Khu vực đê Phong Vân (xã Phong Vân, huyện Ba Vì) bị sạt lở và chính quyền địa phương đã cắm biển cảnh báo. Ảnh: Thanh Hiếu

Văn bản nêu rõ, UBND TP Hà Nội nhận được văn bản của UBND huyện Ba Vì báo cáo, phản ánh tình hình khai thác cát thuộc địa phận tỉnh Phú Thọ khu vực giáp ranh huyện Ba Vì.

Theo báo cáo của huyện, thời gian qua, tại khu vực địa bàn tỉnh Phú Thọ giáp ranh với huyện Ba Vì tương ứng từ K0+900 đến K2+200 đê Hữu Hồng thuộc địa bàn các xã: Thái Hòa, Phong Vân tình trạng khai thác cát trên sông Đà, sông Hồng diễn ra công khai, tấp nập; hàng chục tàu hút cát hoạt động hết công suất suốt ngày đêm; các tàu thuyền chờ vào lấy cát neo đậu đặc kín quanh khu vực tàu hút đang hoạt động.

Trong khi đó, đây là vị trí ngã ba sông, nơi hợp lưu của sông Đà và sông Hồng. Tình trạng hút cát đã làm ảnh hưởng đến lòng sông, gây biến đổi dòng chảy làm sạt trượt chân kè và làm nứt đường đỉnh kè, tường rào, tường nhà và công trình dân sinh bị ảnh hưởng.

"Việc khai thác khoáng sản (cát) thuộc địa phận tỉnh Phú Thọ giáp ranh địa giới huyện Ba Vì, TP Hà Nội; tuy nhiên, huyện không được cung cấp tài liệu hồ sơ cấp phép về hoạt động khai thác (nếu có) để phối hợp quản lý, giám sát. Do vậy, chính quyền địa phương và Nhân dân trong khu vực rất hoang mang lo lắng", báo cáo của huyện Ba Vì cho biết.

Trên cơ sở quy chế phối hợp trong công tác quản lý, bảo vệ cát, sỏi lòng sông khu vực giáp ranh, UBND TP Hà Nội đề nghị UBND tỉnh Phú Thọ chỉ đạo, giao các cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ, thực hiện tốt quy chế phối hợp trong công tác quản lý, bảo vệ cát, sỏi lòng sông khu vực giáp ranh.

Hà Nội cũng đề nghị Phú Thọ cung cấp các tài liệu về việc cấp phép hoạt động khai thác cát tại khu vực giáp ranh giữa hai địa phương; thực hiện các biện pháp để đảm bảo an ninh trật tự, phòng chống thiên tai, ngăn chặn xử lý dứt điểm các vi phạm về khai thác cát trái phép (nếu có).

Đồng thời, đề nghị Phú Thọ giao Sở Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, rà soát quy định về yêu cầu đối với hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ bãi sông để tổ chức thực hiện theo quy định.

Trước đó, UBND huyện Ba Vì đã tiếp nhận thông tin về việc hàng chục căn nhà bị nứt tường, nền gạch ở địa phận xã Phong Vân và có báo cáo gửi TP.

Theo thống kê, từ cuối năm 2023 đến nay, hàng chục căn nhà chủ yếu thuộc xóm Bãi, thôn Vân Hội, xã Phong Vân có dấu hiệu bị nứt tường, nhiều nhà kiên cố cũng xuất hiện những vết nứt chạy dài trên nền gạch.

Người dân, chính quyền huyện Ba Vì mong muốn tỉnh Phú Thọ chấm dứt tình trạng khai thác cát tại khu vực giáp ranh nhằm ngăn chặn, hạn chế nguy cơ sạt lở, lún, nứt nhà dân.

Theo Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, qua kiểm tra, trực tiếp khảo sát địa chất khu vực này, đơn vị chức năng nhận định sơ bộ đê kè Phong Vân có dấu hiệu bị nứt, gây nguy cơ mất an toàn tính mạng, tài sản của người dân khu vực.

Báo cáo của đoàn chuyên gia cho thấy, nguyên nhân khách quan là địa chất khu vực này yếu, vị trí kè Phong Vân thuộc ngã ba hợp lưu sông Đà và sông Hồng nên dòng chảy phức tạp.

Nguyên nhân chủ quan khiến tuyến kè đê bị nứt là sự suy giảm lượng cát dưới lòng dẫn sông Đà. Dòng chủ lưu khi chảy qua khu vực này có xu hướng dịch chuyển về phía kè Phong Vân, tạo ra hai hố xói lở lớn với độ sâu 3 - 5m so với thời điểm năm 2023. Hai hố xói lở trên đã khiến các công trình kè đê bên bờ sông bị mất chân, tạo thành vách đứng, tăng nguy cơ sạt lở.