Người tham gia BHXH khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu sẽ được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế. Ảnh minh họa

Vì vậy, không ít người trong số họ mong muốn được đóng BHXH để nhận lương hưu và được cấp thẻ BHYT chăm sóc tuổi già.

Nuối tiếc khi rút BHXH một lần

Bao năm nay, ngày nào cũng vậy, trong khi mọi người còn đang say giấc nồng thì cô Hoàng Thị Lan (Hoàng Mai, Hà Nội) đã phải dậy để kịp đồ xôi mang ra chợ bán. Ở tuổi 60, không có lương hưu, không có trợ cấp, mọi khoản chi tiêu, cô đều trông chờ hết vào nghề bán xôi này.

Trước đây, cô Lan từng có thời gian làm công nhân rồi chọn nghỉ việc theo chế độ 176 (nghỉ việc nhận các chế độ trợ cấp một lần). Khoản tiền mấy chục triệu cô nhận về khi đấy chỉ đủ để mua bộ bàn ghế và một chiếc xe đạp cho gia đình.

Kể về cảnh chật vật mưu sinh, cô Lan tiếc nuối cho quãng thời gian đã từng đóng BHXH trước đây của mình.

“Giờ tuổi cao, đáng lẽ được nghỉ hưu an nhàn thì ngày ngày mình vẫn phải lo làm kiếm sống. Rồi lúc khoẻ đã vậy, chỉ sợ lúc ốm đau, lại không có đồng ra đồng vào. Nhìn sang bà hàng xóm lĩnh lương hưu hằng tháng mà mình lại thèm muốn, giá như hồi đó suy nghĩ sâu xa, không lựa chọn rút trợ cấp một lần… “, cô Lan thở dài.

Chung nỗi niềm, chị Bùi Thị Hạt (tỉnh Nam Định) từng làm cho một công ty may trong miền Nam được 9 năm 7 tháng. Năm 2021, khi dịch Covid 19 bùng phát, chị Hạt phải nghỉ việc, chồng chị cũng mất việc sau đó. Hai vợ chồng trở về quê làm công việc tự do. Đến giữa năm ngoái, chị Hạt làm thủ tục xin rút BHXH một lần để có khoản tiền trang trải cuộc sống.

Chị Hạt giãi bày: “Khoản tiền đó qua mấy tháng dịch bệnh thì cũng hết. Giờ thấy bố mẹ già vẫn phải bươn chải nhiều nghề, không có lương hưu, không có thẻ BHYT đi khám chữa bệnh, chị mới cảm thấy hối tiếc, muốn đóng lại khoản tiền BHXH đã rút mà không được chấp nhận bởi quy định của pháp luật. Vợ chồng chị dự định, tháng tới, sẽ nộp đơn xin tuyển dụng vào làm công nhân ở công ty gần nhà, để lại được tham gia BHXH”.

Mất việc sau đại dịch, kinh tế gia đình khó khăn khiến một số người lao động (NLĐ) lựa chọn rút BHXH một lần để có khoản chi tiêu, trang trải cuộc sống. Với nhiều người, số tiền rút BHXH một lần có thể “ra tấm, ra món” nhưng rồi cũng chỉ đủ trang trải trong vài tháng ngắn ngủi và lại tiếp tục lo mưu sinh cho tuổi già.

Bảo lưu thời gian đóng BHXH, đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp

Thực tế, khi lựa chọn hưởng BHXH một lần, các quyền lợi của NLĐ sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với hưởng lương hưu.

Theo cơ quan bảo hiểm, nếu không may bị thất nghiệp, NLĐ nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp học nghề để vượt qua khó khăn với các quyền lợi hưởng như: được hưởng trợ cấp thất nghiệp bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp, tối đa không quá 5 lần mức lương cơ sở hoặc 5 lần mức lương tối thiểu vùng.

Tuyên truyền những lợi ích khi tham gia BHXH. Ảnh: CTV

Đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, người lao động vẫn được hưởng chế độ bảo hiểm y tế (BHYT) theo quy định để khám, chữa bệnh BHYT khi không may ốm đau; Được hỗ trợ học nghề (tối đa 1 triệu đồng/người/tháng); được hỗ trợ, tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; Được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

Qua đợt khó khăn, NLĐ có cơ hội trở lại thị trường lao động, tiếp tục được đóng BHXH để cộng nối thời gian tính hưởng lương hưu sau này.

Nếu vẫn chưa thể đóng tiếp BHXH, NLĐ có quyền bảo lưu thời gian đóng BHXH và sau đó đóng tiếp (bằng cách tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện) để đủ điều kiện nhận lương hưu.

Nhất là, mọi người tham gia BHXH tự nguyện đều được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí, với các mức hỗ trợ 10%-25%-30% tính trên chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn với 3 nhóm đối tượng khác nhau.

Trong giai đoạn bảo lưu thời gian đóng BHXH, nếu không may NLĐ qua đời, gia đình được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở, thân nhân tùy theo điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng (tối đa 4 người) đến khi trưởng thành (nếu là con) hoặc hưởng đến khi qua đời (nếu là vợ, chồng hoặc cha, mẹ đã hết tuổi lao động và không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng thấp hơn mức lương cơ sở); trường hợp nhận trợ cấp tuất một lần thì mức trợ cấp được tính như BHXH một lần.

Nhằm khuyến khích NLĐ ở lại hệ thống BHXH để được thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi NLĐ đến tuổi nghỉ hưu, tránh những thiệt hại bất lợi khi NLĐ hưởng BHXH một lần, tại dự thảo Luật BHXH sửa đổi lần này đã bổ sung nhiều quy định nhằm mở rộng, gia tăng lợi ích cho NLĐ để mọi NLĐ có thêm cơ hội để được hưởng lương hưu.

Thực tế đã có rất nhiều trường hợp khi đã nhận BHXH một lần muốn nộp lại tiền để phục hồi số năm đã tham gia BHXH cho đủ điều kiện hưởng lương hưu, nhưng pháp luật về BHXH chưa quy định về trường hợp này.

Vì vậy, NLĐ nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định hưởng BHXH một lần. Cách hữu hiệu nhất để có tuổi già an yên, không phụ thuộc vào con cháu là có nguồn tài chính ổn định qua lương hưu hằng tháng khi về già và được cấp thẻ BHYT để chăm sóc sức khỏe trong suốt thời gian hưởng lương hưu.