(Thanh tra) - Không chỉ cướp đi sức khỏe và sinh mạng của hàng triệu người, thuốc lá còn gây ra sự lãng phí khổng lồ về kinh tế. Theo ước tính của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá gây ra chi phí khổng lồ cho chăm sóc y tế cho những người bị bệnh do hút thuốc lá, cộng thêm tổn thất do giảm hoặc mất khả năng lao động, do hỏa hoạn và những tổn hại cho môi trường. Trên toàn thế giới, ước tính mỗi năm thiệt hại khoảng 500 tỷ USD do sử dụng thuốc lá.
Tiền mua thuốc lá làm giảm các khoản chi cho giáo dục, lương thực và chăm sóc sức khỏe. Tổ chức Y tế Thế giới tổng hợp một số nghiên cứu tại một số đơn vị hành chính của một số quốc gia cho thấy, tại Australia tiền mua thuốc lá chiếm tới 7% chi tiêu của hộ gia đình, ở Hungary là 10,4%, và ở nông thôn Tây Nam Trung quốc là 11%. Ở Bangladesh, nếu 2/3 số tiền mua thuốc lá được dùng để mua thức ăn thì khoảng 10 triệu người sẽ tránh được suy dinh dưỡng. Trung bình ở các nước, các hộ nghèo có người hút thuốc phải tiêu tốn từ 3% đến 15% thu nhập của cả hộ gia đình cho thuốc lá.
Đáng chú ý, bệnh tật và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá thuốc còn làm suy giảm năng suất lao động, giảm thu nhập của hộ gia đình.
Tại Việt Nam, mặc dù ngành công nghiệp thuốc lá có những đóng góp cho ngân sách quốc gia, nhưng phần đóng góp này không đủ để bù đắp những tổn thất kinh tế và sức khoẻ do sử dụng thuốc lá gây ra đối với các cá nhân, gia đình và xã hội. Những tổn thất này bao gồm chi tiêu cho hút thuốc, chi cho khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc, tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm, tổn thất do cháy nổ, ô nhiễm môi trường.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có khoảng 8 triệu người chết trên toàn cầu vì các bệnh liên quan đến thuốc lá. Tại Việt Nam, con số này cũng đáng báo động với hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm do thuốc lá. Theo ước tính của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm.…Đây không chỉ là những con số vô tri mà là những sinh mạng, những gia đình phải gánh chịu hậu quả nặng nề từ thói quen hút thuốc.
Thông tin của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho thấy, theo ước tính số tiền người dân chi mua thuốc lá là 49.000 tỷ VND/ năm (ước tính từ tổng tiêu thụ năm 2020). Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghãn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) do hút thuốc gây ra là khoảng 1% GDP, tương đương với 3 tỷ USD (67.000 tỷ đồng).
Đặc biệt, chi tiêu cho thuốc lá làm giảm các chi tiêu thiết yếu khác của hộ gia đình, đặc biệt là các hộ có thu nhập thấp. Một cuộc điều ra mức sống hộ gia đình cho thấy, các hộ nghèo tại Việt Nam phải tiêu tốn tới gần 5% thu nhập của gia đình vào thuốc lá. Ở những hộ này, khoản tiền mua thuốc lá thậm chí cao hơn khoản tiền chi cho y tế hay cho giáo dục. Nếu người hút thuốc nghèo bỏ thuốc, họ sẽ có nhiều tiền hơn để mua thức ăn hoặc để trả tiền học cho con em mình.
Do vậy, để giảm thiểu những tác động tiêu cực của thuốc lá đối với kinh tế xã hội, nhiều ý kiến cho rằng cần có những giải pháp đồng bộ và mạnh mẽ như tăng cường tuyên truyền thông tin về gánh nặng kinh tế do thuốc lá gây ra với ngân sách nhà nước, hộ gia đình và xã hội nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá trong nhân dân và các cơ quan Nhà nước. Bên cạnh đó, tăng cường thực thi các chính sách phòng chống tác hại thuốc lá, trong đó cần đặc biệt quan tâm đến chính sách giá và thuế thuốc lá, nhằm giảm lượng tiêu thụ thuốc lá.
