(Thanh tra) - Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương - GS.TS Tạ Ngọc Tấn đã chia sẻ những suy ngẫm sâu sắc về hành trình vẻ vang của nền báo chí nước nhà, đồng thời gửi gắm các kiến nghị, mong muốn để báo chí tiếp tục vững vàng trên con đường mới, nơi công nghệ, thách thức và cơ hội đang cùng song hành.
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương GS. TS Tạ Ngọc Tấn bày tỏ sự xúc động khi có mặt trong sự kiện đặc biệt này – nơi hội tụ của các thế hệ nhà báo, những người từng gắn bó, đang cống hiến và sẽ kế tục sứ mệnh của nền báo chí cách mạng Việt Nam.
“Tôi rất hạnh phúc và xúc động khi được nói những lời tri ân với các thế hệ cha anh đi trước, được chia sẻ tình cảm với những người đang làm báo đầy nhiệt huyết và sáng tạo, và gửi gắm niềm tin với những người sẽ tiếp nối 100 năm thứ hai của nền báo chí nước nhà”, ông nói.
GS. TS Tạ Ngọc Tấn cho biết, từ số đầu tiên của Báo Thanh Niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập vào ngày 21/6/1925, báo chí cách mạng Việt Nam đã ra đời với một sứ mệnh mới mẻ: là vũ khí trên mặt trận tư tưởng, là công cụ tổ chức và lãnh đạo Nhân dân thực hiện nhiệm vụ chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ mục tiêu đánh đuổi thực dân, đế quốc, giải phóng dân tộc đến công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và phát triển đất nước, báo chí luôn hiện diện như một lực lượng tiên phong.
Trải qua các thời kỳ lịch sử, từ kháng chiến gian khổ đến giai đoạn bảo vệ Tổ quốc, xây dựng hòa bình, các thế hệ người làm báo không quản ngại hiểm nguy, thiếu thốn. Trong điều kiện bị đàn áp, khủng bố gắt gao, hoặc sống và làm việc nơi chiến khu, rừng núi, họ vẫn duy trì trang báo, chương trình phát thanh, bản tin thông tấn… như mạch máu thông tin nuôi sống tinh thần cách mạng. Hơn 500 liệt sĩ nhà báo đã ngã xuống, nhiều người khác hy sinh trong ngục tù thực dân. Trong thời bình, báo chí tiếp tục tiên phong trong đổi mới, phản ánh sáng kiến của Nhân dân, tham gia giám sát, phản biện, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và là cầu nối đất nước với thế giới trong hội nhập.
Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương chia sẻ rằng, ông thuộc thế hệ làm báo được truyền cảm hứng từ Chủ tịch Hồ Chí Minh và những nhà cách mạng – nhà báo xuất sắc như Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Văn Tạo, Xuân Thủy, Trần Huy Liệu, Phan Đăng Lưu…
“Hạnh phúc hơn các thế hệ trước, lớp người làm báo sau này được hưởng nền giáo dục trong nhà trường xã hội chủ nghĩa, được đào tạo nghề chuyên nghiệp, và được những nhà báo dày dạn kinh nghiệm như Hoàng Tùng, Trần Lâm, Hồng Hà, Hà Đăng, Hữu Thọ, Lưu Quý Kỳ, Quang Đạm, Thép Mới, Hồng Chương, Đào Tùng… truyền lửa nghề nghiệp và dìu dắt” - GS. TS Tạ Ngọc Tấn nói.
Ông chia sẻ, hơn ai hết, chúng tôi thấm nhuần nhận thức sâu sắc rằng, để thực sự xứng đáng là "chiến sĩ" trên mặt trận tư tưởng của Đảng, góp sức lực và trí tuệ vào việc bắc cây cầu nối vững chắc giữa Đảng với nhân dân, trở thành công cụ tổ chức, lãnh đạo của Đảng trong thực hiện những nhiệm vụ chính trị trọng đại của dân tộc, góp phần hiệu quả vào trách nhiệm "phò chính trừ tà", bảo vệ những thành quả vĩ đại của cuộc cách mạng mà dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam, lớp lớp chiến sĩ cách mạng và nhân dân ta đã phải đánh đổi cả xương máu, mồ hôi và nước mắt để có được, người làm báo phải hội tụ ba phẩm chất cốt lõi: “Mắt sáng – Lòng trong – Bút sắc.”
