Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An và lãnh đạo các địa phương thực hiện nghi thức phát động tiết kiệm điện. Ảnh: TU

Thời gian qua, thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ khủng hoảng năng lượng toàn cầu do tình hình căng thẳng địa chính trị, địa kinh tế giữa các nước lớn ngày càng gay gắt; đặc biệt, cuộc xung đột Nga - Ucraina và các gói trừng phạt đối với Nga đã làm đứt gãy các chuỗi cung ứng, trong đó có nguồn cung về năng lượng sơ cấp; giá nhiên liệu (như dầu, khí, than) tăng cao, gây ra những tác động to lớn đối với mọi quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Trước tình hình đó, ngay từ đầu năm 2023, Bộ Công thương đã tập trung chỉ đạo các tập đoàn năng lượng (EVN, PVN, TKV) và các doanh nghiệp ngành Điện thực thi quyết liệt nhiều giải pháp nhằm bảo đảm cung ứng điện an toàn, liên tục và tin cậy, đáp ứng nhu cầu sử dụng điện cho sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt của người dân. Đồng thời, bộ cũng đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành Trung ương và các địa phương triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp thúc đẩy Chương trình Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và Chương trình Tiết kiệm điện theo tinh thần Chỉ thị số 20 ngày 7/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ, góp phần bảo đảm cung cấp đủ điện, duy trì ổn định an ninh năng lượng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, thị trường năng lượng thế giới diễn biến rất phức tạp, giá năng lượng tiếp tục bị đẩy lên mức rất cao; cộng với tác động của biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino gây ra tình trạng hạn hán, thiếu nước kéo dài, làm cho lưu lượng nước về các hồ thủy điện trên cả ba miền Bắc, Trung, Nam đều giảm mạnh so với cùng kỳ nhiều năm trước, ảnh hưởng lớn đến khả năng phát điện của các nhà máy thuỷ điện (các hồ thủy điện khu vực miền Bắc tiếp tục có nước về kém). Tính đến ngày 11/5/2023, khu vực miền Bắc tất cả 12/12 hồ thủy điện lớn có lưu lượng nước về hồ rất kém, tần suất nước về nhiều hồ kém nhất trong 100 năm qua.

Riêng tháng 4 và đầu tháng 5 nước về các hồ chỉ đạt dưới 50% trung bình nhiều năm (TBNN), một số hồ chỉ đạt 20% so với TBNN, gây thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng cho các hồ thủy điện). Bên cạnh đó, công suất và sản lượng của các nhà máy điện gió cũng suy giảm sâu do điều kiện gió kém nên khả năng phát điện hiện nay chỉ đạt 5,6% so với công suất lắp đặt của các nhà máy. Đặc biệt, từ cuối tháng 4 đến nay, thời tiết nắng nóng diễn ra khắc nghiệt, trên diện rộng với nền nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm, dẫn đến nhu cầu sử dụng điện trên toàn quốc tăng cao, đặc biệt là nhu cầu sử dụng điện của khách hàng dân dụng. Phụ tải toàn hệ thống điện quốc gia ngày 06/5 vừa qua đã tăng lên mức kỷ lục mới ~895 triệu kWh, cao nhất từ đầu năm đến nay và tăng 14,7% so với cùng kỳ (tháng 5/2022); công suất tiêu thụ cực đại đạt 43.300 MW, cao nhất từ đầu năm đến nay và tăng 9,2% so với cùng kỳ (tháng 5/2022).

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An nhấn mạnh “Bên cạnh việc quyết liệt thực thi những giải pháp để tăng cường khả năng sản xuất, cung ứng điện thì việc sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả được xem là một trong những giải pháp quan trọng, cấp bách, góp phần bảo đảm đủ nguồn điện cho phát triển kinh tế và đời sống xã hội thời gian tới”.

Để đảm bảo cung cấp điện an toàn, liên tục và tin cậy trong mùa khô và cả năm 2023, Bộ Công thương kêu gọi và đề nghị các bộ, ngành Trung ương có liên quan, EVN, UBND các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh công tác truyền thông; tăng cường tuyên truyền, phổ biến sâu rộng, liên tục, bằng nhiều hình thức phù hợp về sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả để nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp và cộng đồng về tiết kiệm điện, tiết kiệm năng lượng.

Các cơ quan báo chí truyền thông chủ động phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Bộ Công thương, các bộ, ngành liên quan và các địa phương để tăng thời lượng phát sóng, mở các chuyên trang, chuyên mục và tổ chức các cuộc tọa đàm, cuộc thi tìm hiểu về các quy định, chính sách của Nhà nước liên quan đến sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả; về tình hình khó khăn trong cung ứng điện hiện nay do diễn biến thời tiết phức tạp và cung ứng nhiên liệu khó khăn; phổ biến các lợi ích và biện pháp, cách thức tiết kiệm điện... để người dân và dư luận xã hội hiểu rõ, hiểu đúng, đồng thuận, ủng hộ, chia sẻ khó khăn và tự giác thực hành tiết kiệm điện.

