(Thanh tra) - Bằng những cách làm gần dân, sát thực tế, các tổ truyền thông cộng đồng (TTCĐ) ở xã Yang Mao (tỉnh Đắk Lắk) đang từng bước góp phần xóa bỏ định kiến giới, đẩy lùi hủ tục, phòng chống bạo lực gia đình, mở ra những chuyển biến tích cực trong đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Gần dân để thay đổi từ nhận thức
Triển khai trong khuôn khổ Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em”, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, các tổ TTCĐ đã trở thành cầu nối quan trọng đưa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến gần hơn với người dân.
Tại buôn Chàm A, Tổ truyền thông cộng đồng được thành lập với 7 thành viên là những người am hiểu phong tục, tập quán địa phương như trưởng buôn, chi hội trưởng phụ nữ, cán bộ các hội, đoàn thể. Hoạt động trên tinh thần tự nguyện, trách nhiệm và gần gũi với người dân, tổ đã lựa chọn cách truyền thông linh hoạt, dễ tiếp cận.
Hằng tháng, các thành viên tổ lồng ghép nội dung tuyên truyền trong các buổi họp buôn, nói chuyện chuyên đề, phát tờ rơi, tuyên truyền qua hệ thống loa phát thanh hoặc trực tiếp đến từng hộ gia đình vận động. Nội dung tập trung vào những vấn đề thiết thực như bình đẳng giới, chăm sóc sức khỏe sinh sản, phòng chống bạo lực gia đình, xóa bỏ hủ tục lạc hậu, xây dựng gia đình hạnh phúc.
Nhờ cách truyền tải gần gũi, dễ hiểu, những buổi truyền thông không còn mang tính “đọc – nghe” khô cứng mà dần trở thành sinh hoạt quen thuộc của cộng đồng. Người dân chủ động trao đổi, chia sẻ câu chuyện gia đình, từ đó giúp cán bộ tuyên truyền nắm bắt tâm tư, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc nảy sinh.
Theo chị H’Bích Êban (dân tộc Ê Đê), Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ buôn Chàm A, Tổ phó Tổ TTCĐ, những năm gần đây, nhờ được truyền thông thường xuyên, nhiều hủ tục lạc hậu trong buôn đã dần được xóa bỏ. Tình trạng trọng nam khinh nữ, bạo lực gia đình giảm rõ rệt; nam giới đã biết san sẻ việc nhà, quan tâm hơn đến vợ con. Nhận thức của bà con từng bước được nâng lên, góp phần thực hiện hiệu quả Luật Bình đẳng giới.
“Trước đây, đàn ông trong buôn thường cho rằng việc nhà là của phụ nữ, mình chỉ lo làm rẫy. Sau khi được tuyên truyền, họ hiểu rõ hơn ý nghĩa của bình đẳng giới, chủ động chăm con, phụ giúp vợ. Giờ đây, trong buôn ít cãi vã, vợ chồng tôn trọng nhau hơn, cuộc sống cũng đầm ấm hơn”, chị H’Bích chia sẻ.
Kiên trì gỡ “nút thắt” hủ tục và bạo lực gia đình
Thực tế cho thấy, tình trạng bạo lực gia đình vẫn còn diễn ra ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là tại những địa bàn có điều kiện kinh tế khó khăn. Sự ra đời và hoạt động bền bỉ của các tổ TTCĐ đã góp phần quan trọng trong việc phát hiện sớm, can thiệp và từng bước đẩy lùi tình trạng này.
Chị Lê Thị Thu Thủy – Trưởng ban Công tác Mặt trận, thành viên Tổ truyền thông cộng đồng thôn Nhân Giang cho biết, không phải trường hợp nào cũng có thể giải quyết ngay sau một vài lần tuyên truyền. Có những vụ việc phải hòa giải, vận động nhiều lần, thậm chí kéo dài trong thời gian dài mới có chuyển biến.
Chị Thủy kể, một trong những trường hợp khiến chị trăn trở nhất là anh L., một đảng viên trong thôn nhưng thường xuyên say xỉn, có hành vi bạo lực cả thể chất lẫn tinh thần với vợ. Dù tổ TTCĐ đã nhiều lần xuống tận nhà hòa giải, tuyên truyền pháp luật, ký cam kết không tái phạm, nhưng tình trạng vẫn lặp đi lặp lại. Khó khăn lớn nhất không chỉ nằm ở người chồng mà còn ở sự cam chịu của người vợ, khiến nỗ lực can thiệp của cán bộ thôn gặp nhiều bế tắc.
“Chúng tôi nhận ra rằng, bên cạnh việc tuyên truyền, nhắc nhở người chồng, cần đặc biệt quan tâm động viên, nâng cao nhận thức cho người vợ, giúp họ hiểu quyền của mình để mạnh dạn lên tiếng, bảo vệ bản thân”, chị Thủy chia sẻ.
Không chỉ bạo lực gia đình, những hủ tục như tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cũng đang là rào cản đối với sự phát triển của phụ nữ và trẻ em vùng đồng bào DTTS. Tại buôn Cư Drăm, chị H’Blơk Mkang – Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ, Tổ phó Tổ TTCĐ cho biết, trước đây tảo hôn xảy ra khá phổ biến do nhận thức hạn chế. Việc vận động người dân từ bỏ hủ tục này không hề dễ dàng, nhất là với những cặp đôi đã cận kề ngày cưới.
“Gặp những trường hợp như vậy, chúng tôi phải thường xuyên lui tới, gặp gỡ cả hai bên gia đình để tuyên truyền, vận động. Kết hợp kiến thức pháp luật với kinh nghiệm dân vận của già làng, trưởng buôn thì mới thuyết phục được bà con”, chị H’Blơk cho hay.
Để nâng cao chất lượng hoạt động, các thành viên tổ TTCĐ thường xuyên được tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng tuyên truyền, vận động.
Mới đây nhất, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Yang Mao đã tổ chức lớp tập huấn thực hiện Dự án 8 cho cán bộ chuyên trách xã và thành viên các tổ TTCĐ trên địa bàn. Nội dung tập huấn tập trung vào kiến thức cơ bản về giới và bình đẳng giới; chính sách, pháp luật của Nhà nước; kỹ năng tuyên truyền, tư vấn; kỹ năng xây dựng, triển khai các chương trình hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái.
Theo bà H’Ten Ksơr – Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Yang Mao, địa phương hiện có 16 tổ truyền thông cộng đồng tại 19 thôn, buôn, với 82,6% hộ là đồng bào dân tộc thiểu số.
Dù còn nhiều khó khăn do địa bàn rộng, dân cư phân tán, tỷ lệ hộ nghèo cao, song các tổ TTCĐ đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc xóa bỏ định kiến giới, đẩy lùi hủ tục, phòng chống bạo lực gia đình, thúc đẩy bình đẳng giới vùng đồng bào DTTS. Những chuyển biến tích cực hôm nay chính là nền tảng để xã Yang Mao hướng tới một cộng đồng bình đẳng, văn minh và phát triển bền vững.
