Mỏ đá đang khai thác tại thôn Vĩnh Sơn, xã Tuân Lộ, huyện Sơn Dương. Ảnh: ND

UBND tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện những gì?

Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang yêu cầu các cơ quan báo cáo kết quả thực hiện Kết luận thanh tra số 856/KL-TTCP ngày 4/6/2020 của TTCP về BVMT trong hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2011-2017 đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) chỉ đạo Quỹ BVMT khẩn trương rà soát kỹ các nguồn kinh phí liên quan đến quy định của pháp luật về phí BVMT đối với hoạt động khai thác khoáng sản để thực hiện nộp về ngân sách theo đúng kết luận, kiến nghị của TTCP, hoàn thành trong tháng 4/2024.

Sở Tài chính có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc Sở TNMT, Quỹ BVMT thực hiện nghiêm kết luận, kiến nghị của TTCP và kết luận của UBND tỉnh Tuyên Quang. Chủ trì, phối hợp với Kho bạc Nhà nước Tuyên Quang hướng dẫn trình tự, thủ tục để các đơn vị thực hiện bảo đảm kịp thời theo quy định (có văn bản hướng dẫn thực hiện trước ngày 15/4/2024).

Chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan đơn vị liên quan tham mưu đề xuất việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí sau khi nộp về ngân sách Nhà nước.

Sở Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát hồ sơ pháp lý các dự án sử dụng nguồn hỗ trợ từ Quỹ BVMT không đúng quy định để tham mưu, đề xuất điều chỉnh cho phù hợp; đề xuất nguồn kinh phí để thay thế nguồn phí BVMT chi sai mục đích; hoàn thành trong tháng 4/2024.

Sở TNMT (Cơ quan Thường trực Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang) chủ trì, phối hợp với Sở Nội vụ, Sở Tài chính, Cục Thuế tỉnh, UBND huyện, thành phố và các cơ quan liên quan tổng hợp báo cáo theo quy định.

Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh, Sở Tài chính đã có Báo cáo số 911 ngày 13/4/2024 kết quả thực hiện, nêu: Căn cứ kết luận tại Thông báo số 39/TB-UBND ngày 21/3/2024 của UBND tỉnh, Sở Tài chính đề nghị Sở TNMT báo cáo các nội dung chưa thực hiện, cần tiếp tục thực hiện theo ý kiến kết luận, kiến nghị của TTCP tại Kết luận Thanh tra số 856/KL-TTCP ngày 4/6/2020, Văn bản số 2212/TTCP-GSTĐXLSTT ngày 14/12/2021 và Văn bản số 1022/TTCP-GSTĐXLSTT ngày 27/4/2023.

Việc thực hiện nộp ngân sách Nhà nước theo kết luận tại Thông báo số 39/TB-UBND ngày 21/3/2024 của UBND tỉnh: Đề nghị Sở TNMT, Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang thực hiện trình tự, thủ tục nộp ngân sách Nhà nước theo nội dung hướng dẫn tại mục 2, mục 3, mục 4 Văn bản số 323/KBTQ-KTNN ngày 8/4/2024 của Kho bạc Nhà nước Tuyên Quang (có Văn bản số 323/KBTQ-KTNN ngày 8/4/2024 của Kho bạc Nhà nước Tuyên Quang kèm theo).

Đối với nội dung mục 1 Văn bản số 323/KBTQ-KTNN ngày 8/4/2024 của Kho bạc Nhà nước Tuyên Quang, Sở Tài chính bổ sung một số nội dung như sau: Đề nghị Sở TNMT, Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang rà soát, đối chiếu, xác nhận số liệu với Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước Tuyên Quang, UBND các huyện, thành phố các nguồn kinh phí liên quan đến quy định của pháp luật về phí BVMT đối với hoạt động khai thác khoáng sản đã trích từ nguồn thu ngân sách Nhà nước sang Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang từ năm 2011 đến năm 2020 và đã được tổng hợp vào báo cáo quyết toán ngân sách Nhà nước hàng năm để thực hiện nộp ngân sách Nhà nước theo kết luận tại Thông báo số 39/TB-UBND ngày 21/3/2024 của UBND tỉnh đảm bảo thời gian theo quy định.

Việc thực hiện thu, chi tại Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 32/2022/QĐ-UBND ngày 29/9/2022 về việc sửa đổi, bổ sung Điều 1 Quyết định số 17/2010/QĐ-UBND ngày 18/8/2010 của UBND tỉnh Tuyên Quang về việc thành lập và ban hành quy chế tổ chức, hoạt động của Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang; Quyết định số 586/QĐ-UBND ngày 11/10/2022 về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang; Quyết định số 1656/QĐ-UBND ngày 12/11/2022 về việc ban hành Quy chế quản lý tài chính của Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang.

Đề nghị Sở TNMT (Cơ quan Thường trực Quỹ BVMT); Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang rà soát các dự án đã phê duyệt chủ trương, kinh phí và nội dung chỉ từ Quỹ BVMT trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022-2025, trong đó các nội dung đủ điều kiện chỉ từ nguồn Quỹ BVMT theo quy định hiện hành xây dựng kế hoạch thu chi hàng năm của Quỹ báo cáo Hội đồng Quản lý Quỹ trình cấp có thẩm quyền để xem xét phê duyệt tổ chức thực hiện theo quy định.