Thứ hai, khẩn trương xây dựng và tổ chức thực hiện nghiêm túc biểu đồ sử dụng điện của từng ngành, lĩnh vực, nhất là các hộ sử dụng điện lớn. Tập trung thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Văn bản số 185 ngày 19/5/2023 về bảo đảm cung ứng điện mùa khô năm 2023. Đồng thời, tiếp tục triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra tại Chỉ thị số 20 ngày 7/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiết kiệm điện, Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và Chương trình quốc gia về quản lý nhu cầu điện giai đoạn đến năm 2030, trong đó đặc biệt chú trọng tới hoạt động điều chỉnh phụ tải điện phi thương mại; phấn đấu đạt và vượt các mục tiêu tiết kiệm điện đã đề ra.

Thứ ba, chú trọng rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, định mức sử dụng năng lượng cho đơn vị sản phẩm của ngành/tiểu ngành và tham mưu cho cấp có thẩm quyền xây dựng, ban hành các quy định, cơ chế, chính sách có liên quan, bảo đảm đồng bộ, đủ mạnh và khả thi để thúc đẩy, khuyến khích sử dụng năng lượng, sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả; đặc biệt chú trọng đẩy nhanh tiến độ sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và xây dựng, triển khai các chương trình khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà trong doanh nghiệp và hộ gia đình nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong việc giảm cường độ năng lượng của nền kinh tế theo tinh thần Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị cũng như cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại COP26 và Tuyên bố Chính trị về chuyển dịch năng lượng công bằng.

Thứ tư, có giải pháp hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp và các hộ gia đình áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến, chuyển đổi, thay thế các công nghệ sản xuất và các thiết bị điện, điện tử lạc hậu, tiêu tốn nhiều năng lượng sang các công nghệ, thiết bị mới, sử dụng ít điện, năng lượng. Đồng thời, đẩy mạnh các chương trình, hoạt động hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công nghệ, xây dựng cơ chế chính sách… Tranh thủ chuyển giao công nghệ, nguồn vốn từ các đối tác nước ngoài cho các chương trình, hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong nước.

Năm là, tăng cường tổ chức các lớp tập huấn tại các cơ quan, doanh nghiệp, tổ dân phố, khu dân cư để hướng dẫn trực tiếp cho người dân về các giải pháp, cách thức tiết kiệm điện. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định của pháp luật; đồng thời, tổ chức biểu dương, khen thưởng kịp thời các tổ chức, cá nhân thực hiện tốt các giải pháp tiết kiệm điện.

Tính đến thời điểm này của năm 2023, mặc dù gặp nhiều khó khăn do những biến động chung của nền kinh tế, EVN đã hết sức nỗ lực cung cấp điện cho sự phát triển kinh tế - xã hội và đáp ứng nhu cầu của nhân dân, đây cũng là một năm rất khó khăn đối với cả nước cũng như đối với ngành Điện. Thực hiện Công điện số 397/CĐ-TTg ngày 13/5/2023 về việc chủ động triển khai các biện pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn của Thủ tướng Chính phủ và các chỉ đạo của Bộ Công thương, EVN đã và đang triển khai nhiều giải pháp cấp bách để đảm bảo cung ứng điện cho hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân. Trong đó tập đoàn đặc biệt chú trọng thực hiện các biện pháp về sử dụng điện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả (theo Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 7/5/2020 về tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2020 - 2025.

Ông Trần Đình Nhân - Tổng Giám đốc EVN kêu gọi tất cả các khách hàng dùng điện hưởng ứng ý nghĩa của phong trào tiết kiệm điện, cùng nhau lan tỏa thông điệp “Tiết kiệm điện, thành thói quen” đóng góp vào sự ổn định và bền vững của hệ thống điện quốc gia.

Thực hiện Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2013 và Chỉ thị 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiết kiệm điện, Bộ Công thương đặt mục tiêu trong giai đoạn 2023-2025, phấn đấu hằng năm, toàn quốc tiết kiệm tối thiểu từ 2,0% tổng điện năng tiêu thụ quốc gia;  Giảm tổn thất điện năng trên toàn hệ thống điện dưới 6% vào năm 2025; giảm công suất đỉnh của hệ thống điện quốc gia thông qua thực hiện các chương trình quản lý nhu cầu điện (DSM) và điều chỉnh phụ tải điện (DR), ít nhất 1.500 MW vào năm 2025.

Cũng tại hội nghị, Bộ Công thương đã tổ chức nghi thức phát động phong trào tiết kiệm điện năm 2023 thể hiện sự chung tay của bộ, ngành, người dân, cộng đồng, doanh nghiệp nhằm đạt mục tiêu tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện, hướng tới một tương lai xanh và phát triển bền vững.