Vì vậy, việc sử dụng cẩu tháp trong thi công là điều không thể thiếu. Đi dọc các tuyến phố của Hà Nội như: Núi Trúc (Ba Đình); Thái Hà, Tây Sơn (Đống Đa), Hoàng Đạo Thúy, Nguyễn Trãi (Thanh Xuân); Quang Trung (Hà Đông)... sẽ thấy việc xây dựng các khu nhà cao tầng với những chiếc cẩu tháp cao hàng chục mét cõng theo những khối bê tông lơ lửng trên đầu. Phần lớn những công trình này thi công trên diện tích hẹp, xung quanh là khu đông dân cư. Đặc biệt, khi các đường phố của Hà Nội bị ùn tắc, trời lại đổ mưa, nếu những ai đứng chen chân dưới mặt đường mà ngẩng mặt lên thấy hàng tấn bê tông di chuyển trên đầu, chắc hẳn sẽ rất ghê sợ.

Thực tế cho thấy, trong tháng 9 vừa qua, trên địa bàn cả nước đã liên tiếp xảy ra các vụ tai nạn lao động (TNLĐ) liên quan đến cẩu tháp sử dụng trong công trình xây dựng. Cụ thể, riêng ở TP Hà Nội, ngày 22/9, một chiếc cẩu tháp đang thi công tại công trình The Lancaster tại phố Núi Trúc bị đứt cáp khiến một người tử vong; ngày 27/9, tại công trường xây dựng Trung tâm thương mại chợ Mơ (quận Hai Bà Trưng) xảy ra vụ TNLĐ làm 1 người chết, 1 người bị thương nặng. Nguyên nhân của vụ tai nạn được xác định là do bị tụt phanh cần cẩu khi đang đưa khối bê tông cốt thép có tải trọng 10 tấn lên tầng 6 đã đâm vào giàn giáo có công nhân đang làm việc... Các vụ tai nạn đáng tiếc kể trên đã làm tăng thêm những bức xúc của người dân khi hàng ngày phải lưu thông dưới những chiếc cẩu tháp nguy hiểm, đồng thời cho thấy chất lượng và sự vận hành hoạt động của những chiếc cẩu tháp đang bị buông lỏng.

Theo Cục An toàn lao động (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), quy trình kiểm tra chất lượng các thiết bị thi công tại công trường (trong đó có tháp cần cẩu) là rất nghiêm ngặt với nhiều thủ tục bắt buộc, nhưng không ít đơn vị thi công đã cố tình lờ đi không khai báo kiểm định cũng như bỏ qua các quy định về an toàn trong quá trình thi công. Bởi vậy, khi xảy ra TNLĐ, các đơn vị thi công thường tự giải quyết, hoặc trốn tránh trách nhiệm. Chỉ đến khi cơ quan chức năng vào cuộc thì mới phân bua, giải trình và “xin”  hoàn thiện các thủ tục.

Đất nước ta đang trong quá trình đô thị hoá mạnh mẽ, sẽ còn nhiều công trình cao tầng được đầu tư xây dựng. Do đó, việc hoàn thiện các quy định, chế tài về việc quản lý, sử dụng cẩu tháp là yêu cầu bức thiết. Theo đó, các cơ quan chức năng, trong đó có ngành Xây dựng, phối hợp với ngành Lao động – Thương binh và Xã hội cùng các địa phương, chủ đầu tư cần tăng cường công tác kiểm tra các công trình sử dụng cẩu tháp. Theo nguyên tắc, các công trình xây dựng có cẩu trục tháp vươn ra ngoài phạm vi công trường xây dựng, đơn vị thi công phải có ngay phương án bảo đảm an toàn cho người dân; đồng thời, phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn lao động trong quá trình vận hành. Tất cả cẩu tháp phải được đăng ký theo quy định, phải có hồ sơ thiết kế lắp dựng bảo đảm an toàn, đúng với quy định của nhà sản xuất hoặc đơn vị chủ quản và được chủ đầu tư phê duyệt cùng lúc với việc phê duyệt mặt bằng xây dựng, đồng thời phải mua bảo hiểm cẩu tháp. Tiến tới không cho phép sử dụng những loại cẩu tháp có tay cần nằm ngang ở các công trình xây dựng trên địa bàn trung tâm các đô thị lớn.

Mặt khác, các cơ quan chức năng về an toàn lao động cần thường xuyên kiểm tra chất lượng các cẩu tháp đang thi công; nếu không bảo đảm chất lượng phải yêu cầu ngừng thi công, xử lý nghiêm để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho tính mạng và tài sản của người thi công cũng như người dân trong khu vực có khả năng bị ảnh hưởng.

Yến Thanh