GS. TS Tạ Ngọc Tấn phân tích, “mắt sáng” là sự tinh tường, được nuôi dưỡng từ tri thức, kinh nghiệm sống và thực tiễn, giúp người làm báo phát hiện vấn đề, bóc tách bản chất sau hiện tượng.
“Lòng trong” là đạo đức, tình yêu nghề và ý thức chính trị - xã hội. Đó là động lực thôi thúc người làm báo dấn thân vì lợi ích dân tộc, dám chịu thiệt vì lẽ phải, giữ vững bản lĩnh trước cám dỗ vật chất.
“Bút sắc” là tài năng nghề nghiệp, năng lực sáng tạo ra sản phẩm báo chí có sức lay động, giúp công chúng nhận thức đúng, hành động tích cực. Đó cũng là khả năng làm chủ công cụ kỹ thuật, công nghệ hiện đại để tác nghiệp hiệu quả trong thời đại số.
Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn, lịch sử 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam rất đáng tự hào, song cũng là lời nhắc nhở chúng ta về một tầm nhìn tương lai cho nền báo chí cách mạng trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.
Ông nói: giờ đây, chúng ta đang đứng trước một thế giới biến đổi vô cùng nhanh chóng, phức tạp và khó dự báo. Khoa học, công nghệ nhất là trí tuệ nhân tạo (AI) đang tác động vô cùng mạnh mẽ vào đời sống của nhân loại, làm đảo lộn cả lối sống, đảo lộn cả những nếp nghĩ, cách làm và nhiều vấn đề của xã hội.
Trong bối cảnh chung ấy, vấn đề đặt ra là nền báo chí của chúng ta phải làm thế nào để tranh thủ tốt nhất những thời cơ thuận lợi, vượt qua những khó khăn thách thức, hoàn thành sứ mệnh trước Đảng, nhân dân, trước dân tộc, góp phần đưa đất nước ta đến mục tiêu 100 năm thành lập nước và xa hơn nữa.
Theo ông, tinh thần tiên phong của báo chí cách mạng cần phải phát huy mạnh mẽ nhất trong giai đoạn chuyển đổi số. “Chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện công nghệ mà trước hết là câu chuyện của con người – từ nhận thức, cách làm, tổ chức công việc, cho đến đầu tư cho đào tạo lại nhân lực, hạ tầng kỹ thuật.”
Cùng với đó, báo chí đang phải đổi mới toàn diện, đồng bộ cả nội dung, phương thức hoạt động, công nghệ sản xuất và truyền thông. Điều này đòi hỏi một cơ cấu tổ chức mới – tinh gọn, mạng lưới, hiệu quả. Nhưng bên cạnh việc tự tổ chức của cơ quan báo chí, cần có sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương, đặc biệt trong việc bố trí công việc, đào tạo lại và chuyển đổi nghề cho người làm báo không còn thuộc biên chế sau sắp xếp.
Thứ ba, ông đề xuất cần tiếp tục có những quyết sách chiến lược dài hạn, nhất quán để phát triển nền báo chí Việt Nam theo hướng nhân văn, chuyên nghiệp, hiện đại – thực sự trở thành công cụ tổ chức, vũ khí bảo vệ đất nước, bảo vệ Đảng, Nhân dân và chế độ.
Kết bài, người phát biểu bày tỏ lòng tri ân sâu sắc tới Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ báo chí đi trước, đồng thời gửi gắm niềm tin với những người kế tục. Ông kỳ vọng, nền báo chí nước nhà sẽ ngày càng phát triển rạng rỡ hơn, đóng góp to lớn hơn cho sự nghiệp xây dựng đất nước và hạnh phúc của Nhân dân.
