(Thanh tra)- Dù đã phải chịu đựng nhiều mất mát về tinh thần cũng như vật chất sau khi ngồi tù oan, thế nhưng, sau khi được minh oan, không phải ai cũng được bồi thường thiệt hại, cho dù đấy là những khoản bồi thường có thể đong đếm được.
Hơn 9,3 tỷ đồng là số tiền mà ông Nguyễn Thanh Chấn, thôn Me, Nghĩa Trung, Việt Yên, Bắc Giang đang yêu cầu các cơ quan chức năng bồi thường cho gần 10 năm ngồi tù oan. Ngoài ra, ông Chấn yêu cầu bồi thường những tổn hại đối với mẹ, vợ và các con của ông.
“Phần bồi thường gia đình tôi đã tính rất hợp tình, hợp lý. Bao nhiều năm qua, mẹ già không người chăm sóc, vợ bị bệnh, các con thất học không có công ăn việc làm”, ông Nguyễn Thanh Chấn nói.
Bà Nguyễn Thị Chiến, vợ ông Chấn ốm yếu suốt từ lúc chồng bị bắt giam cho đến nay. 3 đứa con đều đã bỏ học, hiện không có công việc ổn định. Đến thời điểm này, cuộc sống của gia đình hết sức khó khăn.
“Không cái gì đổi lại được, đo lại được, bởi gia đình tôi không còn sức khỏe mà làm gì nữa”, bà Nguyễn Thị Chiến nói.
Theo Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước, những nội dung được xem xét bồi thường bao gồm: Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm, thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút; thiệt hại do tổn thất về tinh thần; thiệt hại về vật chất do tổn hại về sức khỏe; tài sản bị thu giữ, tạm giữ, kê biên; tịch thu. Mặc dù, có thể nhìn thấy những tổn thất về tinh thần, vật chất mà gia đình ông Chấn phải chịu đựng do những oan sai gây ra, tuy nhiên, đối chiếu với luật thì không phải tổn thất nào cũng được bồi thường.
“Suốt một quá trình như vậy, tổn thất về mặt sức khỏe của người vợ liên quan đến việc của người chồng rất lớn, không có gì tính được. Hiện, Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước chưa có quy định về bồi thường những cái đó, mà chỉ có tổn thất về mặt tinh thần”, Luật sư Vũ Thị Nga, Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho biết.
Luật Trách nhiệm bồi thường phải quy định rõ hơn những thiệt hại thực tế và chi phí hợp lý. Chứ không đến đâu người dân kêu, chúng ta mới bổ sung, nghiên cứu đến đấy sẽ rất thiệt thòi, Luật sư Trần Trực, Trung tâm tư vấn pháp lý số 1 Hà Nội cho biết.
Liên quan đến việc bồi thường án oan của ông Nguyễn Thanh Chấn, đại diện Cục Bồi thường Nhà nước, Bộ Tư pháp cho rằng, những gì trực tiếp phát sinh bị tù oan của ông Chấn tức là bản thân ông Chấn gánh chịu, còn những thiệt hại do vợ, con, mẹ ông ấy trong thời gian đấy liên quan đến người khác, không trực tiếp phát sinh từ hành vi tù oan thì pháp luật hiện nay chưa có quy định. Để giải quyết những thiệt hại trong trường hợp như thế này, thì người bị thiệt hại cần phải chứng minh được là những thiệt hại nào phát sinh trực tiếp từ việc mình phải chịu oan sai như thế…
Nhiều ý kiến cho rằng, sẽ là thiệt thòi cho gia đình những người chịu oan sai khi không được bồi thường. Bởi, hầu hết họ đều bị tổn thất về tinh thần và vật chất, trong suốt quá trình minh oan cho người thân của mình.
Ở một góc nhìn khác của án oan sai, trên thực tế, có những trường hợp bản án sơ thẩm tuyên vô tội, nhưng vì toà phúc thẩm lại tuyên hủy bản án sơ thẩm đó, trong khi hiệu lực điều tra lại đã hết. Và lúc này, những người ngồi tù oan sẽ chẳng bao giờ được Nhà nước bồi thường.
3 năm ngồi tù oan và thêm 3 năm ra tù, các cơ quan tố tụng của tỉnh Thái Bình mới hoàn thành thủ tục để minh oan cho ông Lương Ngọc Phi, TP Thái Bình, tỉnh Thái Bình về 2 tội trốn thuế và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa. Từ đây, hành trình đòi bồi thường của ông được bắt đầu.
“Tôi bị bắt giam oan từ năm 1998, đến nay tròn 16 năm. 16 năm trời, mới được một lời xin lỗi. Và, được bồi thường hơn 600 triệu đồng cho số ngày tội bị giam oan. Còn, toàn bộ tài sản bị mất hết. Từ bấy đến nay, tôi đã nhiều lần khiếu kiện đến các cơ quan cấp trên, nhất là cơ quan tố tụng tỉnh Thái Bình, thì được trả lời rằng, cơ quan nọ phải bồi thường anh, cơ quan kia phải bồi thường”, ông Lương Ngọc Phi bày tỏ.
Theo quy định, ngoài số tiền bồi thường về những ngày giam oan, thì ông Phi còn được bồi thường thiệt hại về tài sản, vì toàn bộ tài sản của ông đã bị cơ quan Công an tỉnh Thái Bình phát mại.
Sau gần 16 năm từ ngày bị bắt oan, tháng 4/2013, TAND tỉnh Thái Bình bị tuyên buộc phải bồi thường thiệt hại cho ông Phi 21 tỷ đồng. Số tiền bồi thường được cho là lớn nhất cả nước từ trước tới nay.
| Theo thống kê của Bộ Tư pháp về công tác bồi thường Nhà nước, năm 2013, trong hoạt động tố tụng hình sự, các cơ quan tư pháp đã thụ lý 42 vụ việc, tức là có 42 vụ oán oan sai từ trước tới nay gửi yêu cầu đòi bồi thường. Tuy nhiên, năm 2013, mới có 11 vụ việc được các cơ quan tố tụng giải quyết xong, tương đương 26%. Kết quả này cho thấy, các cơ quan tư pháp cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa để sửa sai cho những ngày tháng ngồi tù oan của người dân. |
Trà Vân
