Hãy bắt đầu từ một tấm biển đúng chỗ, một lời nhắc đúng lúc, một tấm gương đúng nghĩa, để mỗi mét vuông bệnh viện đều là vùng an toàn cho sự sống.

Thuốc lá là một trong những tác nhân gây bệnh và tử vong hàng đầu liên quan tới các bệnh lý như ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ, cũng như nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm thuốc lá cướp đi khoảng 8 triệu sinh mạng trên toàn cầu, tương đương gần 22 nghìn người mỗi ngày.

Ở Việt Nam, gánh nặng ước khoảng 84.500 ca tử vong/năm, tức hơn 230 ca mỗi ngày, và cùng với đó là hàng chục nghìn người phải chịu đựng hậu quả nghiêm trọng từ việc hút thuốc thụ động.

Phát biểu tại Lễ phát động phong trào “Cơ sở y tế không khói thuốc”, vừa được tổ chức, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, mỗi làn khói thuốc trong bệnh viện không chỉ là vi phạm quy định, mà là mối nguy trực tiếp với người bệnh, thầy thuốc và cộng đồng, một sự đối nghịch với sứ mệnh thiêng liêng của không gian chăm sóc và cứu chữa sự sống.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, thời gian qua, với sự hướng dẫn, điều phối từ Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, các cơ sở y tế trên cả nước đã tích cực triển khai mô hình bệnh viện không khói thuốc: hoàn thiện hệ thống biển báo, tăng cường truyền thông, tư vấn bỏ thuốc lồng ghép trong khám, chữa bệnh, giám sát và nhắc nhở trong khuôn viên bệnh viện, đưa tiêu chí không hút thuốc vào đánh giá thi đua, và từng bước hình thành thói quen văn minh trong chăm sóc, phục vụ người bệnh.

Những nỗ lực ấy đã góp phần tạo nên không gian điều trị an toàn, thân thiện, giúp nhiều người bệnh và thân nhân thay đổi hành vi, và lan tỏa thông điệp sức khỏe đến cộng đồng.

Tuy nhiên, trước sự xuất hiện của các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng với nhiều chiêu thức tiếp thị nhắm vào thanh thiếu niên, chúng ta càng phải kiên định và quyết liệt hơn. Nếu bệnh viện, nơi bảo vệ sự sống, còn dung túng cho khói thuốc, sẽ rất khó đòi hỏi xã hội thay đổi.

Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị người đứng đầu các bệnh viện, trung tâm y tế, phòng khám, các cơ sở khám, chữa bệnh nắm chắc và chịu trách nhiệm trực tiếp về kết quả xây dựng môi trường không khói thuốc; coi đây là một chỉ số cốt lõi trong quản trị bệnh viện, gắn với đánh giá thi đua, khen thưởng đối với nhân viên y tế.

Ông Hà Anh Đức, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam có hệ thống cơ sở y tế phát triển từ Trung ương đến địa phương gồm cả các cơ sở y tế công lập và tư nhân. Mỗi năm có hàng chục triệu lượt người dân đến khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế.

“Do vậy, việc xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc không chỉ là trách nhiệm của các cơ sở y tế trong thực hiện Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cho người bệnh, người nhà, nhân viên y tế, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ và hình ảnh của ngành y tế”, ông Đức nhấn mạnh.

Người đứng đầu Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng cho biết thêm, trong những năm qua, nhờ sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Y tế, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã hỗ trợ các bộ, ngành, các tỉnh/thành phố thúc đẩy việc tổ chức thực hiện quy định cấm hút thuốc theo đúng Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại các địa điểm công cộng trong đó cơ sở y tế là địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong cả khuôn viên cơ sở.

Các cơ sở y tế cũng đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp như gắn biển “Cấm hút thuốc”, xây dựng quy chế nội bộ, gắn trách nhiệm của cán bộ y tế trong việc duy trì môi trường sạch – không khói thuốc; tư vấn tác hại thuốc lá và cai nghiện thuốc lá cho người bệnh và người nhà. Nhờ vậy, hàng chục triệu lượt bệnh nhân, người nhà, nhân viên y tế đã và đang được hưởng lợi ích từ môi trường y tế trong lành, không khói thuốc. 

Đáng chú ý, các hoạt động do Quỹ hỗ trợ đã tạo sự thay đổi lớn về nhận thức, ý thức trách nhiệm và hành vi của các lãnh đạo các đơn vị đến các cán bộ công chức, viên chức, người lao động và người dân đối với việc tuân thủ các quy định cấm hút thuốc tại cơ sở y tế, đảm bảo tạo môi trường không khói thuốc lá và giảm thiểu các nguy cơ sức khoẻ cho người dân. 

Theo kết quả báo cáo sau 10 năm thực hiện các quy định về môi trường không khói thuốc, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động giảm đáng kể tại hầu hết các địa điểm công cộng trong đó tại cơ sở y tế đã giảm từ 23,6% (năm 2010) xuống 21,3% (năm 2023). 

“Có thể khẳng định phong trào xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc đã và đang tiếp tục góp phần giảm tỷ lệ hút thuốc, giảm phơi nhiễm khói thuốc thụ động, nâng cao hình ảnh ngành y tế và mang lại môi trường khám, chữa bệnh xanh – sạch – đẹp cho người dân”, ông Đức khẳng định.

Để bảo vệ sức khoẻ người bệnh và nhân viên y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế kêu gọi mỗi bệnh viện, mỗi khoa, phòng, mỗi cán bộ y tế, mỗi người bệnh và người nhà người bệnh chung tay biến mục tiêu “cơ sở y tế không khói thuốc” thành chuẩn mực thường ngày. Hãy bắt đầu từ một tấm biển đúng chỗ, một lời nhắc đúng lúc, một tấm gương đúng nghĩa, để mỗi mét vuông bệnh viện đều là vùng an toàn cho sự sống.

Vì một Việt Nam khỏe mạnh; vì niềm tin của Nhân dân vào hệ thống y tế; vì tương lai của thế hệ trẻ; chúng ta nhất định làm được.