Ngồi ở Việt Nam có thể “nhấp chuột” nói chuyện với bạn bè năm châu bốn biển. Có thể đọc sách của các nước viết cách đây vài thế kỷ, hoặc vài tuần trên mạng... Có thể tự học tập, nghiên cứu, nghe nhạc, xem phim, biết được tình hình “nóng lạnh”, vui buồn của thế gian qua mạng… Rồi có thể mua hàng qua mạng. Ứng dụng việc nuôi bò, nuôi vịt, trồng cây… cũng qua mạng. Thậm chí, biết được mảnh vườn mình đang đứng diện tích bao nhiêu và giá cả đến từng m²…

Thật tiện ích bao nhiêu! Mỗi giờ hiện nay giá trị tăng lên nhiều hơn vàng ngọc! Con người đã được sống trong hiện đại với nhiều công nghệ phi phàm! Đời sống nâng lên rõ rệt. Không còn cảnh ăn bữa hôm lo bữa mai, xếp hàng, tem phiếu, vá víu chằng đụp, cán bộ như nông dân và nông dân thì tính công theo từng lạng thóc, cân khoai… Nông thôn, miền núi đã xích lại gần với văn minh thành thị: Bếp ga, lò sưởi điện, truyền hình, truyền thanh, máy vi tính, điện thoại di động… là công cụ quen thuộc.

Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng, nhiều kế hoạch về nông thôn, về đô thị hóa do chưa đồng bộ nên chưa thực thi có hiệu quả. Về kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế cũng đang vướng nhiều khó khăn… Những vụ việc điển hình thì báo chí đã nêu…

Có cảm tưởng thanh tra ở cơ sở nói nhiều mà làm rất ít hiệu quả. Nhiều khi một vụ việc điển hình xảy ra: Dân vùng nọ tranh chấp, tỉnh kia dân bị xử lý sai. Trăm dâu đổ đầu tằm, người ta nghĩ đến thanh tra đầu tiên. Người ta có biết đâu thanh tra chỉ là cơ quan tham mưu, giúp việc. Quyền quyết định là chủ tịch UBND tỉnh, huyện. Việc tiếp dân và giải quyết đơn thư khiếu tố liên quan đến đất đai nhiều địa phương làm chưa tốt, chủ yếu là do tham mưu của sở tài nguyên và môi trường, hoặc phòng tài nguyên và môi trường. Số tỉnh, huyện giải quyết được trên 90% đơn thư khiếu nại, tố cáo về đất đai thuộc thẩm quyền có thể đếm trên đầu ngón tay.

Có nơi thanh tra viên phản ánh: Vụ việc hễ dính với quan huyện, quan tỉnh là “mắc như gà mắc tóc”. Nghĩa là, rối đến mức không gỡ ra được. Áp dụng luật thì dễ ợt, nhanh gọn, nhưng còn tình cảm lâu dài: Chánh thanh tra, cán bộ thanh tra ăn lương tỉnh, huyện; cấp ủy đề nghị bổ nhiệm… Thành ra, chỉ có ba đầu sáu tay mới thoát được các nạn lớn, nạn nhỏ xảy ra thường ngày ở huyện, nói gì đến can gián, đề nghị xem xét theo luật định.

Vậy là, nói thì ra rả vì dân, quyết liệt lo cho dân, nhưng làm thì tính toán trước sau, lợi hại cho bản thân? Chủ nghĩa hình thức, công việc hình thức. Còn công vụ thành ra chỉ là lo cho các thủ trưởng cấp huyện, cấp tỉnh? Không cá nhân chủ nghĩa thì là gì? Thủ trưởng vui là mình vui! Việc của thủ trưởng, đơn thư cũng sẽ giải quyết theo định hướng của thủ trưởng… Cán bộ cứ thế mà làm!

Còn cấp trên, sau khi xem xét thì thấy: Chả trách gì dân kêu, văn bản sai, trái luật, chính tả cũng sai… Sao lại có người tiếp dân và thanh tra viên kiểu này? Sao vụ việc đơn giản này mà kéo rê đến mấy năm? Sao cưỡng chế mà không có quyết định? Sao không gặp dân, không thẩm tra, xác minh, không có biên bản, không công khai trên báo chí? Đủ thứ sao và đủ thứ không! Chỉ có người dân là chịu khổ, là không hiểu tại sao đài, báo nói một đằng mà xã, huyện làm một nẻo như thế?

Vậy là, cách mạng công nghệ tiến những bước nhảy vọt, còn việc xử lý đơn thư, tiếp dân lại dẫm chân tại chỗ, thua xa cả thời Cụ Hồ còn nhắc nhở, răn dạy!

Tại sao dân không thể chuyển đơn thư qua mạng? Tại sao không thể đối thoại với dân qua mạng? Dân tình vừa đỡ khổ, mọi thứ đều công khai rõ ràng? Mọi sự đều tuân theo quy định của pháp luật. Huyện sai, tỉnh sai, nếu qua mạng, hoặc kênh thông tin, báo chí thì các cấp Trung ương, bộ, ngành đều biết và chấn chỉnh ngay! Hay là làm như thế không tối mật, không chuyển được “phong bì”?

Dân khiếu kiện cái chuồng heo hàng xóm, hoặc cái dự án khu đô thị lừa đảo nộp tiền nhiều năm mà chưa khởi công, nếu qua mạng, chỉ cú nhấp chuột là xong. Nhưng nếu bài bản, thước đo, quy trình hiện nay nhanh nhất là 1 năm mới có trả lời của cấp có thẩm quyền! Làm như thế đơn thư khiếu tố ai bảo không tồn đọng?

Nói và làm sao có thể ăn nhập nhanh nhất với nhau? Sao chúng ta không tập trung hòa vào mạng, công khai ngay những thứ không là bí mật an ninh, quốc phòng?

 Hoàng Trí