Rút ngắn thời gian đóng BHXH, tăng quyền lợi cho người lao động. Ảnh minh họa

Sẽ có thêm rất nhiều lao động được hưởng lương hưu

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Nguyễn Bá Hoan, việc sửa đổi Luật BHXH là dịp thể chế hoá các nội dung cải cách chính sách bảo hiểm của Nghị quyết 28 của Trung ương nhằm xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, mở rộng diện bao phủ, hướng tới mọi người khi hết tuổi lao động đều được nhận lương hưu hàng tháng hoặc trợ cấp hưu trí xã hội...

Sửa đổi này tập trung vào các nhóm chính sách lớn, và mục tiêu hàng đầu của lần sửa luật này là tăng quyền lợi cho người tham gia.

Về hai vấn đề nhận được nhiều quan tâm từ dư luận là giảm thời gian đóng để được hưởng lương hưu; và nhận BHXH một lần, Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan cho hay, tổng kết hơn 7 năm thi hành Luật BHXH 2014, hơn 60.000 người đã hết tuổi lao động nhưng phải nhận trợ cấp một lần do chưa có đủ 20 năm đóng BHXH vì họ tham gia muộn.

“Vì vậy, việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu khi đủ tuổi từ 20 xuống 15 năm nhằm tạo cơ hội cho nhiều người được hưởng lương hưu. Việc này không chỉ giúp họ được nhận lương hưu hàng tháng mà còn được chăm sóc sức khoẻ thông qua hỗ trợ bảo hiểm y tế”, ông Hoan nói.

Trước ý kiến lo ngại giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu lương hưu sẽ thấp, ông Hoan cho rằng, chúng ta phải đặt trong bối cảnh khi hết tuổi, không còn khả năng lao động, việc có mức lương hưu đều đặn hàng tháng cùng với bảo hiểm y tế còn hơn không có gì. Bên cạnh đó, định kỳ lương hưu được điều chỉnh tăng dựa theo chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế để đảm bảo cuộc sống người tham gia.

Về vấn đề người lao động nhận BHXH một lần, Nghị quyết 28 yêu cầu "có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu nhận trợ cấp một lần". Những thay đổi trong chính sách nhận BHXH một lần của dự thảo là thể chế hóa tinh thần này.

“Dự thảo bổ sung nhiều quy định theo hướng gia tăng quyền lợi, khuyến khích người lao động lựa chọn bảo lưu thời gian đóng, tiếp tục tham gia để hưởng lương hưu như: Điều kiện hưởng lương hưu dễ dàng hơn khi giảm năm đóng tối thiểu từ 20 xuống 15 năm; người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ có thêm lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng và bảo hiểm y tế, kinh phí do ngân sách nhà nước đảm bảo”, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH thông tin.

Theo ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH), một trong những nội dung chính yếu của dự thảo luật BHXH (sửa đổi) là đề xuất giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hàng tháng từ 20 năm xuống 15 năm.

Với việc giảm điều kiện thời gian đóng BHXH xuống còn 15 năm sẽ có thêm rất nhiều người lao động được hưởng lương hưu.

Nâng cao tỷ lệ hết tuổi lao động được hưởng hưu trí

Ông Cường cho biết: "Đề xuất này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục có thời gian đóng BHXH ngắn được hưởng lương hưu. Đồng thời, nhằm nâng cao tỷ lệ người hết tuổi lao động được hưởng chế độ hưu trí, đảm bảo an sinh xã hội. Nếu vẫn quy định thời gian tối thiểu để hưởng lương hưu là 20 năm thì những trường hợp tham gia BHXH muộn, có thời gian đóng BHXH ngắn khó có cơ hội nhận lương hưu”.

Công nhân tại một buổi đối thoại với các cấp chính quyền, đại biểu Quốc hội mới đây mong muốn giảm thời gian đóng BHXH

Cho biết thêm về đề xuất giảm số năm đóng BHXH, nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Mậu Diệp nhấn mạnh, đề xuất này không làm hạn chế quyền rút BHXH một lần của người lao động mà chỉ làm lợi cho người lao động. Mục tiêu của đề xuất chỉ nhằm gia tăng số người được hưởng hưu trí để mở rộng độ bao phủ an sinh xã hội, sẽ có nhiều người được hưởng chế độ hưu trí hơn.

Với chị Hà Diệp Linh trú tại Thanh Xuân (Hà Nội), bắt đầu tham gia đóng BHXH ở tuổi 43. Theo quy định hiện hành, để có thể nhận lương hưu, chị sẽ phải đóng bảo hiểm đến năm 65 tuổi. Theo quy định của pháp luật, đến 55 tuổi, chị Hà Diệp Linh sẽ phải nghỉ hưu. Như vậy, chị sẽ phải tiếp tục đóng BHXH thêm 8 năm nữa để có thể nhận được lương hưu.

"Nếu phải đóng thêm thời gian lâu như vậy, tôi đang hướng tới việc sẽ rút BHXH 1 lần. Chủ trương giảm số năm đóng BHXH xuống còn 10 năm để đủ điều kiện hưởng lương hưu thực sự là một chính sách phù hợp, nhất là với người lao động tham gia đóng BHXH muộn như chúng tôi", chị Linh chia sẻ.

Hay Anh Nguyễn Trọng Hùng, trú tại Tân Triều (Thanh Trì, Hà Nội), từng làm công nhân cho một công ty lắp ráp linh kiện điện tử từ năm 2010-2016. Sau khi đóng BHXH được 5 năm, anh nghỉ việc và bảo lưu thời gian đóng BHXH.

Đầu năm 2019, anh Hùng tiếp tục đi làm công nhân cơ khí và đóng BHXH. Sau khi biết thông tin về việc đề xuất rút ngắn số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu xuống còn 15 năm, hướng tới 10 năm, anh rất phấn khởi.

"Theo quy định của pháp luật, hiện nay, tôi phải đóng BHXH 12 năm nữa mới đủ số năm đóng tối thiểu để nhận lương hưu. Tôi nghĩ sẽ không đủ sức khỏe để làm công nhân 10 năm nữa, nếu giảm thời gian đóng BHXH xuống còn 15 hay 10 năm thì tôi sẽ cố gắng", anh Hùng chia sẻ.

Các chuyên gia cũng cho rằng, với quy định nêu trên, mức lương hưu của những người đóng BHXH từ 15 năm đến dưới 20 năm có thể thấp hơn những người có thời gian đóng dài (nếu tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc hoặc thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện là như nhau).

"Với những trường hợp này, trước đây, họ không đủ điều kiện hưởng lương hưu, họ phải nhận BHXH một lần. Nay họ sẽ có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng. Như vậy, cho dù mức lương hưu có thể khiêm tốn hơn những người có thời gian đóng dài nhưng với mức lương hưu hàng tháng ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh tăng lên, trong thời gian hưởng lương hưu sẽ được quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế thì sẽ góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động", Phó Vụ trưởng Vụ BHXH Nguyễn Duy Cường cho biết.