Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: HG

Hiện các qui định quản lý chuyên ngành đối với hàng hóa XNK đang “hiện diện” trong 19 Luật, pháp lệnh; trên 50 nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ và một số văn bản điều hành của Chính phủ; gần 200 Thông tư, văn bản điều hành của các Bộ. Theo đánh giá của ông Ngô Minh Hải, Phó Cục tưởng Cục giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan, qui định như vậy là “quá nhiều nhưng lại chưa đầy đủ, thậm chí có thủ tục chưa phù hợp thông lệ quốc tế”. Đã thế, doanh nghiệp chưa kịp nắm vững thì các văn bản qui định về thủ tục kiểm tra chuyên ngành đã thay đổi.

Thêm vào đó, có những mặt hàng phải “cõng” nhiều qui định khác nhau, thuộc thẩm quyền của nhiều đơn vị ngay trong 1 Bộ hoặc nhiều Bộ như chè, caphe, dầu cá, nguyên liệu sữa, tơ tằm... Thủ tục thực hiện chủ yếu làm thủ công, thời gian cấp phép, kiểm tra dài. Nhất là, phí cảng biển do các hãng tàu thu vẫn đang là vấn đề bức xúc của các doanh nghiệp. Trong đó, phí kiểm dịch thực vật đang là một bất hợp lý lớn khi có lô hàng, mức phí này lên đến vài chục triệu đồng…

Qua khảo sát tại Cơ quan thú ý vùng 6, cơ quan kiểm dịch thực vật Vùng 2, Quatest 3, Vinacontrol TP.HCM, Hải quan Bình Dương, Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh cũng cho thấy, dù kiểm tra rất nhiều nhưng tỷ lệ các trường hợp không đạt yêu cầu XNK là rất ít, luôn ở mức dưới 1% tổng số các lô hàng XNK. Nghĩa là “việc kiểm tra như hiện nay là quá mức cần thiết”.

Các chuyên gia cho rằng, để tăng cường quản lý, cải cách thủ tục hành chính và các chính sách về hải quan cần “đổi mới cách làm những giải pháp không mới” trong hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK. Theo đó, cần áp dụng chính thức, một cách có hệ thống phương pháp quản lý rủi ro trong quản ký, kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK; điện tử hóa thủ tục quản lý, kiểm tra chuyên ngành; rà soát danh mục hàng hóa phải quản lý, kiểm tra chuyên ngành để giảm tới mức tối thiểu giấy tờ, hướng tới mục tiêu phi giấy tờ, rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực XNK. Giải pháp xã hội hóa hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK cũng được đưa ra nhằm phát huy tối đa nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, phương tiện máy móc kỹ thuật hiện có, tiết kiệm nguồn lực đầu tư của Nhà nước trong hoạt động này…

H.Giang