(Thanh tra) - Thời gian tới, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá cần tiếp tục được tăng cường và triển khai đồng bộ với nhiều hình thức phong phú nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người.
Thời gian qua, công tác thông tin, tin truyền về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được thực hiện qua nhiều kênh khác nhau, từ qua các phương tiện thông tin báo chí đến các mạng xã hội cũng như hệ thống loa phát thanh xã, phường; pa-nô, áp phích, sách hướng dẫn…
Bên cạnh đó, nhiều cuộc thi về vẽ tranh, tìm hiểu, sáng tác về phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng được tổ chức. Hoạt động truyền thông về tác hại của thuốc lá được triển khai đến các nhóm đối tượng đa dạng: Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, thanh niên, học sinh, sinh viên cũng như người dân ở các vùng sâu, vùng xa dân tộc thiểu số…
Tuy nhiên, theo đánh giá, công tác thông tin tuyên truyền trên thực tế còn gặp nhiều khó khăn. Hoạt động phổ biến, tuyên truyền ở một số bộ, ngành, địa phương còn chưa thường xuyên, chưa liên tục, tập trung chủ yếu vào Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (từ ngày 25 đến 31/5 hàng năm).
Một số bộ, ban, ngành địa phương thiếu nguồn lực và điều kiện thực hiện, chưa có các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật đặc thù cho một số đối tượng dễ bị tác động, ảnh hưởng của việc sử dụng thuốc lá.
Đáng chú ý, những năm gần đây trên thị trường xuất hiện các dòng thuốc lá điện tử mới mà giới trẻ hiện nay rất thích sử dụng.
Tại một số địa phương, việc tuyên truyền, phổ biến Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá chưa có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các cơ quan, ban ngành đoàn thể tại địa phương. Công tác tuyên truyền mới chỉ tập trung ở thành phố, thị trấn, các cơ quan ban ngành và trung tâm xã, các thôn bản vùng sâu, vùng xa chưa được tiếp cận.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đã và đang phải đối mặt. Mỗi năm trên thế giới có khoảng 8 triệu ca tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá, trong đó 1,3 triệu ca tử vong do hút thuốc thụ động.
Tại Việt Nam, với hơn 15 triệu người hút thuốc, việc sử dụng thuốc lá hiện đang gây ra gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm với con số ước tính lên tới hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm.
Nghiên cứu của Hội Kinh tế y tế Việt Nam năm 2022 cho thấy chi phí y tế cho điều trị và mất sức lao động do bệnh tật và tử vong sớm liên quan đến sử dụng thuốc lá hàng năm ở Việt Nam ước tính là 108 nghìn tỷ đồng. Con số này lớn hơn 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế từ sản phẩm thuốc lá cho ngân sách quốc gia.
Với những nỗ lực của Bộ Y tế, các Bộ, ngành, các tỉnh thành phố và sự hỗ trợ của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, hơn 10 năm qua, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu trong nam giới trưởng thành tại Việt Nam giảm (trung bình giảm 0,5% mỗi năm). Tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở thanh thiếu niên 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022.
Tuy vậy, Việt Nam vẫn là 1 trong 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc lá cao nhất trên thế giới. Hiện nay công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đang gặp rất nhiều khó khăn, ảnh hưởng tới các kết quả đã đạt được trong thời gian qua, đồng thời ảnh hưởng tới các nỗ lực trong việc đạt mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc theo Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại thuốc lá đến năm 2030.
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, cho biết việc thay đổi thói quen sử dụng thuốc lá trong cộng đồng không thể thiếu sự tham gia tích cực của các tổ chức xã hội, gia đình và nhà trường.
Do đó, thời gian tới, quá trình tuyên truyền về phòng chống tác hại thuốc lá sẽ được thiết kế phù hợp với từng đối tượng cụ thể để tạo ra sự đồng thuận trong việc ngăn chặn sự xâm nhập của thuốc lá mới vào giới trẻ.
Theo bà Hải, một trong những yếu tố quan trọng giúp chiến dịch truyền thông hiệu quả chính là việc sử dụng các nền tảng mạng xã hội để tiếp cận giới trẻ
Liên quan đến vấn đề này, nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần nâng cao nhận thức cho đối tượng hàng đầu là thanh, thiếu niên với việc đẩy mạnh truyền thông số trên mạng xã hội như Tik Tok, Youtube, vì hiện nay giới trẻ chủ yếu lướt web, dùng mạng xã hội.
Theo đó, nội dung truyền thông chính với giới trẻ là tập trung về tác hại của thuốc lá mới với sức khỏe và sức khỏe sinh sản, cũng như các thủ đoạn tinh vi của ngành công nghiệp thuốc lá trong việc lôi kéo thanh, thiếu niên sử dụng thuốc lá mới, để họ cảnh giác.
Các tổ chức quốc tế cũng đã khẳng định rằng cần phải tiến hành truyền thông không chỉ về tác hại của thuốc lá mới mà còn để làm thay đổi thói quen hút thuốc lá truyền thống, từ đó bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Chính vì vậy, các chuyên gia cho rằng, trong giai đoạn tới, công tác truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá cần tiếp tục tăng cường bằng nhiều cách thực hiện khác nhau. Đồng thời đổi mới công tác truyền thông để thu hút sự quan tâm và chú ý của người dân, đặc biệt là nhóm đối tượng trẻ và nhất là tại các trường học.
