Nhà báo Trọng Chính nói về sự dấn thân của phóng viên ảnh trong làn ranh sinh tử. Ảnh: Thanh Thanh

Câu chuyện báo chí được kể hay nhất bằng hình ảnh

Theo nhà báo Trọng Chính, sự dấn thân của phóng viên ảnh chính là sự cống hiến của tuổi trẻ, là khát vọng muốn chinh phục những khó khăn, đi tới những nơi hiểm nguy nhất để ghi lại khoảnh khắc giá trị nhất.

Nhà báo Trọng Chính cũng chỉ ra xu hướng chung của báo chí thế giới hiện nay, cũng như báo chí Việt Nam nói riêng, số lượng phóng viên ảnh ngày càng bị giảm xuống. Trong khi đó, chất lượng đòi hỏi về chuyên môn thì ngày càng yêu cầu cao hơn. Do vậy, chuyện nghề càng trở nên khó khăn và khắc nghiệt hơn với các phóng viên ảnh.

Nhà báo Trọng Chính

Để có bức ảnh báo chí đẹp, hấp dẫn, sẽ không phải là nhờ may mắn, mà đó là cả một quá trình trau dồi kinh nghiệm và dấn thân tác nghiệp không ngừng.

Lúc này, bắt buộc các phóng viên ảnh không chỉ làm công việc đơn thuần của một anh thợ ảnh, chỉ đi chụp ảnh sự kiện để phục vụ cho bài của phóng viên viết, mà yêu cầu đề ra là phóng viên ảnh phải làm việc một cách chủ động và độc lập, phải tự lên kịch bản như một phóng sự ảnh phản ánh đầy đủ một sự kiện, hoặc một câu chuyện đặc biệt được ghi lại bằng hình ảnh về cuộc sống muôn màu.

Vẫn còn đó những câu chuyện được ghi lại bằng hình ảnh về những hy sinh, mất mát của toàn quân, toàn dân, từ trong thời kì kháng chiến gian khổ cho đến ngày giành chiến thắng vinh quang; những câu chuyện được ghi bằng hình ảnh phản ánh đất nước ngày càng đổi mới và phát triển. Dưới góc nhìn của mỗi phóng viên ảnh mang đến cho độc giả những bộ ảnh đẹp, giàu cảm xúc, có ý nghĩa và mang tính thời sự cao, khi xem ảnh giúp độc giả hiểu được nội dung trong từng bức ảnh, đúng nghĩa là câu chuyện báo chí được kể hay nhất bằng hình ảnh.

Tại những thời điểm bùng phát cao nhất của đại dịch Covid-19, cùng với các lực lượng tuyến đầu đang nỗ lực ngày đêm để khống chế dịch Covid-19, trên mặt trận truyền thông, nhiều phóng viên và đặc biệt là các phóng viên ảnh trẻ tuổi như: Tiến Đạt (Báo Quân đội), Anh Văn (Báo Sức khỏe & Đời sống), Hoàng Tuyết (Báo Tin tức) đã xông pha vào tâm dịch. Họ được coi là những chiến sĩ vào vùng dịch không hẹn ngày về.

Cũng giống như câu chuyện mới xảy ra gần nhất, câu chuyện cơ quan điều tra thực hiện khám xét nhà riêng các ông Nguyễn Thanh Long, Chu Ngọc Anh, Phạm Công Tạc để phục vụ điều tra vụ án Công ty Việt Á nâng giá kit xét nghiệm, thì những phóng viên ảnh là những người làm việc vất vả cực nhọc nhất để ghi lại những khoảnh khắc chân thực nhất cho độc giả.

Bởi vậy mới nói, phóng viên ảnh phải làm việc ở cường độ cao. Những phóng viên ảnh giỏi là những người ngoài việc nỗ lực làm việc không mệt mỏi còn phải luôn học hỏi trau dồi kinh nghiệp từ đồng nghiệp trong nước và nước ngoài, cập nhật xu hướng ảnh báo chí thế giới trên nền tảng số...

