buôn bán người”, ông Cường phát biểu.

Theo ĐB, đây là loại hình tội phạm phức tạp với thủ đoạn ngày càng tinh vi, đa dạng, hoạt động liên tỉnh, xuyên quốc gia, có sự cấu kế chặt chẽ giữa người mua, người bán, môi giới, dẫn dắt.

Ông Cường cho rằng, công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân về mức độ nguy hiểm của việc tham gia vào đường dây mua bán người còn rất hạn chế.

“Trách nhiệm này trước hết thuộc về chính quyền địa phương”, ông Cường nêu rõ. Bên cạnh đó còn thấy, công tác quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, an ninh biên giới, quản lý xuất nhập cảnh còn bất cập.

“Đặc biệt các cơ quan bảo vệ pháp luật cũng chưa đấu tranh hiệu quả để kịp thời phát hiện điều tra xử lý các đường dây mua bán người, các đối tượng dụ dỗ lôi kéo tổ chức môi giới người khác trốn đi nước ngoài, hoặc ở lại nước ngoài trái phép”, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp nhấn mạnh.

Không phải hành vi buôn bán người

Từ đó, ông Cường đề nghị Chính phủ, Cơ quan Tư pháp Trung ương làm rõ hơn về trách nhiệm quản lý Nhà nước trong vụ việc này; quan tâm chỉ đạo tốt công tác phòng chống buôn bán người bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ về kinh tế, hành chính, pháp luật, lồng ghép công tác đấu tranh phòng chống tội phạm này với các chương trình kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo, tổ chức thực hiện hiệu quả công tác đưa người lao động đi nước ngoài.

Cùng với đó, chủ động tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ biên giới, nâng cao chất lượng hoạt động điều tra truy tố xét xử bảo đảm xử lý nghiêm minh kịp thời tội phạm này; đẩy mạnh công tác hợp tác quốc tế; bảo đảm nguồn kinh phí cho công tác phòng chống tội phạm..

Bấm nút tranh luận, Thiếu tướng Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An cho biết, vụ việc 39 người tử vong trong container tại Anh là một thảm họa nhân đạo gây chấn động dư luận quốc tế và trong nước thời gian vừa qua.

Ông bày tỏ lời chia buồn sâu sắc với các gia đình nạn nhân trong vụ việc. Tuy nhiên, theo ông, vụ việc xảy ra tại Anh nên tội danh gì sẽ do nước Anh kết luận.

"Còn pháp luật Việt Nam quy định hành vi này không phải hành vi buôn người mà đây là hành vi tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép được quy định tại điều 349 Bộ Luật Hình sự.

Hiện nay, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an Nghệ An khởi tố vụ án và đến ngày hôm qua, chúng tôi đã bắt giữ 8 đối tượng có liên quan đến vụ việc này. Chúng tôi sẽ làm nghiêm, theo đúng ý kiến chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ", tướng Cầu nhấn mạnh.

Hương Giang