Chùa Quán Sứ toạ lạc tại số 73, phố Quán Sứ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ảnh: PGVN

Chùa Quán Sứ, nơi đặt trụ sở Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) luôn gắn liền với các sự kiện lịch sử qua các kỳ đại hội Phật giáo toàn quốc.

Chùa Quán Sứ toạ lạc tại số 73, phố Quán Sứ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Chùa được xây dựng vào thế kỷ XV.

Theo sách Hoàng Lê Nhất Thống Chí, vào thời vua Lê Thế Tông, các nước Chiêm Thánh, Ai Lao thường cử sứ giả sang triều cống Việt Nam. Nhà vua cho dựng một toà nhà gọi là Quán Sứ để tiếp đón các sứ giả đến Thăng Long. Vì sứ thần các nước này đều sùng đạo Phật nên lại dựng thêm một ngôi chùa nằm trong khuôn viên Quán Sứ để các sứ giả có điều kiện hành lễ.

Thời gian, chiến tranh đã xoá đi khu nhà Quán Sứ, nhưng ngôi chùa thì vẫn tồn tại.

Tiền đường của chùa thờ Phật, còn hậu đường thờ Quốc sư Minh Không thời nhà Lý.

Tam quan của chùa có 3 tầng mái, nằm giữa là lầu chuông. Qua tam quan là một sân rộng, bước lên 11 bậc là chính điện cao, hình vuông, xung quanh có hành lang.

Khuôn viên chùa

Điện Phật được bài trí trang nghiêm, thờ 3 vị Tam thế Phật; Phật A Di Đà; Quán Thế Âm Bồ tát; Đại Thế Chí Bồ tát; Phật Thích Ca; chính điện thờ Lý Quốc Sư (tức Thiền sư Minh Không)…

Chùa Quán Sứ là một trong rất ít ngôi chùa ở Việt Nam có tên chùa và các câu đối được viết bằng chữ quốc ngữ.

Ngày 12/10/1935, Tạp chí Đuốc Tuệ, đặt tại chùa Quán Sứ, xuất bản số đầu tiên.

Năm 1936, Hội Bắc kỳ Phật giáo đã suy tôn tổ Vĩnh Nghiêm, Hoà thượng Thích Thanh Hanh đảm nhiệm chức Thiền gia Pháp chủ, tại chùa Quán Sứ.

Năm 1942, chùa được xây dựng lại theo bản vẽ thiết kế của hai kiến trúc sư Nguyễn Ngọc Ngoạn và Nguyễn Xuân Tùng.

Năm 1949, Hội Việt Nam Phật giáo được thành lập, đặt trụ sở tại chùa Quán Sứ.

Ngày 13/5/1981, lần đầu tiên lá cờ Phật giáo thế giới do Thượng toạ Tố Liên mang về từ Colombo được tung bay trên khuôn viên chùa Quán Sứ.

Năm 1952, Giáo hội Tăng già toàn quốc được thành lập tại chùa Quán Sứ. Đại hội đã suy cử tổ Tuệ Tạng lên ngôi Thượng thủ và bầu làm Trị sự Trưởng.

Năm 1958, Hội Phật giáo Thống nhất Việt Nam được thành lập và chọn chùa Quán Sứ làm trụ sở.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng với Vua Lào lễ Phật tại chánh điện chùa Quán Sứ, Hà Nội (1966). Ảnh: Tư liệu Bảo tàng Hồ Chí Minh (Xuân Loan sưu tầm)

Năm 1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Vua Lào lễ Phật tại chính điện chùa Quán Sứ.

Năm 1977, Hội Phật giáo Thống nhất Việt Nam thành lập Trường “Tu học Phật pháp Trung ương” tại chùa Quán Sứ. Trải qua 2 khoá đào tạo, đến năm 1981, trường trực thuộc hệ thống giáo dục của Trung ương GHPGVN và đổi tên “Trường Cao học Phật học Việt Nam - Cơ sở 1”.

Ngày 19/4/1980, Ban Vận động Thống nhất Phật giáo Việt Nam ra mắt tại chùa Quán Sứ.

Tháng 11/1981, Đại hội Đại biểu Phật giáo thống nhất Việt Nam được tổ chức tại chùa Quán Sứ. Kỳ đaị hội này thống nhất 9 tổ chức giáo hội, tổ chức hội và các hệ phái Phật giáo, thành lập GHPGVN.

Chùa cũng là nơi đặt văn phòng đại diện các cơ quan truyền thông của GHPGVN như: Tạp chí Nghiên cứu Phật học, Kênh Truyền hình An Viên…

Chủ tịch nước Trần Đại Quang thắp hương, lễ Phật tại chùa Quán Sứ. Ảnh:Zing.vn

Từ đó đến nay, chùa Quán Sứ là nơi được chọn để tổ chức các sự kiện trọng đại của Giáo hội, đón tiếp các phái đoàn cấp cao Phật giáo trong nước, quốc tế, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ.

Ngôi chùa chứng kiến nhiều hoạt động quan trọng của GHPGVN từ khi thành lập đến nay.