VIMC có trụ sở chính tại Ocean Park Building, số 1 Đào Duy Anh, Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội. Ảnh: VIMC

Việc bị cơ quan thuế xác định “vi phạm nhiều lần”, cùng với khoản phạt và truy thu hơn 2,78 tỷ đồng, đặt ra không ít dấu hỏi về tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của "ông lớn" ngành Hàng hải Việt Nam.

Doanh nghiệp lớn, sai phạm lớn

VIMC được thành lập từ năm 1995 và cổ phần hóa vào năm 2020, là doanh nghiệp chủ lực của ngành Hàng hải Việt Nam. Trải qua 30 năm hình thành và phát triển, VIMC khẳng định vị thế là một trong những đơn vị tiên phong trong việc mở cửa hợp tác quốc tế, cung cấp dịch vụ hàng hải toàn cầu và đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế biển.

Mặc dù là một thương hiệu lớn, có tên tuổi trong ngành, song mới đây VIMC bị cơ quan chức năng kết luận nhiều vi phạm, bị xử phạt, truy thu thuế hơn 2,78 tỷ đồng, khiến nhiều cổ đông ngỡ ngàng.

Theo hồ sơ, ngày 26/7/2024, Cục Thuế Hà Nội đã ban hành quyết định thanh tra tại VIMC. Hơn 5 tháng kiểm tra, đến ngày 31/12/2024, Kết luận thanh tra số 69902/KL-TTKT1 được ban hành, chỉ ra nhiều vi phạm trong công tác kế toán, kê khai và hạch toán chi phí của VIMC.

Đến ngày 14/1/2025, Phó Cục trưởng Cục Thuế Hà Nội Nguyễn Hồng Thái đã ký quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với VIMC. Theo quyết định này, VIMC phải nộp hơn 2,78 tỷ đồng, bao gồm: Tiền thuế truy thu, tiền phạt vi phạm hành chính, tiền chậm nộp.

Nguyên nhân dẫn đến mức xử phạt này là do VIMC mắc nhiều vi phạm như: Kê khai khấu trừ các hóa đơn không đủ điều kiện hợp lệ, kê khai sai, hạch toán chi phí từ các hóa đơn đã bị cơ quan chức năng kết luận là bất hợp pháp (mua bán hóa đơn).

Đáng chú ý, cơ quan thuế còn xác định VIMC đã vi phạm nhiều lần, cho thấy đây không phải là sai sót mang tính đơn lẻ mà có dấu hiệu hệ thống.

Những sai phạm trên không chỉ khiến VIMC chịu tổn thất tài chính mà còn ảnh hưởng lớn đến hình ảnh và uy tín của đơn vị. Là một doanh nghiệp đóng vai trò chủ chốt trong lĩnh vực hàng hải, việc vi phạm nhiều lần về thuế đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của lãnh đạo trong công tác quản lý tài chính.

Bên cạnh đó, việc kê khai sai thuế, khấu trừ hóa đơn không hợp lệ ít nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh và sự minh bạch trong hoạt động kinh doanh.

Hé lộ bức tranh tài chính

Dù đã bước sang quý I/2025, VIMC mới công bố báo cáo tài chính riêng quý III/2024. Báo cáo cho thấy bức tranh tài chính của VIMC có nhiều biến động, vừa có những điểm sáng tích cực, vừa tồn tại những thách thức và rủi ro cần được xem xét cẩn trọng.

Theo báo cáo, doanh thu thuần của VIMC trong quý III/2024 đạt hơn 274 tỷ đồng, giảm 26,27% so với cùng kỳ năm 2023 (đạt hơn 372 tỷ đồng). Doanh thu lũy kế 9 tháng cũng giảm 10%, đạt hơn 981 tỷ đồng so với hơn 1.088 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Điều này phản ánh những khó khăn mà VIMC đang gặp phải trong hoạt động kinh doanh cốt lõi, có thể xuất phát từ áp lực cạnh tranh, biến động thị trường hoặc các vấn đề nội tại.

