Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại hội nghị. Ảnh: PV

Chiều ngày 15/3, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng, chống bệnh sởi.

Cả nước ghi nhận khoảng 40.000 trường hợp nghi sởi

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, trên thế giới, tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, trong đó một số bệnh có vắc xin phòng bệnh từ lâu (sởi, ho gà...) có xu hướng gia tăng tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Bệnh sởi lây truyền rất nhanh qua đường hô hấp, 90% người chưa có miễn dịch sẽ bị mắc bệnh nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân sởi và trung bình 1 người mắc bệnh có thể lây cho 12 - 18 người khác và chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%.

Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, thậm chí có thể viêm não dễ dẫn đến tử vong, bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng.

Năm 2024, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo việc gia tăng số ca mắc bệnh sởi và nguy cơ bùng phát dịch sởi tại nhiều khu vực trên toàn thế giới với 184 quốc gia ghi nhận trường hợp mắc.

Tại Việt Nam, việc biến đổi khí hậu, giao mùa làm cho tình hình dịch bệnh ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, số ca mắc sởi có xu hướng tăng. Trước khi triển khai tiêm 1 liều vắc xin sởi trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, tình hình dịch sởi vẫn diễn biến phức tạp.

Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận khoảng 40.000 trường hợp nghi sởi, 5 trường hợp tử vong liên quan đến sởi; số trường hợp nghi sởi ghi nhận cao nhất tại khu vực miền Nam (57%), miền Trung (19,2%), miền Bắc (15,1%), Tây Nguyên (8,7%).

“Các địa phương cần theo dõi sát diễn biến dịch bệnh và báo cáo ngay tình hình. Cần huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành chứ không chỉ có ngành Y tế. Chuẩn bị sẵn cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư y tế, nhất là các vùng có nguy cơ cao để xử lý ngay dịch bệnh”, Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị.

Người đứng đầu ngành Y tế cho biết, thời gian vừa qua, các đơn vị thuộc Bộ Y tế đã tích cực xây dựng, ban hành các văn bản để chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị, địa phương quyết liệt triển khai công tác phòng, chống bệnh sởi.

Bộ trưởng Bộ Y tế thông tin, ngày 13/3/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã tiếp Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, bà Angela Pratt và Trưởng đại diện Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNCIEF) tại Việt Nam, bà Silvia Danilov, trao đổi về việc hợp tác phòng, chống dịch bệnh, trong đó có bệnh sởi.

Các địa phương tham gia hội nghị trực tuyến. Ảnh: PV

Đại diện 2 tổ chức quốc tế cho rằng, dịch sởi có xu hướng chung giảm, nhưng chưa dừng lại, cần hết sức thận trọng. Một số khu vực tại Việt Nam có khoảng trống miễn dịch đối với sởi. Do đó, cần đẩy nhanh tiến độ tiêm vắc xin tiến hành đợt tiêm bù, tiêm vét vắc xin phòng sởi trên toàn quốc, mở rộng nhóm tuổi được tiêm vắc xin, không để bỏ sót đối tượng. Bên cạnh đó, cần chuẩn bị sẵn sàng vật tư y tế, dự trữ thuốc, phòng chống lây nhiễm chéo sởi tại cơ sở y tế.

Chủ động triển khai nhiều biện pháp phòng, chống dịch

Theo Bộ Y tế, thời điểm này đang là giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi bất thường tạo điều kiện cho các loại mầm bệnh phát triển, lây lan của các tác nhân gây bệnh luôn tiềm ẩn, tăng cao.

Trước diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình dịch bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh sởi trong thời gian hiện nay; mặc dù Bộ Y tế đã chỉ đạo các địa phương triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống bệnh sởi từ cuối năm 2024, tuy nhiên đến nay tình hình bệnh sởi vẫn ở mức cao và có nguy cơ tiếp tục gia tăng.

Chia sẻ tại hội nghị, ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế cho biết, từ năm 1985, vắc xin sởi được đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng và góp phần giảm mạnh tỷ lệ mắc bệnh. Tuy nhiên, dịch vẫn bùng phát theo chu kỳ 5 năm (2014 - 2015, 2019 - 2020, 2024 - 2025).

Đáng chú ý, dù tỷ lệ tiêm chủng đạt trên 95% trong những năm gần đây, nhưng trong giai đoạn trước đây, tỷ lệ tiêm chủng ở một số khu vực vẫn dưới 90%, dẫn đến tình trạng tích lũy nhóm trẻ chưa được tiêm chủng và không có miễn dịch.

Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đã chủ động triển khai nhiều biện pháp phòng, chống dịch. Bộ Y tế đã ban hành các kế hoạch phòng, chống dịch bệnh và triển khai chiến dịch tiêm chủng vắc xin sởi cho trẻ từ 1 - 10 tuổi và các nhóm nguy cơ cao.

Năm 2025, trước diễn biến ghi nhận số mắc bệnh ở trẻ chưa đến độ tuổi tiêm chủng mắc sởi, Bộ Y tế tiếp tục đề xuất WHO hỗ trợ vắc xin và ban hành Kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng, chống dịch sởi năm 2025, trong đó bổ sung thêm nhóm đối tượng từ 6 - 9 tháng tuổi tại 24 tỉnh, thành phố và tiếp tục bổ sung thêm 17 tỉnh, thành phố để tiêm chiến dịch cho nhóm từ 1 - 10 tuổi và nhóm nguy cơ cao.

Kết quả,  năm 2024, tỷ lệ tiêm vắc xin sởi cho trẻ 9 tháng tuổi (mũi 1) đạt 97,4%, và tỷ lệ tiêm vắc xin sởi - rubella cho trẻ 18 tháng tuổi (mũi 2) đạt 97,7%.

Theo dự báo, số ca sốt phát ban nghi sởi sẽ tiếp tục được ghi nhận trên phạm vi cả nước. Đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ cao như các tỉnh miền núi, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế còn hạn chế và các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng thấp là những khu vực dễ bùng phát dịch nhất.

Tuy nhiên, trên cơ sở triển khai quyết liệt và hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch như khoanh vùng, dập dịch, tăng cường tiêm chủng vắc xin sởi, dịch bệnh hiện vẫn đang được kiểm soát.

“Những giải pháp này sẽ từng bước giúp khống chế dịch, hạn chế sự lây lan, bùng phát trên diện rộng và giảm số ca mắc trong thời gian tới”, đại diện Bộ Y tế nhấn mạnh.