Vi-rút Corona. Ảnh: https://www.vinmec.com

Chúng phải sống trong tế bào của các cơ thể sống như người, động vật, hay thực vật. Các cơ thể này là các vật chủ giúp chúng nhân lên và sống sót.

Hiện nay vẫn còn các tranh cãi trong cộng đồng khoa học về việc liệu vi-rút có phải là một tổ chức sống hiện hữu hay không. Những người tán thành xem nó là một dạng sống đơn giản nhất mà con người biết tới. Chúng chủ yếu liên quan đến các bệnh tật, đặc biệt là các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như : Ebola, MERS-CoV, cúm, sốt xuất huyết…

Một số loại vi rút ít gây hại như vi rút cảm lạnh khiến cơ thể con người ốm yếu nhưng không gây hậu quả lâu dài. Cũng có nhiều vi-rút mang mầm bệnh nguy hiểm, nguy cơ đại dịch và tử vong. Tiêu biểu như chủng đại dịch cúm hàng năm đều lây lan tốc độ nhanh trong thời gian ngắn. Theo thống kê, riêng trong đại dịch cúm H1N1 năm 2009, thế giới có khoảng 201.200 người chết do hô hấp cấp và hơn 83.300 bệnh nhân tử vong khác liên quan.

Có thể nói, con người tiếp xúc với vi-rút hàng ngày, trong môi trường sống, nhưng không phải lúc nào ta cũng nhiễm bệnh, nguyên nhân là do hệ miễn dịch cơ thể có thể giải quyết được phần lớn chúng. Cơ thể chỉ ốm khi tiếp xúc lần đầu tiên với vi-rút mới hoặc do phơi nhiễm lượng lớn vi-rút.

Các chủng vi-rút cúm thông thường cũng thay đổi từng năm, kéo theo khả năng miễn dịch cơ thể với vi-rút cúm có thể không bảo vệ được chúng ta nữa. Đặc biệt ngoài khả năng biến đổi, vi-rút còn lây lan và tái tạo nhanh chóng, trở thành những tác nhân gây bệnh đáng sợ, giống như là vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Cũng có những loài vi-rút giết người một cách từ từ, như vi-rút bệnh dại ủ bệnh trong thời gian dài (1 - 3 tháng), khi triệu chứng xuất hiện, người bệnh chắc chắn tử vong. Tuy nhiên, vi-rút này đã có thể phòng ngừa bằng vắc-xin phòng bệnh dại.

Với bệnh do vi-rút, vắc-xin là cách phòng chống tốt nhất, với cơ chế kích hoạt phản ứng miễn dịch cơ thể, để cơ thể phản ứng bảo vệ hiệu quả hơn khi nhiễm vi-rút. Vắc-xin cũng làm giảm mức nguy hiểm của nhiều chủng vi-rút như sởi, rubella, cúm hay đậu mùa.

Sự khác nhau giữa vi khuẩn và vi-rút

Giữa vi khuẩn và vi-rút, về mặt kích cỡ, nguồn gốc và tác hại lên cơ thể người có sự khác biệt cơ bản.
Vi-rút là dạng sinh vật nhỏ nhất và đơn giản nhất; chúng nhỏ hơn vi khuẩn từ 10 tới 100 lần. Vi khuẩn là sinh vật đơn bào sống cả bên trong lẫn bên ngoài tế bào khác. Chúng có thể tồn tại mà không cần tới tế bào túc chủ. Còn vi-rút, chỉ có thể ký sinh nội bào, nghĩa là chúng xâm nhập vào tế bào chủ và sống bên trong tế bào. Vi-rút thay đổi vật liệu di truyền của tế bào chủ để khiến chúng (tế bào chủ) không hoạt động bình thường và để vi-rút tự nhân lên.

Vi-rút và vi khuẩn có sự khác biệt trong sinh sản. Vi-rút cần tới một vật chủ sống (thực vật hay động vật) để nhân lên, trong khi hầu hết vi khuẩn có thể phát triển trên những bề mặt không có sự sống.

Vi khuẩn có đủ bào quan (thành phần cấu trúc hợp thành tế bào) để phát triển và nhân lên và thường sinh sản vô tính.

Vi khuẩn là sinh vật sống nên có thể sử dụng cả vắc-xin và kháng sinh để phòng ngừa và tiêu diệt.
Vi-rút, về cơ bản, không phải sinh vật sống, bởi chúng cơ bản ở trong tình trạng “ngủ đông”. Khi vi-rút xâm nhập vào cơ thể người, nó sẽ bị hệ miễn dịch tiêu diệt nếu bị nhận diện là kẻ xâm nhập trước khi tiếp xúc được với một tế bào. Nếu không bị tiêu diệt, quá trình lây nhiễm sẽ bắt đầu. Khi đó, vi-rút chỉ hoạt động nhờ DNA hoặc RNA nên rất khó bị nhận diện. Dùng kháng sinh diệt vi-rút cũng sẽ diệt luôn tế bào chủ.

