Trước ngày 5/1/2025, Cục Phòng chống rửa tiền là đơn vị trực thuộc Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng. Ảnh: Thái Minh

Cung cấp thông tin giám sát phục vụ thanh tra

Theo quy định của pháp luật, Cục PCRT có trách nhiệm giám sát việc tuân thủ các quy định về báo cáo của các đối tượng báo cáo và phối hợp cung cấp thông tin giám sát cho các Bộ, ngành để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đảm bảo tính minh bạch và hiệu lực của hệ thống pháp luật PCRT tại Việt Nam.

Thực hiện yêu cầu từ Bộ Quốc phòng, vừa qua, Cục PCRT đã ban hành văn bản đề nghị các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; tổ chức cung ứng dịch vụ nhận và chi, trả ngoại tệ; tổ chức kinh doanh vàng miếng và vàng trang sức, mỹ nghệ; tổ chức tín dụng phi ngân hàng nâng cao nhận thức, tăng cường trách nhiệm trong phối hợp ngăn chặn trốn tránh các lệnh trừng phạt của Liên Hợp quốc liên quan đến phổ biến và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Hình thức điển hình, thường sử dụng

Theo đó, trốn tránh lệnh trừng phạt là việc cố ý thực hiện các hành vi nhằm che giấu, chuyển dịch, hợp pháp hóa hoặc làm suy yếu các hiệu lực của các biện pháp trừng phạt theo các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Một số hình thức trốn tránh điển hình, thường được sử dụng như:

Một là, thông qua công ty bình phong, công ty vỏ bọc: Các tổ chức, cá nhân bị trừng phạt mở công ty không có hoạt động kinh doanh thực sự, chỉ tồn tại trên giấy tờ hoặc công ty có vỏ ngoài hoạt động hợp pháp nhưng thực tế có mục đích che giấu hoặc hỗ trợ cho các hoạt động trốn tránh lệnh trừng phạt.

Hai là, thông qua phương thức thanh toán phức tạp (sử dụng tiền kỹ thuật số, tiền điện tử, giao dịch qua nhiều bên trung gian...) nhằm né tránh các biện pháp giám sát của các cơ quan chức năng.

Ba là, lợi dụng việc sử dụng lao động nước ngoài, nhà hoạt động ngoại giao...để mở tài khoản ngân hàng, giao dịch che giấu mục đích chủ sở hữu hưởng lợi cuối.

Bốn là, lợi dụng hoạt động thương mại, vận tải quốc tế nhằm thay đổi nơi xuất xứ, nơi đến, che giấu dòng tiền, mục đích sử dụng cuối.

Văn bản gửi các đơn vị đề nghị nâng cao nhận thức, tăng cường biện pháp nghiệp vụ. Ảnh: Thái Minh

Vai trò thanh tra, kiểm tra trong phát hiện hành vi vi phạm

Để phòng ngừa và kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi có dấu hiệu trốn tránh lệnh trừng phạt, NHNN yêu cầu các tổ chức liên quan tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về PCRT, phòng, chống tài trợ khủng bố và ngăn chặn phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Đồng thời, tăng cường các biện pháp nghiệp vụ nhằm ngăn chặn việc trốn tránh đối với các tổ chức, cá nhân bị chỉ định liên quan đến phổ biến, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Cụ thể, cần thường xuyên cập nhật Danh sách đen từ Liên Hợp quốc, rà soát và đối chiếu thông tin khách hàng để kịp thời phát hiện dấu hiệu vi phạm.

Các hành vi nghi ngờ phải ngay lập tức được báo cáo theo quy định, phục vụ công tác thanh tra, xử lý của cơ quan chức năng.

Theo Luật sư Hoàng Việt Hùng (Công ty Luật Uplaw), việc tăng cường giám sát và phối hợp thanh tra là biện pháp quan trọng để Việt Nam thực hiện nghiêm túc các cam kết quốc tế, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia và phòng ngừa nguy cơ bị lợi dụng trong hoạt động tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Trong bối cảnh hiện nay, vai trò của NHNN, đặc biệt là Cục PCRT, càng trở nên then chốt trong công tác thanh tra, giám sát và phát hiện sớm các hành vi vi phạm nghiêm trọng liên quan đến trừng phạt quốc tế.