Các tỉnh Sơn La, Hòa Bình được khảo sát và thanh tra đến tận huyện, xã. Khi tổng hợp các kết luận thanh tra đã phát hiện ra rất nhiều sai phạm về trồng rừng phòng hộ và bảo vệ rừng. Nhiều khu rừng ở tận đầu nguồn Sông Đà bị chặt phá ngày đêm. Càng leo rừng, đo đếm, thống kê càng xót xa: Diện tích trồng còn lèo nhèo nào nhãn, vải, xoài, mận, tre, luồng, còn diện tích rừng tự nhiên bị tàn phá, hoang hóa thành đất trống, rừng trọc thì nhiều, đến tận Song Khủa, Mường Do, sát Lào. Có khi đi cả ngày đường không gặp rừng, không gặp dân… Nghĩ thật buồn.

Vậy nhưng, khi đến tham quan chiến trường Điện Biên Phủ năm xưa, thấy đồi A1 gần như đã phủ kín, nhà vườn, cây xanh bóng mát, cả đoàn, ai cũng phấn chấn. Khi lên tận Mường Phăng thăm Sở Chỉ huy chiến dịch và hầm Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì ai cũng ngỡ ngàng trước cả cánh rừng cổ thụ hàng trăm tuổi. Thế này mới gọi: “Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù” (Tố Hữu) chứ!

Chánh Thanh tra tỉnh vui vẻ kể: “Dân bản ở đây, gọi là “rừng Đại tướng” vì Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp đã sống và chỉ huy chiến trận dưới cánh rừng này. Từ khi hòa bình lập lại đến nay, gần 50 năm, người dân bảo nhau, nhắc nhau bảo vệ, coi đây như rừng thiêng lưu giữ bóng hình Đại tướng. Họ không chặt phá cây rừng, không săn bắt muông thú ở đây”.

Mới đây, có đoàn thanh tra về từ Điện Biên, tôi hỏi thăm, các thanh tra viên đều bảo: Thật là kỳ diệu, cứ như rừng nguyên sinh, không hề có bóng dáng kiểm lâm, bảo vệ, nhưng người dân nhắc đến nó với sự thành kính thật sự và tự giác bảo vệ.

Chúng tôi đã nghe đến giếng cá thần, suối cá thần ở nước ta và nhiều nước khác, không ai dám vây bắt vì sợ. Nhưng chưa hề nghe đến cánh rừng vì có một vị Tướng từng sống, chiến đấu mà được nhân dân coi trọng, linh thiêng hóa và gìn giữ 60 năm qua.

Giá như có nhiều cánh rừng như vậy ở từng địa phương, nơi các liệt sĩ đã quên mình bảo vệ, gìn giữ thì tốt biết bao nhiêu! Ngành Thanh tra sẽ được giảm thiểu được hàng trăm cuộc thanh tra mỗi năm, tiết kiệm được hàng trăm, hàng ngàn tấn lúa gạo để hỗ trợ cho đồng bào các dân tộc, nơi vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn… Và nhất là tránh được nạn lũ cuốn, ngập lụt, lốc cuốn xảy ra nhiều như bây giờ!

Hoàng Trí