(Thanh tra) - Có khiếu may vá từ nhỏ nên đến tuổi đôi mươi, cô gái Nguyễn Thị Ngọc Lan (SN 1942, sinh ra tại xã Phước Thắng, huyện Tuy Phước, Bình Định) nhanh chóng gia nhập vào Tổ May mặc, Ban Kinh tài của huyện H4 (nay thuộc huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk) để may cờ Tổ quốc và trang phục phục vụ kháng chiến.
Nhiều năm đã đi qua, hòa bình được lập lại nhưng mỗi khi nhớ lại những năm tháng hào hùng, bà Lan không khỏi bồi hồi.
Vừa tròn 22 tuổi, bà cùng gia đình, hàng xóm di dời lên Đắk Lắk vì giặc đánh phá ác liệt. Lên vùng đất mới, bà nhanh chóng gia nhập vào đội công tác dân vận. Tổ có 3 người, một tổ trưởng và hai người may, vừa làm nhiệm vụ may cờ Tổ quốc, vừa đảm nhiệm công tác hậu cần, vận chuyển lương thực cho bộ đội. Do bị giặc lùng soát gắt gao nên tổ may luôn phải làm việc trong rừng.
Bà Lan nhớ lại: Ngày đó, nguồn nguyên liệu vô cùng khan hiếm, để có bàn may và vải, bà và anh em trong tổ công tác phải bí mật xuống địa bàn, liên hệ với cơ sở, điểm tập kết chính là đồn điền Rosi. Đây là đồn điền của Pháp nên việc đưa vải ra ngoài cực kỳ khó khăn, vậy là phải tìm mọi cách để đấu nối với phần tử yêu nước - những công nhân người Việt Nam đang làm việc trong đó. Và, mọi việc rồi cũng được thông suốt. Khi nhận được tin báo mọi người bí mật xuống lấy hàng. “Trên đường đi không sợ hiểm nguy, chỉ sợ bị giặc phát hiện mất hết hàng hóa, vải vóc không kịp may cờ Tổ quốc phục vụ kháng chiến”, bà Lan xúc động kể lại.
Để có được chiếc máy may và vải là một sự nỗ lực lớn của tổ công tác. Khắp nơi, đâu cũng có tai mắt của địch nên phải tranh thủ may vào đêm khuya. Thậm chí, vừa may vừa ngụy trang máy may bằng lá cây và liên tục di chuyển địa điểm may để tránh sự phát hiện của địch. Có lần, khi đang may cờ, bỗng địch ở đâu ập đến, lúc này chỉ có một mình bà ở căn cứ nên bà chỉ kịp ôm đứa con nhỏ và đứa cháu chạy trốn vào rừng, còn toàn bộ máy móc, vải và lương thực bị giặc đốt sạch. Chứng kiến cảnh đau lòng đó, nước mắt bà chảy mãi không thôi. “Gặp địch, hễ thấy vải màu đỏ và vàng là chúng lập tức tra khảo. Khó khăn, nguy hiểm nhưng mọi người vẫn luôn bảo đảm may cờ Tổ quốc theo đúng chuẩn dài 120cm và rộng 80cm”, bà Lan nhớ lại.
Công việc may cờ bận rộn nhất là vào năm 1968. Lúc này, tổ của bà nhận được thông báo phải may số lượng rất lớn. Cả tổ may suốt ngày, đến đêm lại thắp đèn dầu mò mẫm may trong ánh sáng lờ mờ. Cứ khoảng 3 đến 4 ngày thì được khoảng 100 lá cờ, được bao nhiêu lại có người trong đội công tác đến mang đi. Đến khi nghe trên radio về chiến thắng Buôn Ma Thuột, mọi người đều vỡ òa trong niềm sung sướng khi mơ ước chiến thắng đã trở thành sự thật, những lá cờ mà cả tổ công tác của bà không quản hiểm nguy may trong bao năm đã tung bay trong ngày đất nước thống nhất và độc lập rồi.
40 năm trôi qua, tài sản lớn nhất bà Lan luôn cất giữ như báu vật đó chính là lá cờ Tổ quốc được bà may trong ngày giải phóng Buôn Ma Thuột. Ngắm lá cờ đã bạc màu theo năm tháng, bà Lan thổn thức: “Đối với tôi và các thành viên của tổ may, cờ Tổ quốc không chỉ mang ý nghĩa thiêng liêng mà còn là kỷ vật ghi lại khoảng thời gian đầy ắp những kỷ niệm hào hùng”.
Với những đóng góp trong kháng chiến, vợ chồng Đại tá Du đã nhận được nhiều huân chương, bằng khen của Đảng, Nhà nước. Ảnh: QA
Đồng hành xuyên suốt trong cuộc đời của bà Lan từ trong kháng chiến là người chồng và cũng là đồng đội, đồng chí với bà - Đại tá Nguyễn Du.
Ông sinh năm 1930 tại xã Tam Phước, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam trong một gia đình nhà Nho. Sau Cách mạng Tháng Tám, ông làm giáo viên bình dân học vụ. Tham gia kháng chiến từ năm 1950, ông Nguyễn Du đã lặn lội chinh chiến khắp các mặt trận từ Bắc và Nam. Kỷ niệm khắc sâu trong tâm trí ông chính là khoảng thời gian chiến đấu tại Campuchia vào năm 1978. Lúc này cuộc chiến đi vào giai đoạn cam go, ác liệt. Những ai qua đấy đều xác định không trở về. Và số liệt sĩ hi sinh bên nước bạn nhiều không kể nổi. Do đường đi hiểm trở lại bị địch mai phục, trực thăng vận tải, cứu thương của ta không thể hạ cánh. Thế nên, ông cùng các đồng đội may mắn sống sót, quyết định đựng thi thể các đồng đội đã hi sinh vào bao tải và vác trên vai, lội bộ băng rừng vượt núi đưa liệt sỹ về với Tổ quốc. “Lội bộ ròng rã 7 ngày đêm, cơm không có ăn, mỗi người chỉ được húp 1 chén cháo mỗi ngày. Thế nhưng, bằng sự quyết tâm đưa các đồng chí, đồng đội về đất mẹ, chúng tôi không ai bảo ai, cứ thế bước đi.
Tuy đã 90 tuổi nhưng ông Du vẫn còn rất minh mẫn và tinh tường. Ông nói: “Đất nước giờ đã độc lập, ngày một phát triển. Tôi luôn dạy bảo con cháu mình phải biết nhớ về sự hi sinh của bao thế hệ đi trước bằng sự nỗ lực góp sức mình xây dựng đất nước ngày một văn minh, giàu đẹp”.
Quỳnh Anh