Tổng Giám đốc VIMC Nguyễn Cảnh Tĩnh phát biểu tại hội nghị tổng kết năm 2024 chiều 6/1/2025. Ảnh: VIMC

Không chỉ doanh thu thuần, doanh thu từ hoạt động tài chính của VIMC cũng giảm mạnh. Trong quý III/2024, con số này chỉ đạt hơn 71 tỷ đồng, giảm tới 66,3% so với mức hơn 212 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước. Sụt giảm này cho thấy các hoạt động đầu tư tài chính trong quý của công ty đang kém hiệu quả hoặc ít được chú trọng hơn.

Trái ngược với xu hướng giảm của doanh thu, lợi nhuận của VIMC lại ghi nhận sự tăng trưởng khá. Lợi nhuận gộp quý III/2024 đạt 60,05 tỷ đồng, gần gấp đôi so với 34 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2024, lợi nhuận gộp đạt 194 tỷ đồng, tăng đáng kể so với mức 144,6 tỷ đồng của năm 2023.

Đặc biệt, lợi nhuận sau thuế của VIMC có sự bứt phá mạnh mẽ, đạt 608,2 tỷ đồng trong quý III/2024 (so với 168,8 tỷ đồng cùng kỳ năm trước). Lũy kế 9 tháng đầu năm, lợi nhuận sau thuế lên tới 1.395 tỷ đồng, gấp hơn 4 lần so với mức 309 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước.

Điều đáng lưu ý là sự tăng trưởng đột biến này không xuất phát từ hoạt động kinh doanh cốt lõi mà chủ yếu đến từ các khoản thu nhập khác, đặc biệt là lãi từ hoạt động đầu tư, đặt ra dấu hỏi về tính bền vững của lợi nhuận trong dài hạn.

Báo cáo cũng cho thấy một điểm sáng quan trọng là dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh đã chuyển từ mức âm 71,7 tỷ đồng (lũy kế 9 tháng năm 2023) sang dương 589 tỷ đồng (lũy kế 9 tháng năm 2024). Dòng tiền thuần trong kỳ cũng tăng mạnh lên 573,4 tỷ đồng, phản ánh khả năng thanh toán của công ty được cải thiện đáng kể.

Tuy nhiên, dòng tiền từ hoạt động đầu tư vẫn đang âm, ở mức (-) 15,6 tỷ đồng trong lũy kế 9 tháng đầu năm 2024. Điều này cho thấy VIMC có thể đã giảm bớt các hoạt động đầu tư hoặc gia tăng chi phí đầu tư mà chưa thu được lợi nhuận tương xứng.

Hàng tồn kho của VIMC giảm từ 357,9 tỷ đồng (đầu năm) xuống còn 333,7 tỷ đồng (tại thời điểm 30/9/2024), cho thấy công ty quản lý hàng tồn kho hiệu quả hơn hoặc tăng tốc bán hàng.

Tổng tài sản của doanh nghiệp cũng tăng từ 13.777 tỷ đồng (đầu năm) lên 14.757 tỷ đồng (30/9/2024).

Theo giới phân tích, để phát triển bền vững, VIMC cần tập trung vào việc tăng trưởng doanh thu từ hoạt động kinh doanh chính, thay vì chỉ dựa vào lợi nhuận từ các khoản thu nhập bất thường. Đồng thời, doanh nghiệp cần quản lý rủi ro hiệu quả, đặc biệt là rủi ro từ các khoản đầu tư tài chính và các khoản phải thu, cũng như tối ưu hóa chi phí để nâng cao hiệu quả hoạt động trong dài hạn.

Nhìn chung, bức tranh tài chính của VIMC trong quý III/2024 phản ánh nhiều tín hiệu trái chiều. Dù lợi nhuận tăng trưởng, nhưng động lực chính không đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi. Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh và nhiều biến động, VIMC cần có chiến lược rõ ràng hơn để đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai.