(Thanh tra) - Giảm nghèo bền vững không chỉ là nhiệm vụ an sinh xã hội đơn thuần mà còn là một quyết tâm chính trị lớn, đòi hỏi sự chỉ đạo xuyên suốt, quyết liệt từ cấp tỉnh đến cơ sở. Bài viết này phân tích cách thức tỉnh Bắc Ninh kiện toàn bộ máy chỉ đạo, ban hành các quyết sách chiến lược và phân bổ nguồn lực gần 1.000 tỷ đồng để tạo đà cho giai đoạn 2021-2025.
Từ chủ trương lớn đến hành động quyết liệt
Bước vào giai đoạn 2021-2025, công cuộc giảm nghèo của cả nước nói chung và tỉnh Bắc Ninh nói riêng đứng trước những thời cơ và thách thức mới. Chuẩn nghèo đa chiều được nâng lên đòi hỏi các giải pháp hỗ trợ không chỉ dừng lại ở "cơm ăn áo mặc" mà còn phải giải quyết các thiếu hụt về dịch vụ xã hội cơ bản.
Căn cứ vào Nghị quyết số 24/2021/QH15 của Quốc hội và Quyết định 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh Bắc Ninh đã xác định giảm nghèo là "nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt" trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
Tinh thần này được thể hiện rõ nét qua Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX với những chỉ tiêu đầy tham vọng nhưng cũng rất thực tế: “Mỗi năm giảm tỷ lệ hộ nghèo cả tỉnh bình quân từ 1% (riêng tỷ lệ hộ nghèo ở huyện (cũ) nghèo Sơn Động giảm từ 4-5%/năm; xã đặc biệt khó khăn giảm bình quân 3,5% trở lên; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm) theo chuẩn nghèo đa chiều của quốc gia giai đoạn 2021-2025.
Phấn đấu đến cuối năm 2025, giảm từ 40-50% các xã thuộc diện đặc biệt khó khăn; giảm trên 50% các thôn, bản đặc biệt khó khăn và không còn hộ nghèo là gia đình người có công với cách mạng; huyện nghèo Sơn Động thoát khỏi tình trạng huyện nghèo, đặc biệt khó khăn”.
Có thể thấy, chỉ tiêu lãnh đạo giảm tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giai đoạn 2021-2025 là những con số biết nói, thể hiện sự dồn lực của cả hệ thống chính trị thực hiện mục tiêu đề ra.
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, UBND tỉnh đã nhanh chóng ban hành kế hoạch giảm nghèo bền vững cho cả giai đoạn và từng năm. Không chỉ là những văn bản hành chính, đây là "kim chỉ nam" để các địa phương soi chiếu, hành động. Việc đưa chỉ tiêu giảm nghèo vào Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm đã tạo ra sức ép tích cực, buộc các cấp chính quyền phải coi đây là thước đo hiệu quả công việc.
Kiện toàn "bộ tổng tham mưu" các cấp
Một chương trình lớn muốn thành công phải có một bộ máy điều hành thông suốt. Nhận thức rõ điều này, công tác kiện toàn Ban chỉ đạo (BCĐ) các Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) tại Bắc Ninh được thực hiện bài bản và thường xuyên.
Ở cấp tỉnh, sau khi UBND tỉnh thành lập BCĐ và ban hành quy chế hoạt động, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, cơ quan thường trực, đã lập tức thành lập Tổ công tác chuyên trách về Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021- 2025. Sự phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên đảm bảo tính "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm".
Không còn tình trạng "cha chung không ai khóc", mỗi thành viên BCĐ được giao phụ trách từng địa bàn, từng lĩnh vực cụ thể, chịu trách nhiệm trước cấp ủy và chính quyền về kết quả giảm nghèo tại địa bàn đó.
Sự thống nhất trong chỉ đạo lan tỏa xuống tận cơ sở. Thực hiện Nghị định số 27/2022/NĐ-CP của Chính phủ, 100% UBND cấp xã trên địa bàn tỉnh đã thành lập ban quản lý cấp xã. Đây chính là "cánh tay nối dài" của chương trình, nơi trực tiếp triển khai các tiểu dự án đến từng hộ dân.
Sự ra đời của các ban quản lý xã/phường/thị trấn đã giải quyết bài toán về độ trễ trong triển khai chính sách, giúp các quyết định từ tỉnh, xã đến với người dân nhanh chóng và chính xác nhất.
Đánh giá về công tác chỉ đạo, có thể thấy sự thống nhất cao độ từ tỉnh xuống xã. Các thành viên BCĐ không chỉ ngồi bàn giấy mà chủ động tham mưu, trực tiếp xuống địa bàn kiểm tra, giám sát việc phân bổ kinh phí.
Tuy nhiên, vẫn còn đó những khó khăn khách quan. Dù địa phương rất chủ động, nhưng một số văn bản hướng dẫn từ các bộ, ngành Trung ương còn chậm hoặc chưa chi tiết, đôi khi gây lúng túng cho cơ sở trong những ngày đầu triển khai. Nhưng với tinh thần "vừa làm vừa gỡ", tỉnh đã linh hoạt chỉ đạo để không làm gián đoạn dòng chảy hỗ trợ đến người nghèo.
Công tác quản lý thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững tại Bắc Ninh ghi nhận sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành.
Không còn sự cát cứ, các sở, ban ngành cấp tỉnh, các cơ quan thường trực Chương trình MTQG, UBND các xã và các đơn vị có liên quan tăng cường trao đổi, phối hợp, hỗ trợ trong quá trình thực hiện nhằm kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc hoặc đề xuất biện pháp giải quyết với cấp trên đối với những vấn đề vượt thẩm quyền.
UBND tỉnh giao trách nhiệm cụ thể cho các ngành chủ trì thực hiện các dự án, tiểu dự án thành phần thực hiện chương trình.
Đáng chú ý là cơ chế "đỡ đầu", tỉnh đã phân công các sở, ngành hỗ trợ trực tiếp cho các xã đặc biệt khó khăn và các xã phấn đấu về đích nông thôn mới, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các xã vươn lên thoát nghèo. Đây là một cách làm hay, huy động được trí tuệ và nguồn lực của các cơ quan chuyên môn để giúp các xã nghèo tìm ra lời giải cho bài toán thoát nghèo.
Về nguồn lực tài chính là "mạch máu" của chương trình, tỉnh đã bố trí một nguồn kinh phí tốt cho giai đoạn 2021-2025. Tổng kinh phí dự kiến lên tới 950,488 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương đóng vai trò chủ đạo với hơn 798,504 tỷ đồng nhưng sự đối ứng của ngân sách tỉnh cũng rất đáng kể với gần 151,984 tỷ đồng.
Cơ cấu vốn được phân bổ hợp lý giữa vốn đầu tư phát triển và vốn sự nghiệp (hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề, truyền thông...). Tính đến thời điểm báo cáo, đã có hơn 946 tỷ đồng được phân bổ chi tiết.
Điều này cho thấy sự chủ động và trách nhiệm cao trong công tác kế hoạch tài chính của tỉnh. Dòng tiền đã và đang chảy về từng thôn, xã, biến thành những con đường, những mô hình sinh kế và những lớp học nghề, tạo nên sinh khí mới cho công cuộc giảm nghèo.
