(Thanh tra) - Trong khi xã hội đang nỗ lực xây dựng những giá trị văn minh, hiện đại, thì bạo lực gia đình vẫn tồn tại âm thầm nhưng nguy hiểm, gây tổn hại nghiêm trọng tới thể chất, tinh thần và quyền con người. Từ bạo lực vợ chồng đến cha mẹ, con cái, từ thể xác đến tinh thần, vấn đề này đòi hỏi sự lên án mạnh mẽ, sự can thiệp kịp thời của pháp luật và giải pháp bền vững từ cộng đồng.
Theo thống kê từ các địa phương, số vụ bạo lực gia đình đã giảm từ trên 4.000 vụ vào năm 2022 xuống còn gần 2.330 vụ vào năm 2025. Hơn 70% các vụ bạo lực gia đình đã được góp ý hoặc tư vấn tại cộng đồng. Các hoạt động tư vấn, giáo dục về phòng, chống bạo lực gia đình đã được các cơ quan Trung ương và địa phương quan tâm.
Đáng chú ý, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã xây dựng, duy trì gần 800 mô hình góc tư vấn, giáo dục trước hôn nhân, giúp trang bị kiến thức kỹ năng cơ bản về hôn nhân, quản lý cảm xúc, giải quyết mâu thuẫn, phòng chống bạo lực gia đình. Năm 2025, TP Hồ Chí Minh thành lập được 1.729 tổ tư vấn phòng, chống bạo lực gia đình. Tuy nhiên, bạo lực gia đình vẫn diễn biến phức tạp.
Theo nhận định của Cục Văn hoá cơ sở, gia đình và thư viện, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, số vụ bạo lực gia đình mặc dù có giảm nhưng chưa giảm rõ rệt.
Số liệu của Tòa án nhân dân tối cao cho thấy, trung bình mỗi năm, Việt Nam có hơn 100.000 vụ bạo lực gia đình nghiêm trọng dẫn đến ly hôn hoặc đổ vỡ hạnh phúc gia đình.
Theo thống kê trong 2 năm (từ ngày 1/7/2023 - 31/4/2025), tổng số vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình được đưa ra xét xử tại các Tòa án nhân dân các cấp là 405.418 vụ.
Đáng chú ý, có đến 341.692 vụ ly hôn bắt nguồn từ các nguyên nhân liên quan đến bạo lực gia đình như bị đánh đập, ngược đãi, hoặc các hành vi khác như vợ hoặc chồng nghiện ma túy, rượu chè, cờ bạc, ngoại tình, chiếm tỷ lệ lên đến 92,7% các vụ án ly hôn.
Điều này cho thấy, bạo lực gia đình không chỉ gây tổn thương về thể chất, tinh thần mà còn đẩy nhiều gia đình rơi vào tình cảnh đổ vỡ, phản ánh rõ mức độ nghiêm trọng của bạo lực gia đình và cấp thiết của việc cần tiếp tục có những biện pháp mạnh mẽ hơn nữa trong công tác ngăn chặn, xử lý và phòng ngừa bạo lực gia đình.
Bên cạnh bạo lực vợ chồng, bạo lực giữa cha mẹ và con cái cũng khá phổ biến. Nhiều bậc phụ huynh vẫn quan niệm đánh mắng con là cần thiết để dạy dỗ, rèn luyện. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, cách thức này không những gây tổn hại về tinh thần mà còn ảnh hưởng lâu dài đến nhân cách và sự phát triển tâm lý của trẻ.
Ngoài ra, bạo lực giữa các thành viên khác trong gia đình tuy ít phổ biến hơn nhưng vẫn tồn tại, gây ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ gia đình và sự gắn kết cộng đồng.
Bạo lực gia đình không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn là thách thức xã hội, nó làm giảm sự đóng góp của các thành viên gia đình vào phát triển kinh tế, xã hội, gây thiệt hại kinh tế, ảnh hưởng đến giáo dục và văn hóa, đồng thời để lại hậu quả lâu dài về tâm lý và hành vi.
Phòng, chống bạo lực gia đình là một yêu cầu cấp bách để bảo vệ quyền con người, quyền công dân, đã được ghi nhận trong Hiến pháp, Bộ luật Dân sự, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em và đặc biệt là Luật Phòng, chống bạo lực gia đình.
Điều 41 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 quy định rõ ràng: Cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự và bồi thường thiệt hại nếu gây tổn hại. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ nạn nhân và răn đe những hành vi bạo lực.
Những năm gần đây, nhiều giải pháp nhằm phòng, chống bạo lực gia đình đã được triển khai đồng bộ như luật hoá các hành vi bạo lực gia đình, quy định rõ trách nhiệm cá nhân, gia đình, xã hội trong phòng, chống bạo lực gia đình…
Theo luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH Hồng Bách và Cộng sự, phòng, chống bạo lực gia đình cần đồng bộ nhiều giải pháp.
Trước hết cần nâng cao nhận thức và tố giác hành vi bạo lực, nạn nhân phải mạnh dạn lên án, tố giác và khai báo với cơ quan có thẩm quyền.
"Việc im lặng chính là đồng lõa với bạo lực", luật sư Bách nói.
Bên cạnh đó, cần giáo dục bình đẳng giới, từ giáo dục từ gia đình, nhà trường đến xã hội về quyền và nghĩa vụ của mỗi thành viên sẽ giúp xây dựng quan hệ tôn trọng và hợp tác, ngăn ngừa bạo lực từ gốc rễ.
Lồng ghép phòng, chống bạo lực trong kế hoạch phát triển xã hội - kinh tế, đưa chỉ tiêu cụ thể về phòng, chống bạo lực gia đình vào kế hoạch phát triển giúp giám sát và đánh giá hiệu quả thực hiện.
Đồng thời, truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng, cần đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ, các dịch vụ hỗ trợ nạn nhân, giúp họ tự tin lên tiếng và giảm kỳ thị.
Đặc biệt theo luật sư Nguyễn Hồng Bách, cần xử lý nghiêm minh hành vi bạo lực để bảo vệ nạn nhân và tạo hiệu ứng răn đe xã hội.
Ngoài ra, cần hỗ trợ tâm lý và xã hội, cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng giúp nạn nhân phục hồi và hòa nhập cuộc sống.
Thúc đẩy văn hóa ứng xử tích cực trong gia đình, trong đó khuyến khích giải quyết mâu thuẫn bằng đối thoại, tôn trọng và yêu thương. Đây là giải pháp dài hạn giúp giảm thiểu bạo lực…
Bạo lực gia đình là vấn đề nghiêm trọng, đe dọa quyền con người và hạnh phúc gia đình. Chỉ khi pháp luật được thực thi nghiêm minh, nạn nhân dám lên tiếng tố giác và cộng đồng tích cực phòng ngừa, bạo lực mới được ngăn chặn hiệu quả. Phòng, chống bạo lực gia đình không phải trách nhiệm của riêng ai mà là nhiệm vụ của toàn xã hội, để mỗi gia đình thực sự là nơi bình yên và hạnh phúc.