Những sai phạm đã được TTCP kết luận

Kết luận thanh tra số 856/KL-TTCP ngày 4/6/2020 của TTCP nêu: Tỉnh ủy, UBND tỉnh Tuyên Quang đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo việc thực hiện công tác quản lý Nhà nước về hoạt động khai thác khoáng sản, về BVMT trong khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang (5 nghị quyết, 15 quyết định, 4 kế hoạch và 2 công văn); các văn bản do Tỉnh ủy, UBND tỉnh Tuyên Quang ban hành đáp ứng kịp thời công tác BVMT trong khai thác khoáng sản tại địa phương.

Việc UBND tỉnh ban hành Quyết định số 316/QĐ-UBND ngày 6/8/2014 quy định về thu phí BVMT, xác định hệ số quy đổi để tính phí BVMT trong khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh là chậm theo quy định tại Nghị định số 63/2008/NĐ-CP, số 74/2011/NĐ-CP của Chính phủ, các Thông tư số 67/2008/TT-BTC, số 158/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Trách nhiệm thuộc về Cục Thuế tỉnh, trách nhiệm chung thuộc về UBND tỉnh Tuyên Quang.

Việc thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, kế hoạch BVMT, đề án phục hồi cải tạo môi trường được UBND tỉnh Tuyên Quang thực hiện theo quy định pháp luật; tuy nhiên, qua thanh tra một số dự án khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh, cho thấy vẫn còn một số dự án có công trình, hạng mục công trình BVMT chưa đảm bảo yêu cầu theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường, kế hoạch BVMT được phê duyệt; còn có hạng mục công trình thiếu tính khả thi, có hạng mục chủ đầu tư không thể thực hiện được trên thực tế.

Trách nhiệm thuộc về Hội đồng Thẩm định Báo cáo đánh giá tác động môi trường, Chi cục BVMT, Sở TNMT, trách nhiệm chung thuộc về UBND tỉnh Tuyên Quang.

Trong điều kiện chưa có hướng dẫn, quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, quy chế hoạt động của Quỹ BVMT cấp tỉnh; để phục vụ công tác BVMT tại địa phương, quản lý các nguồn thu liên quan công tác BVMT trong khai thác khoáng sản, việc UBND tỉnh sớm ban hành Quyết định số 17/2010/QĐ-UB ngày 18/8/2010 về thành lập Quỹ BVMT tỉnh và ban hành Quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 31/10/2013 về Quy chế quản lý tài chính của Quỹ BVMT tỉnh là đã chủ động, kịp thời trong thực hiện nhiệm vụ công tác BVMT tại địa phương.

Tuy nhiên, qua xem xét một số quy định cụ thể tại Quyết định số 17/2010/QĐ-UB ngày 18/8/2010 và Quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 31/10/2013 của UBND tỉnh Tuyên Quang về vấn đề quản lý nguồn thu phí BVMT, về việc cho phép Quỹ BVMT sử dụng tối đa 70% nguồn vốn của quỹ để hoạt động... còn chưa phù hợp với quy định pháp luật về quân lý nguồn thu ngân sách Nhà nước (phí BVMT là nguồn thu ngân sách Nhà nước)... Do đó UBND tỉnh Tuyên Quang cần chỉ đạo cơ quan chuyên ngành (Sở TNMT, Sở Tài chính, Cục Thuế tỉnh...) rà soát để điều chỉnh, thay thế các Quyết định số 17/2010/QĐ-UB ngày 18/8/2010, Quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 31/10/2013 của UBND tỉnh Tuyên Quang; trường hợp cần thiết xin ý kiến Bộ Tài chính, Bộ TNMT để được hướng dẫn thực hiện.

Ngoài ra, việc Quỹ BVMT tỉnh Tuyên Quang báo cáo đã sử dụng, chi hơn 64,214 tỷ đồng để hỗ trợ kinh phí cho các chương trình, nhiệm vụ, dự án về cải thiện môi trường của tỉnh; cần được kiểm tra, rà soát để đảm bảo việc quản lý, sử dụng số tiền 64,214 tỷ đồng nêu trên theo đúng mục đích phục vụ công tác BVMT theo quy định tại khoản 1, Điều 8, Nghị định số 164/2016/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý sử dụng phí BVMT đối với khai thác khoáng sản.

Tại thời điểm thanh tra, việc để 24 dự án nợ tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường với số tiền 4,144 tỷ đồng là vi phạm điểm đ, khoản 1, Điều 38, Luật BVMT năm 2014; Điều 8, Nghị định 19/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật BVMT về ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoảng sản.

Việc để 22 dự án còn nợ phí BVMT với số tiền 4,105 tỷ đồng là vi phạm vi phạm Điều 6, Nghị định 164/2016/NĐ-CP ngày 24/12/2016 của Chính phủ về phí BVMT đối với khai thác khoáng sản; vi phạm Luật Quản lý thuế.

Trách nhiệm thuộc chủ đầu tư các dự án: Quỹ BVMT, Sở TNMT, Cục Thuế tỉnh, trách nhiệm chung thuộc UBND tỉnh Tuyên Quang. UBND tỉnh Tuyên Quang báo cáo bổ sung: số tiền nợ phí BVMT và tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường, các dự án đã khắc phục, nộp bổ sung sau khi kết thúc thanh tra trực tiếp tại địa phương là 3,846 tỷ đồng.

Về quản lý nguồn thu phí BVMT: UBND tỉnh Tuyên Quang cho phép các địa phương chuyển tổng số tiền phí BVMT (192,847 tỷ đồng) là nguồn thu ngân sách về tài khoản Quỹ BVMT tỉnh mở tại ngân hàng là không đúng với quy định của pháp luật về quản lý nguồn thu ngân sách Nhà nước.

Trách nhiệm thuộc về Sở Tài chính, Quỹ BVMT tỉnh, trách nhiệm chung thuộc về UBND tỉnh Tuyên Quang.