(Thanh tra) – “Khi phát hiện có hành vi tham nhũng phải xử lý thật mạnh, phải thu hồi được tài sản tham nhũng, kể cả những người đã về hưu, nghỉ công tác nhưng phát hiện anh tham nhũng trong thời gian đương chức cũng phải chịu trách nhiệm hình sự”. Đó là quan điểm của đại biểu Trần Ngọc Vinh (TP Hải Phòng) trao đổi với phóng viên Báo Thanh tra bên hành lang Quốc hội.
+ Tham nhũng vẫn rất phức tạp diễn ra ở nhiều cấp nhiều ngành. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
- Công tác đấu tranh chống tham nhũng được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm, tập trung xử lý quyết liệt. Thời gian vừa qua, bằng mọi biện pháp chúng ta đã phát hiện được một số vụ tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm.
Nhưng phải thẳng thắn đánh giá rằng, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng chất lượng rất thấp, chỉ hơn mười mấy %. Việc thực hiện các giải pháp phòng ngừa tham nhũng tại nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị còn hình thức, nhất là công tác kê khai tài sản, thu nhập cũng chưa thực sự minh bạch.
Chúng ta xác định đây là việc làm rất khó khăn vì đối tượng tham nhũng, có điều kiện tham nhũng tập trung ở những người có quyền lực, hiểu được luật pháp nên rất dễ “lách luật” và họ có quan hệ để dễ lấp liếm việc tham nhũng của mình.
+ Có ý kiến cho rằng, tài sản tham nhũng bị “lọt lưới” lớn như vậy không chỉ gây thất thoát ngân sách nhà nước mà dễ dấn đến tình trạng“hi sinh đời bố, củng cố đời con”. Theo ông làm thế nào để thu hồi tài sản tham nhũng hiệu quả trong thời gian tới?
- Tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng thấp là do tài sản này không phải đứng tên của người trực tiếp tham nhũng mà thường “ẩn”, đứng tên bởi những người xung quanh như vợ hoặc chồng, con, anh, chị, em.
Đặc biệt, có một vấn đề khó, đó là tài sản tham nhũng còn có một khoản “bôi trơn” ở một số cá nhân, tổ chức. Đây là vấn đề rất khó, nhưng chúng ta phải có giải pháp với những chế tài cụ thể để điều tra, thu hồi bằng được.
+ Các giao dịch hiện nay đa phần vẫn bằng tiền mặt thì sao có thể kiểm soát được tài sản, thưa ông?
- Đúng là nếu chúng ta cứ thanh toán bằng tiền mặt thì nhà nước không kiểm soát được, dẫn đến khó ngăn ngừa, phát hiện, xử lý các hành vi tham nhũng nên cần phải có giải pháp giải quyết. Đây là câu hỏi mà các cơ quan chức năng phải trả lời để làm thế nào trước mắt hạn chế thanh toán bằng tiền mặt, rồi tiền tới tất cả các giao dịch phải được thực hiện thông qua ngân hàng.
+ Kê khai minh bạch tài sản, thu nhập được coi là giải pháp phòng ngừa quan trọng để chống tham nhũng, song thời gian qua thực hiện vẫn hình thức, nhất là trong năm 2013, gần 950 nghìn người kê khai mà chỉ phát hiện được một người kê khai không trung thực. Phải chăng do người dân, báo chí không tiếp cận được với các thông tin của bản kê khai này?
- Tiêu chí kê khai tài sản rất rõ ràng, những thực sự chưa minh bạch. Nhưng có cơ quan nào dám niêm yết bản kê khai này ở nơi cộng cộng, nơi cư trú? Chúng ta đã kiểm tra việc thực hiện nay như thế nào?
Tôi chưa thấy có một báo cáo tổng kết, đánh giá cụ thể cơ quan nào, địa phương nào làm tốt hay không tốt việc kê khai, minh bạch tài sản, thu nhập. Do vậy vẫn có nơi làm, nơi không, có nơi làm hình thức.
Và đúng là người dân, báo chí thiếu thông tin, không tiếp cận được các bản kê khai tài sản, thu nhập. Theo tôi, chỉ khi nào chúng ta thực hiện kê khai tài sản vừa công khai, vừa minh bạch thì mới đạt được hiệu quả như mong muốn. Cùng với đó, chúng ta cũng phải có chế tài để xử lý mạnh những nơi thực hiện không tốt vấn đề này.
+ Tại Kỳ họp 7, ông chất vấn nạn tham nhũng “vặt” đang diễn ra phổ biến, gây bức xúc rất lớn trong nhân dân. Đến nay, nạn tham nhũng “vặt” đã giảm chưa, thưa ông?
- Tôi thấy tình trạng tham nhũng vặt không những không giảm mà còn có chiều hướng gia tăng. Nhất là các cấp công quyền ở cơ sở hiện rất hạch sách dân, đi đến đâu không có cái phòng bì thì người dân phải đi lại rất nhiều lần hay bị gây khó khăn. Rồi chuyện sử dụng tài sản chung rất lãng phí, cán bộ công chức đến cơ quan tranh thủ thời gian làm việc một chút rồi… đi chợ hay dùng xe công để đi thăm quan. Đây chính là tham nhũng “vặt”.
Nhìn từng vụ, hậu quả không lớn, nhưng nếu cộng cả nước, cả bộ máy nhà nước này thì vô cùng lớn. Nếu chúng ta giải quyết được thì vừa tạo lòng tin trong nhân nhân, vừa ngăn chặn được những vụ tham nhũng lớn hơn.
+ Vậy làm thế nào để công tác phòng, chống tham nhũng thời gian tới đạt hiệu quả như kỳ vọng của người dân, thưa ông?
Theo tôi cần phải có những chế tài thật mạnh. Đầu tiên, đối với những người giữ chức vụ quyền hạn liên quan đến vấn đề kinh tế thì không nên để giữ chức vụ lâu mà phải luân truyển. Thứ hai, trước khi vào những ngành đó, phải kê khai tài sản thật sự minh bạch và công khai.
Thứ 3 khi phát hiện có hành vi tham nhũng thì phải xử lý thật mạnh, phải thu hồi được tài sản tham nhũng, kể cả những người đã về hưu, nghỉ công tác nhưng phát hiện anh tham nhũng trong thời gian đương chức cũng phải chịu trách nhiệm hình sự.
Cùng với đó, phải mở các kênh để nhân dân, cử tri tham gia, phát hiện tham nhũng. Chúng ta cũng phải có những biện pháp để bảo vệ, động viên những người dám tố cáo tham nhũng.
Có như thế chúng ta mới phòng, chống tham nhũng hiệu quả!
+ Xin cám ơn ông!
Thảo Nguyên (thực hiện)
