Trong khu trưng bày ngoài trời tại Bảo tàng DTH Việt Nam, một khuôn viên cư trú của người Chăm đã được chính những người Chăm đến từ tỉnh Ninh Thuận xây dựng từ năm 2001. Đây là cơ hội tốt cho công chúng, các chuyên ngành dân tộc học, văn hoá, kiến trúc, các nhà nghiên cứu và những người quan tâm đến dân tộc Chăm được đối thoại trực tiếp với người Chăm để thêm hiểu biết về văn hoá và cuộc sống của họ, đặc biệt là về những vấn đề liên quan đến nhà cửa, nếp cư trú xưa và nay của cộng đồng Chăm ở Nam Trung Bộ.

Trong kết cấu từng ngôi nhà người Chăm thời nay cũng đã chuyển biến. Các nhà sàn người Chăm thu nhỏ lại cho phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện tại. Mái nhà cũng được thay bằng nguyên liệu mới, kết cấu khung nhà cũng đổi thay đáng kể. Ngoài nhà ở thường ngày, các dân tộc đều có một ngôi nhà sinh hoạt cộng đồng, ta quen gọi là nhà Rông. Trong ba dân tộc ít người ở Bình Định, chỉ có dân tộc Ba na là có nhà Rông, một số làng người Chăm ở Vân Canh cũng có nhà Rông nhưng theo giới nghiên cứu, thì nhà Rông người Chăm là kết quả tiếp thu, ảnh hưởng qua lại giữa văn hóa Ba na và Chăm, vì theo kết quả nghiên cứu về người Chăm ở Phú Yên sống gần với người Êđê nhưng không có nhà Rông.

Về kiến trúc nhà của người Chăm, ngoài nhà ở còn có dạng nhà Chòi. Kho thóc và nhà Chòi đều thuộc nhà sàn 4 cột nhỏ, kết cấu đơn giản. Nhà Chòi còn là nơi để trông coi nương rẫy, là chỗ nghỉ ngơi cho các thành viên trong thời gian làm rẫy (ăn cơm, tránh nắng, mưa…) vào mùa thu hoạch, nhất là những ngày bận rộn có thể nghỉ đêm tại chòi.

Chương trình giao lưu “Nhà người Chăm và những biến đổi” diễn ra tại Bảo tàng DTH Việt Nam từ 14h đến 16h ngày 1/4/2011.

Nguyễn Thanh