Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận cho rằng, Bộ chủ trì biên soạn 1 bộ SGK là nhằm tăng tính chủ động trong việc thực hiện chương trình SGK mới. Ảnh: Thảo Nguyên

Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) Phạm Vũ Luận cho biết, tổng kinh phí thực hiện Đề án là 778,8 tỷ đồng (ngân sách TƯ là 504,4 tỷ đồng, ngân sách địa phương là 274,4 tỷ đồng) triển khai theo lộ trình từ nay đến năm 2021. Trong đó, kinh phí cho các nhiệm vụ xây dựng chương trình, biên soạn một bộ SGK, thẩm định, chương trình, bộ SGK là 462 tỷ đồng (riêng kinh phí biên soạn 1 bộ sách SGK là 287,6 tỷ đồng) và 316,8 tỷ đồng để triển khai chương trình và SGK mới. Từ năm học 2018 - 2019, triển khai áp dụng chương trình mới.

Bộ GD&ĐT sẽ biên soạn một bộ SGK

Theo Bộ trưởng Luận, chủ trương Bộ GD&ĐT sẽ tham gia biên soạn 1 bộ SGK, các tổ chức cá nhân khác cùng tham gia nhằm chủ động được về SGK. Phương án này có thể làm các tổ chức, cá nhân e ngại không biên soạn SGK nữa, vì không muốn “đụng” vào SGK của Bộ.

“Bộ không chủ trương có một bộ SGK duy nhất, mà hướng tới có nhiều bộ SGK. Nếu Quốc hội đồng ý phương án này thì Bộ sẽ đẩy mạnh tuyên truyền để nói rõ việc Bộ chủ trì biên soạn 1 bộ SGK là nhằm tăng tính chủ động trong việc thực hiện chương trình SGK mới. Việc Bộ làm 1 bộ SGK không ảnh hưởng đến việc có nhiều bộ SGK; các bộ SGK khác nếu đáp ứng tiêu chuẩn đều được khuyến khích lưu hành trong trường học”, ông Luận nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng cho biết, phương án 2 là giao các tổ chức cá nhân biên soạn, Bộ thẩm định lựa chọn 1 bộ tốt nhất. Tuy nhiên, ý kiến của Chính phủ thiên về phương án 1 trên.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Đào Trọng Thi nhận định, việc Bộ GD&ĐT biên soạn một bộ SGK sẽ bảo đảm sự chủ động về thời gian công việc, cũng như kiểm soát được chất lượng nội dung cần thiết trong quá trình triển khai thực hiện lộ trình, kế hoạch đổi mới chương trình, SGK trên quy mô toàn quốc và ở cả ba cấp học.

“Lợi ích của đông đảo học sinh và vì chất lượng giáo dục phải đặt lên trên yêu cầu công bằng trong kinh doanh nếu có xung đột. Hơn nữa, băn khoăn về vấn đề này có thể xử lý bằng việc bán đấu giá bản quyền bộ SGK do Bộ GD&ĐT biên soạn cho các nhà xuất bản để phát hành, kinh phí thu được nộp ngân sách Nhà nước cũng như việc giao thẩm quyền lựa chọn SGK cho cơ sở giáo dục”, ông Thi nói.

Ông Thi cũng đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định công khai quy trình thẩm định SGK khách quan, độc lập; quy định quy trình cơ sở  giáo dục lựa chọn SGK trên cơ sở bàn bạc dân chủ giữa giáo viên với học sinh và phụ huynh của nhà trường.

Có “loạn” SGK?

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc e ngại tính khách quan, áp đặt của lãnh đạo Bộ trong việc biên soạn SGK mới.

Theo ông Phúc, cần phát huy trí tuệ xã hội vào bộ SGK theo hướng huy động nguồn lực xã hội tham gia quá trình biên soạn như xu hướng chung của thế giới. Còn Bộ GD&ĐT chỉ thẩm định, chọn 1 bộ chuẩn và các bộ khác có thể để tham khảo, tránh nhiều SGK mà chỉ nhiều sách tham khảo, không để lạm dụng, gây khó khăn cho người dân.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan cho rằng, trong biên soạn SKG phải thể hiện được nguyên lý giáo dục gia đình - nhà trường - xã hội, nếu thiếu một yếu tố sẽ dẫn đến sản phẩm giáo dục không hoàn thiện. Cho nên cần nghiên cứu để đáp ứng yêu cầu dạy người - dạy chữ và nghiên cứu cụ thể về biên soạn nhiều bộ sách. “Quy định như thế này thì có thể nhiều trường không chọn bộ sách của Bộ soạn thì tính sao, bao nhiêu tiền đổ vào đấy tính thế nào, do đó cần nghiên cứu thêm”, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan nói.

Bày tỏ băn khăn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhận định, chương trình bắt đầu từ dạy – học – thi. SGK dùng để dạy và học nên phải đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, ăn khớp nếu không khó đảm bảo mục tiêu vì điều kiện (cơ sở vật chất, thầy, trò) các địa phương rất khác nhau. Cho chọn, vận dụng chương trình, SGK thì thi như thế nào khi “đa thư loạn mục”, “lắm thầy nhiều ma”.

“Nhiều bộ SGK nhưng bộ nào được duyệt mới dạy, vậy tài liệu giáo dục khác có duyệt không? Khuyến khích nhưng khuyến khích thế nào, tài liệu giáo dục là thế nào? Bộ biên soạn SGK kiểu gì? Yêu cầu đối với tổ chức, cá nhân biên soạn SGK như thế nào? Thể hiện như Đề án làm người ta lo. Tất cả đều phải có chuẩn mực, chứ không thể lỏng thế này được”, Chủ tịch Quốc hội đặt một loạt câu hỏi.

Cho rằng Nghị quyết viết còn đơn giản, chưa thể hiện được sự gắn kết chặt chẽ để đảm bảo chất lượng giáo dục, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu thể hiện cụ thể, vì “không cẩn thận sẽ tạo ra sản phẩm giáo dục phong phú theo nghĩa tự do”.

Lộ trình thực hiện gồm ba giai đoạn

Giai đoạn 1 (từ 1/2015 - 6/2017): Chuẩn bị các điều kiện để xây dựng chương trình và SGK mới; xây dựng, thẩm định và ban hành chương trình mới; biên soạn bộ tài liệu hướng dẫn dạy học theo chương trình mới.

Giai đoạn 2 (7/2017 - 6/2018): Xây dựng, điều chỉnh, hoàn thiện, bổ sung chế độ, chính sách liên quan đến việc thực hiện chương trình, SGK mới; tiếp tục biên soạn, thẩm định và phê duyệt SGK; tiếp tục tuyên truyền về đổi mới chương trình, SGK.

Thực hiện bán đấu giá bản quyền một bộ SGK do Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn.

Giai đoạn 3 (7/2018 - 12/2021): Từ năm học 2018 - 2019, triển khai áp dụng chương trình mới; tiếp tục xây dựng, điều chỉnh, hoàn thiện, bổ sung chế độ, chính sách liên quan đến việc thực hiện chương trình, SGK mới; tiếp tục biên soạn, thẩm định và phê duyệt SGK; tiếp tục tuyên truyền về đổi mới chương trình; đánh giá, điều chỉnh, ban hành văn bản chương trình mới.

Thảo Nguyên