Nhà báo ảnh cũng luôn phải đặt đạo đức nghề nghiệp lên hàng đầu, đã là ảnh báo chí thì phải chân thực, vì thế, nhà báo Trọng Chính cũng lưu ý, đã là ảnh báo chí thì không bao giờ được phép thay đổi, xử lý hậu cảnh cũng phải có giới hạn để những câu chuyện được ghi bằng hình ảnh luôn chân thực và có giá trị nhất.

Một bức ảnh tốt thậm chí còn có giá trị hơn bài viết cả nghìn chữ

Nhà báo Hồ Sỹ Minh, Tổng Biên tập Tạp chí Nhiếp ảnh & Đời sống, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, chia sẻ, hơn 30 năm công tác trong lĩnh vực báo chí với 20 năm làm phóng viên ảnh, ông đến với nghề ảnh vì đam mê, thường xuyên cập nhật thông tin, tự đổi mới và không ngừng học hỏi.

Nhà báo Hồ Sỹ Minh là một nghệ sĩ nhiếp ảnh thành công trong lĩnh vực ảnh với sở hữu gần 100 giải thưởng, từ cúp vàng quốc tế tới các giải thưởng lớn nhỏ trong nước như: Giải C Giải thưởng Ảnh xuất sắc quốc gia năm 1999; Huy chương Vàng tại Liên hoan Ảnh nghệ thuật Bắc Trung Bộ, năm 2000; Giải Nhất đồng hạng Cuộc thi Ảnh ASEAN cấp quốc gia, năm 2004; Cúp Vàng quốc tế Nhật Bản, năm 2004...

Nhà báo Hồ Sỹ Minh cho rằng, để hiểu được nhiều góc cạnh của một tác phẩm ảnh báo chí, một câu chuyện được kể bằng ảnh, một phóng sự ảnh chuyên sâu đòi hỏi người bấm máy phải hội tụ đầy đủ kĩ năng và am hiểu, lăn lộn, luôn trăn trở và có tư duy cảm nhận về cuộc sống.

Ông cũng khẳng định, lĩnh vực ảnh báo chí cũng là một mảng miếng quan trọng góp phần thành công trong hoạt động của các cơ quan truyền thông báo chí. Lĩnh vực ảnh báo chí đòi hỏi người làm báo, người biên tập ảnh báo chí phải không ngừng phấn đấu, sáng tạo, dấn thân, tìm tòi, đổi mới và hoàn thiện bản thân để hội nhập với xu thế của ảnh báo chí thế giới. Để có một tác phẩm báo chí hay cần có những bức ảnh báo chí có giá trị chân thực và gắn liền với nội dung bài viết.

Nhà báo Hồ Sỹ Minh tác nghiệp tại hồ Vực Mấu, Hoàng Mai, Nghệ An

Trước đây, các cơ quan báo chí thường ít quan tâm đến lĩnh vực ảnh báo chí, coi những bức ảnh đó chỉ có giá trị minh họa cho các bài viết.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, đặc biệt là thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, các cơ quan truyền thông báo chí đã bắt đầu quan tâm phát triển mảng ảnh báo chí.

Theo nhà báo Hồ Sỹ Minh, ảnh báo chí có tác dụng lan tỏa vô cùng lớn, mảng ảnh báo chí ngày càng được trọng dụng, được đầu tư cả về số lượng và chiều sâu, bởi một bức ảnh tốt thậm chí còn có giá trị hơn bài viết cả nghìn chữ. Điều đó đồng nghĩa với việc đòi hỏi phóng viên ảnh phải có năng lực, có cái nhìn toàn diện, chuyên sâu, nhanh nhạy, nắm bắt được vấn đề cốt lõi để chụp lên bức ảnh có thể nói được cả chiều sâu của tâm hồn.

