Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chinh phủ; Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trao Bằng Xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Vua Mai Hắc Đế. Ảnh: XT

Tối 3/2, tỉnh Nghệ An trọng thể tổ chức Lễ kỷ niệm 1.310 năm Khởi nghĩa Hoan Châu (713 - 2023), đón nhận Bằng Xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Vua Mai Hắc Đế và Lễ hội đền Vua Mai năm 2023.

Huyện Nam Đàn có hệ thống di sản văn hóa truyền thống phong phú, nhiều màu sắc với 173 di tích đã được kiểm kê, trong đó có 42 di tích đã được xếp hạng các cấp; gồm 16 di tích quốc gia và quốc gia đặc biệt; 26 di tích cấp tỉnh.

Điều đặc biệt, Nam Đàn là địa phương cấp huyện duy nhất trong cả nước đến thời điểm hiện nay có đến 4 di tích quốc gia đặc biệt: Khu Di tích Kim Liên, đình Hoành Sơn, Di tích lưu niệm Phan Bội Châu và Đền thờ Vua Mai Hắc Đế.

Diễn văn tại buổi lễ, ông Nguyễn Đức Trung- Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nhấn mạnh: Trong tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc suốt mấy ngàn năm qua, vùng đất núi Hồng, sông Lam nói chung, Nghệ An nói riêng luôn là một trong những vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi sản sinh, nuôi dưỡng nhiều hiền tài cho đất nước.

Trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc thoát khỏi ách thống trị của nhà Đường, năm 713 ngay trên vùng đất Nam Đàn đã diễn ra cuộc khởi nghĩa Hoan Châu quy mô lớn, do người anh hùng dân tộc Mai Thúc Loan tổ chức, lãnh đạo cách ngày nay vừa trọn 1.310 năm.

Nước nhà độc lập, Mai Thúc Loan xưng “Đế”, tục gọi là Mai Hắc Đế (ông vua Đen họ Mai). Đại bản doanh Vạn An trở thành kinh đô Vạn An.

Mai Hắc Đế dốc toàn tâm toàn tài cùng bá quan văn võ trong triều đình Vạn An xây dựng, củng cố, duy trì nền độc lập tự chủ mang lại cuộc sống an lạc, thanh bình cho trăm họ muôn dân suốt từ năm 713 đến năm 723.

Sự kiện Mai Thúc Loan xưng Đế, dựng xây đất nước là minh chứng hùng hồn cho khát vọng độc lập tự chủ, ý chí tự cường, thoát khỏi mọi sự ràng buộc, lệ thuộc vào các thế lực phong kiến phương Bắc của dân tộc Việt Nam nói chung và các thế hệ người dân xứ Nghệ nói riêng.

Năm 722, nhà Đường cử Dương Tư Húc và Quang Sở Khách dẫn hơn 10 vạn tinh binh theo nhiều hướng khác nhau tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược nước ta.

Chương trình nghệ thuật "Hào khí Vạn An" tái hiện một giai đoạn lịch sử trong khởi nghĩa Hoan Châu. Ảnh: XT

Mai Hắc Đế cùng tướng sĩ và nhân dân ngoan cường chống giặc. Nhiều trận đánh ác liệt đã diễn ra trên địa bàn TP Hà Nội, TP Hải Phòng, tỉnh Thanh Hoá, tỉnh Nghệ An, tỉnh Hà Tĩnh ngày nay.

Tưởng nhớ công đức của Mai Hắc Đế, Mai Thiếu Đế và ba quân tướng sĩ, nhân dân Nam Đàn, Nghệ An, Hà Tĩnh đã lập đền thờ, xây lăng miếu cho Thân mẫu vua Mai, vua Mai, nhà Thân mẫu vua Mai, đền thờ Đức Ông… tổ chức lễ hội vua Mai, lấy tên ông đặt tên đường, tên trường ở nhiều tỉnh, thành trong cả nước.

Với 10 năm độc lập có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với nhân dân ta, cuộc khởi nghĩa Hoan Châu cách đây 1.310 năm, do Mai Thúc Loan lãnh đạo đầu thế kỷ thứ VIII là một trong những cuộc khởi nghĩa có tầm vóc và quy mô lớn nhất trong hơn 1.000 năm đấu tranh chống ách đô hộ phong kiến phương Bắc của nhân dân ta và là sự kiện vĩ đại trong tiến trình lịch sử dân tộc.

Khởi nghĩa Hoan Châu là bằng chứng hùng hồn, khẳng định sức sống mãnh liệt, khát vọng độc lập, tự chủ của dân tộc ta, đồng thời thể hiện khí phách anh dũng, kiên cường, tính táo bạo, dám nghĩ dám làm của lớp người xứ Nghệ ngày ấy.

Ông Nguyễn Đức Trung, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đọc diễn văn buổi lễ. Ảnh: XT

"Trong niềm hân hoan, tự hào của lễ kỷ niệm 1.310 năm Khởi nghĩa Hoan Châu và khai hội Lễ hội đền Vua Mai năm 2023, tỉnh Nghệ An vui mừng được đón nhận Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt đền thờ Vua Mai Hắc Đế. Đây là một công trình kiến trúc tiêu biểu mà nhân dân cả nước nói chung, người dân xứ Nghệ nói riêng tri ân, hương khói phụng thờ vị danh hùng dân tộc suốt nhiều thế kỷ qua.

Quần thể gồm nhiều hạng mục di tích: Khu lăng miếu Mai Hắc Đế ở thung lũng Rậm, núi Hùng Sơn, nay thuộc khối Hà Long, thị trấn Nam Đàn, huyện Nam Đàn - vùng đất thiêng được ngài chọn làm nơi an nghỉ cuối cùng và Đền thờ Mai Hắc Đế ở trung tâm của vùng Sa Nam xưa, nay thuộc khối Mai Hắc Đế, thị trấn Nam Đàn, huyện Nam Đàn", ông Nguyễn Đức Trung thông tin.

Việc Di tích Đền thờ Vua Mai Hắc Đế được Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt không chỉ là sự ghi nhận, vinh danh các giá trị lịch sử văn hóa của di tích mà còn là sự xác lập cơ sở pháp lý, cơ sở khoa học cho việc bảo tồn phát huy các giá trị lâu dài cho di tích.

Đây là dịp để tôn vinh, tự hào và trân quý hơn những giá trị lịch sử - văn hóa lớn lao của dân tộc được tạo dựng, bồi đắp, đánh đổi cả bằng máu xương của cha ông qua hàng nghìn năm.

Tiếp nối truyền thống văn hóa, cách mạng của quê hương, các cấp uỷ Đảng, chính quyền, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở, mỗi cán bộ đảng viên và các tầng lớp nhân dân phải tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, phát huy mạnh mẽ ý chí, bản lĩnh kiên cường, tinh thần cách mạng, khát vọng vươn lên; tích cực đổi mới sáng tạo, quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn để xây dựng tỉnh Nghệ An giàu về kinh tế; mạnh về chính trị và quốc phòng an ninh; nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, thỏa nguyện ước mong của các bậc tiền nhân.