Ngoài các thành viên của Đoàn Đại biểu Quốc hội, đoàn giám sát có sự tham gia của HĐND tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, đại diện một số cơ quan, đoàn thể cấp tỉnh và Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đợt giám sát kéo dài gần 1 tháng vừa kết thúc vào đầu tháng 10/2012.

Qua kiểm tra cho thấy nổi lên nhiều vấn đề đang gây khó khăn, bất cập trong quản lý của các cơ quan chuyên môn. Đó là vi phạm gia tăng, báo động đạo đức của người sản xuất, kinh doanh, việc sửa đổi, bổ sung quá chậm các quy định của pháp luật.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm 2010, ngành đã kiểm tra ở 589 cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng sản phẩm VTNN, NTTS, TACN phát hiện 141 cơ sở vi phạm. Năm 2011, kiểm tra 402 cơ sở thì có 149 cơ sở vi phạm. Trong 8 tháng của năm 2012, kiểm tra 565 cơ sở thì phát hiện 208 cơ sở vi phạm. Ngoài ra, lực lượng quản lý thị trường, cảnh sát kinh tế… còn phát hiện hàng trăm vụ vi phạm mỗi năm.

Các lỗi vi phạm phổ biến là không công bố chất lượng sản phẩm hàng hóa, bán hàng kém chất lượng, hàng giả, hàng hóa hết hạn sử dụng, bán hàng ngoài danh mục cho phép, không đăng ký kinh doanh, không niêm yết giá hoặc bán sai giá niêm yết và cùng với những hành vi gian lận thương mại khác.
Một số doanh nghiệp còn nhái nhãn hiệu của các công ty có uy tín, có thương hiệu mạnh, nhái nhãn hàng xuất khẩu để đánh lừa người dân. Vì lợi nhuận quá hấp dẫn nên nhiều đại lý, cửa hàng kinh doanh đã tiếp tay doanh nghiệp để đưa các sản phẩm này đến người tiêu dùng.

Nói về đạo đức của người kinh doanh, bà Võ Thị Hồng Thoại - Phó Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, Trưởng đoàn Giám sát bày tỏ quan điểm bất bình trước hoạt động mua bán VTNN nợ với giá “cắt cổ” ở nông thôn hiện nay. Bà Thoại cho rằng, mặc dù đó là quan hệ “thuận mua vừa bán”, nhưng nông dân là người gánh chịu thiệt thòi nên phải được pháp luật bảo vệ. Do đó, giao dịch này đòi hỏi phải có hợp đồng bằng văn bản theo mẫu Nhà nước ban hành để có cơ sở áp dụng lãi suất theo quy định pháp luật.

Một số sản phẩm VTNN, TACN bán ra, đại lý được hưởng hoa hồng từ 40 - 50% chứng tỏ công nghệ sản xuất những sản phẩm này “có vấn đề'', giá thành sản xuất rất thấp nên không thể nào có chất lượng tốt. Đáng chú ý, một số cửa hàng bày bán thuốc bảo vệ thực vật và thức ăn, thức uống của con người cùng chung một chỗ. Việc làm này đã vi phạm nghiêm trọng pháp luật về bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Hành vi này cần phải lên án và nghiêm trị.

Với người nông dân, họ không thể nhận ra hàng giả, hàng thật thông qua mắt thường. Thực tế cho thấy, rất ít nông dân am hiểu pháp luật và họ cũng chẳng có đủ tiền bạc, thời gian thu thập bằng chứng… để mang đơn đi kiện doanh nghiệp.

Bất cập nữa trong công tác quản lý, theo thống kê, hiện có gần 10 cơ quan được giao chức năng, nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát hoạt động sản xuất, kinh doanh VTNN, NTTS và TACN. Tuy nhiên, do chưa có sự phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng giữa cấp tỉnh và cấp huyện, giữa các ngành tỉnh với nhau, nên đã thường xuyên xảy ra tình trạng “mạnh ai nấy làm”. Chính sự ''quá nhiều'' và sự chồng chéo trong kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng đã gây ra sự “quá tải”, quá sức chịu đựng của những hộ sản xuất, kinh doanh chân chính trên địa bàn tỉnh.

Hiện nay, quy định mức tiền xử phạt vi phạm hành chính quá thấp, không đủ sức răn đe nhưng hầu hết chưa được sửa đổi là một điển hình. Trước hết, pháp luật cần phải hoàn chỉnh, sửa đổi, bổ sung kịp thời. Kiến nghị này đang được Bạc Liêu gửi đến Quốc hội và các bộ, ngành để mong được quan tâm xem xét , đưa công tác quản lý sản xuất kinh doanh ngành hàng ''đặc thù'' này đi vào nề nếp.

Cao Thăng