Lớp học AI dành cho người cao tuổi của thầy “Bí thư xóm”. Ảnh: Dân trí

Lớp học số hóa cho tuổi “xế chiều”

Dự án “Chuyển đổi số và AI hỗ trợ người cao tuổi” được khởi xướng bởi ông Đinh Ngọc Sơn, Bí thư Chi bộ khu dân cư số 9. Là một người có hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực truyền thông, nguyên là Phó trưởng Khoa Phát thanh - Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

Ông Sơn nhận thấy người cao tuổi, đặc biệt từ 65 - 75 tuổi, đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ hiện đại. Với tâm huyết muốn giúp người cao tuổi cải thiện chất lượng cuộc sống, kết nối với gia đình và cộng đồng, ông Sơn đã quyết định sáng lập lớp học này.

“Chúng tôi muốn giúp người cao tuổi không cảm thấy lạc lõng trước sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội số hóa hiện nay”, ông Sơn chia sẻ.

Tuy nhiên, để bắt đầu, lớp học không thiếu thử thách. Ông Sơn kể lại rằng, khi mới bắt đầu triển khai, các học viên chủ yếu ở độ tuổi 65 - 75 thường rất e ngại công nghệ. Nhiều người cảm thấy mình quá lớn tuổi để có thể làm quen với các thiết bị thông minh, lại thêm những khó khăn về thị lực và thính lực. Hơn nữa, cộng đồng lúc đầu cũng nghi ngờ tính khả thi của dự án.

“Chúng tôi đã gặp rất nhiều khó khăn ban đầu, nhưng may mắn là tôi có sự hỗ trợ từ các đảng viên và tình nguyện viên trong khu dân cư. Tôi cũng trực tiếp tài trợ lớp học, đèn chiếu, âm thanh và tiền công giảng dạy,” ông Sơn bộc bạch. Nhờ sự đóng góp và nhiệt tình của cộng đồng, lớp học đã dần vượt qua những rào cản ban đầu và thu hút được từ 15 - 20 học viên tham gia.

Không giáo trình dày cộp, không bảng đen phấn trắng, lớp học áp dụng phương pháp “cầm tay chỉ việc”. Được hướng dẫn tận tình từ những thao tác cơ bản nhất như: Đăng nhập email, đăng ký VNeID, dùng iHanoi, eTax Mobile, cho đến các ứng dụng tìm xe buýt, đặt taxi, mua hàng online. Dần dần, người cao tuổi không chỉ làm chủ công nghệ mà còn thích thú với những tiện ích mà chuyển đổi số mang lại.

Lớp học theo tinh thần “cầm tay chỉ từng ứng dụng, từng thao tác”. Ảnh: NVCC

Những bài học được thiết kế với giao diện đơn giản, chữ lớn, hình ảnh trực quan, đồng thời được lặp lại nhiều lần để giúp người cao tuổi dễ ghi nhớ. Mỗi buổi học đều dành thời gian cho học viên đặt câu hỏi và thực hành ngay trên điện thoại của mình.

Bước qua rào cản, làm chủ công nghệ

Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng tiếp thu công nghệ mới. Với một số người cao tuổi, thao tác trên điện thoại thông minh không đơn giản như tưởng tượng. Không còn ở độ tuổi học nhanh, nhớ lâu, nên ai cũng chăm chỉ ghi chép từng lời giảng, làm quen với những thao tác tưởng chừng đơn giản như đăng nhập email, đăng ký VNeID hay tương tác trên iHanoi.

Với một số người cao tuổi, thao tác trên điện thoại thông minh không đơn giản như tưởng tượng. Ảnh: NVCC

Lần đầu nghe đến Chat GPT hay Gemini, những người cao tuổi không khỏi tò mò. Bà Nguyễn Thị Huệ (phường Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy) chia sẻ: “Trước đây, tôi có điện thoại thông minh nhưng chỉ biết lướt Facebook, Zalo, đăng bài và trả lời tin nhắn. Nhưng sau khi tham gia lớp học, tôi mới biết điện thoại có thể làm nhiều thứ hơn thế, từ đi chợ online đến phản ánh trực tiếp với chính quyền”.

Bên cạnh việc học các kỹ năng sử dụng công nghệ, lớp học còn giúp các học viên nhận diện được các mối nguy hiểm tiềm tàng trong không gian mạng, như những chiêu trò lừa đảo trực tuyến. Người cao tuổi là đối tượng dễ trở thành nạn nhân của các hình thức lừa đảo qua điện thoại, email hay mạng xã hội. Chính vì vậy, lớp học cũng dành thời gian để cảnh báo và hướng dẫn các học viên cách nhận diện và phòng tránh các chiêu trò lừa đảo.

Ông Sơn cho biết: “Ngoài việc học cách sử dụng công nghệ, chúng tôi cũng rất chú trọng đến việc bảo vệ người cao tuổi trước các mối nguy hiểm trên không gian mạng. Các cụ cần biết cách nhận diện các thông báo giả mạo, các hình thức lừa đảo qua điện thoại hay email để không bị mắc bẫy”.

Những người từng “sợ” công nghệ, giờ đây đã dần thích nghi và tận hưởng tiện ích mà nó mang lại. Ảnh: NVCC

Sau khi triển khai tại khu dân cư số 9 từ tháng 3 đến tháng 4/2025, ông Đinh Ngọc Sơn dự định báo cáo kết quả lên phường Dịch Vọng Hậu để đề xuất mở rộng dự án trên toàn địa bàn, giúp nhiều người cao tuổi tiếp cận công nghệ. “Tôi mong đây sẽ là phong trào chuyển đổi số bền vững, để người cao tuổi không bị bỏ lại phía sau”, ông nói.

Bên cạnh đó, ông cũng dự định phát triển thêm các lớp dạy kỹ năng thực tế như bán hàng online, giúp các cụ có thêm thu nhập và niềm vui trong cuộc sống. Với sự hỗ trợ của chi bộ, đảng viên, tình nguyện viên và nguồn tài trợ từ các đối tác, ông tin rằng mô hình này hoàn toàn có thể nhân rộng ra nhiều khu dân cư khác.