Vì vậy, để tiêu diệt vi-rút, người ta sử dụng các thuốc kháng vi-rút, chứ không phải thuốc kháng sinh. Tiêm vắc- xin là cách phòng, chống vi-rút tốt nhất.

Khi một ai đó bị ốm sốt, mọi người thường nghĩ ngay tới tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc vi-rút. Bởi vì các bệnh do vi khuẩn hay vi-rút xảy ra rất phổ biến, gặp ở mọi lứa tuổi và biểu hiện các mức độ khác nhau từ nhẹ, thậm chí không có biểu hiện đến biểu hiện rất nặng. Mặc dù chúng ta đã nghe không ít về vi khuẩn và vi-rút, tuy nhiên trên thực tế chúng đều không thể quan sát được bằng mắt thường, do vậy không dễ để hiểu tường tận về vi khuẩn và vi-rút. Vấn đề quan trọng là cần nắm được những điểm khác biệt cơ bản giữa vi khuẩn và vi-rút.

Các vi khuẩn có thể đem đến lợi ích, còn các vi-rút nhìn chung không có lợi ích gì; một số được sử dụng trong lĩnh vực công nghệ gen. Ngoài ra, một số nghiên cứu được tiến hành đã chỉ ra rằng có một loại vi-rút đặc biệt có thể được sử dụng để phá hủy các khối u trong não. Mặc dù cả vi-rút và vi khuẩn đều gây bệnh, tuy nhiên nhiễm trùng do vi khuẩn đa phần là nhiễm trùng khu trú tại một hay một vài vị trí trên cơ thể, trong khi vi-rút thường gây nhiễm trùng toàn thân. Các bệnh gây ra do vi khuẩn phần lớn có thể điều trị được bằng kháng sinh. Tuy nhiên kháng sinh lại chẳng diệt được vi-rút hay giúp ích gì trong điều trị các bệnh do vi-rút. Các thuốc kháng vi-rút thường dùng để điều trị một bệnh cụ thể do vi-rút và chỉ giúp làm giảm quá trình nhân lên của vi-rút.

Vi-rút Corona là gì?

Vi-rút Corona là chủng vi-rút mới chưa từng xuất hiện ở người, có tên gọi từ nguồn gốc tiếng Latin. Vi-rút Corona là chủng vi-rút được bao bọc bằng những chiếc gai bao bọc bên ngoài, tương tác với thụ thể trên tế bào, theo cơ chế tương tự chìa khóa và ổ khóa, từ đó cho phép vi-rút xâm nhập vào bên trong.

Bùng phát vào cuối tháng 12/2019, bắt nguồn từ một chợ hải sản ở Hồ Nam, Vũ Hán, miền Trung Trung Quốc, vi-rút Corona ban đầu được xác nhận là một loại bệnh “viêm phổi lạ” hoặc “viêm phổi không rõ nguyên nhân”. Chỉ sau 100 ngày xuất hiện, đại dịch viêm đường hô hấp cấp do vi-rút Corona đã nhanh chóng tác động tới các lĩnh vực kinh tế, xã hội, thị trường tài chính chao đảo, nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái với tỷ lệ thất nghiệp và nghèo đói chưa từng có trong lịch sử.

Tháng 2/2020, Ủy ban Quốc tế về phân loại vi-rút - International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) chính thức đặt tên cho chủng mới của vi-rút corona là Sars-CoV-2. Đây là tên gọi khác với tên Covid 19 mà WHO đã chỉ định trước đó.

Vi-rút Corona gây bệnh như thế nào?

 Hầu hết các loại vi-rút Corona có con đường lây truyền giống như những loại vi-rút gây cảm lạnh khác, đó là:

Người bệnh ho và hắt hơi mà không che miệng, dẫn tới phát tán các giọt nước vào không khí, làm lây lan vi-rút sang người khỏe mạnh.

Người khỏe mạnh chạm hoặc bắt tay với người có vi-rút Corona khiến vi-rút truyền từ người này sang người khác.

Người khỏe mạnh tiếp xúc với một bề mặt hoặc vật thể có vi-rút, sau đó đưa tay lên mũi, mắt hoặc miệng của mình.

Nhận dạng triệu chứng nhiễm vi-rút Corona

 Tùy theo thể trạng và sức đề kháng, triệu chứng nhiễm corona qua từng ngày của mỗi cá thể là khác nhau, tuy nhiên những triệu chứng này đều biểu hiện rõ từ 1-14 ngày. Do đó, ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán kịp thời.

Ngày 1 đến ngày 3: Dấu hiệu giống bệnh cảm thông thường, viêm họng nhẹ, không sốt, không mệt mỏi, ăn uống và hoạt động bình thường.

Ngày 4: Cổ họng bắt đầu đau nhẹ, người lờ đờ, bắt đầu khan tiếng, nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ, đau đầu nhẹ, tiêu chảy nhẹ, bắt đầu chán ăn…