Thực trạng ở các cơ quan báo chí hiện nay, đa số là phóng viên kiêm nhiệm, phóng viên chụp ảnh thường học qua kinh nghiệp truyền thụ. Vì vậy, để góp phần nâng cao chất lượng lĩnh vực ảnh báo chí, các cơ quan báo chí cần quan tâm, đầu tư về phương tiện cũng như quan tâm đào tạo để nâng cao nghiệp vụ chuyên sâu về ảnh báo chí. Có thể mở các lớp tập huấn cho đội ngũ phóng viên, trong đó mời các diễn giả, các nhà nhiếp ảnh nổi tiếng trong nước và quốc tế tham gia.

Dù đã được phong tước hiệu E.VAPA/G - nghệ sĩ nhiếp ảnh đặc biệt xuất sắc, danh hiệu cao quý nhất của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, nhưng nhà báo Hồ Sĩ Minh chia sẻ, ông sẽ tiếp tục cống hiến, tiếp tục phấn đấu và sáng tạo không ngừng.

Một bức ảnh báo chí tốt làm thay đổi nhận thức của công chúng

Nhà báo Lâm Khánh, Phó Trưởng phòng Thời sự, Ban Biên tập ảnh, Thông tấn xã Việt Nam chia sẻ, khi anh học năm thứ 2 Đại học Kinh tế quốc dân, anh có ý định làm thêm và bắt đầu với việc chụp ảnh dịch vụ cho sinh viên trong trường. Từ những năm 2004, anh đã bắt đầu đam mê chụp ảnh và tìm hiểu nhiếp ảnh báo chí hiện đại. Sau đó tiếp tục học song song một văn bằng báo chí.

Nhà báo Lâm Khánh cho rằng mình đã may mắn, bởi khi chập chững bước vào nghề, anh đã được các nhiếp ảnh gia nổi tiếng trong nước bấy giờ như Hoài Linh, Việt Thanh tận tình hướng dẫn. Anh cũng được tham dự nhiều khóa học báo chí như SIDA, IMMF... do các giảng viên quốc tế đứng lớp. Nhờ vậy, từ khi còn rất trẻ, nhà báo Lâm Khánh đã tiếp thu được một số quan điểm và tư duy về ảnh báo chí hiện đại.

Quan điểm về ảnh báo chí, nhà báo Lâm Khánh cho rằng, mỗi bức ảnh báo chí phải truyền tải trung thực các thông tin đến với công chúng. Hơn nữa, một bức ảnh báo chí tốt còn phải tác động mạnh đến cảm xúc, thay đổi nhận thức của công chúng. Một bức ảnh báo chí cần có mục đích cụ thể bằng việc thể hiện rõ nội dung, có tính thẩm mỹ (khoảnh khắc, màu sắc, bố cục, ánh sáng...), được đăng tải kịp thời, đúng định hướng, đạt hiệu quả truyền thông...

Nhà báo Lâm Khánh được đồng nghiệp chụp khi đang tác nghiệp

Tại sự kiện Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần 2 năm 2019, bức ảnh Chủ tịch Triều Tiên đặt chân đến ga Đồng Đăng (Lạng Sơn) có giá trị và tính thuyết phục hơn hàng nghìn câu chữ miêu tả. Khi đó, các cơ quan báo chí cả nước chờ đợi và dõi theo từng khoảnh khắc của Chủ tịch Triều Tiên và Tổng thống Mỹ, nhà báo Lâm Khánh cho đó là một ví dụ điển hình về ảnh sự kiện nóng.

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng, phóng viên càng ngày càng phải nâng cao kỹ năng tác nghiệp: Tìm tòi đề tài hay, phát hiện những chi tiết đắt giá, thâm nhập và tiếp cận thực tế, tăng cường những cách thể hiện hấp dẫn... Đối với các đề tài nóng cạnh tranh thông tin thì phóng viên phải nâng cao khả năng truyền phát, thời gian từ khi chụp ảnh đến khi gửi về tòa soạn tính bằng giây.

Vì vậy, bức ảnh báo chí cần hội tụ nội dung thời sự, khoảnh khắc đắt, tính thẩm mỹ cao với chú thích ảnh chỉ bổ sung những thông tin còn thiếu, không được vượt quá, mô tả sai, đi ngược lại với ảnh, không được mang yếu tố cảm tính và chủ quan của phóng viên.