(Thanh tra) - Việc sáp nhập đơn vị hành chính, đặc biệt là cấp huyện và cấp tỉnh trong thời gian tới, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc sắp xếp lại trụ sở làm việc và tài sản công. Trên tinh thần chỉ đạo thông suốt từ Trung ương đến địa phương, nhiều tỉnh, thành phố đã chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí, thất thoát quỹ đất và tài sản công sau sáp nhập.
Triển khai thông suốt từ Trung ương đến địa phương
Thực hiện Kết luận số 1340-KL/TW ngày 14/3/2025 của Bộ Chính trị về sắp xếp đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo như Công điện số 68/CĐ-TTg ngày 20/5/2025, Công điện số 80/CĐ-TTg… yêu cầu các địa phương khẩn trương triển khai sắp xếp, xử lý trụ sở, cơ sở vật chất khi thực hiện sáp nhập trên cơ sở tận dụng tối đa tài sản hiện có đảm bảo hiệu quả, minh bạch, bền vững và phù hợp với thực tiễn của đơn vị hành chính cấp cơ sở, tránh thất thoát, lãng phí tài sản công.
Bộ Tài chính cũng có nhiều văn bản hướng dẫn, yêu cầu các địa phương rà soát, tổng hợp đầy đủ trụ sở, tài sản công đang quản lý; đồng thời thống kê các dự án xây dựng trụ sở đang triển khai hoặc đã được phê duyệt chủ trương đầu tư. Trên cơ sở đó, từng địa phương cần xây dựng phương án xử lý, điều chỉnh phù hợp với quy hoạch mới.
Bên cạnh việc chỉ đạo bằng văn bản, Bộ Tài chính còn trực tiếp làm việc với nhiều địa phương để rà soát thực tế, hướng dẫn cụ thể việc xử lý tài sản công như nhà, đất, trụ sở và các dự án chịu tác động từ việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng nhấn mạnh: “Quy mô sắp xếp, xử lý tài sản do tinh gọn tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính là rất lớn, đòi hỏi sự quyết tâm vào cuộc của cả hệ thống chính trị nhằm bảo đảm tiết kiệm, tránh thất thoát, lãng phí tài sản công”.
Do đó, Thứ trưởng Bộ Tài chính đề nghị phương án xử lý tài sản công cần tiến hành song song với việc xây dựng đề án sắp xếp đơn vị hành chính, bảo đảm nguyên tắc “vừa chạy vừa xếp hàng”. Các địa phương phải lập kế hoạch xử lý nhà, đất dôi dư theo đúng tinh thần “6 rõ” mà Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu như rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm và rõ thẩm quyền. Bên cạnh đó, các địa phương cần cập nhật thường xuyên các cơ sở phát sinh để kịp thời đưa vào kế hoạch xử lý.
Địa phương vào cuộc cụ thể, thiết thực
Thái Nguyên là địa phương đi đầu trong việc chuyển đổi trụ sở công dôi dư sang mục đích phục vụ dân sinh. Tính đến giữa năm 2025, tỉnh đã rà soát 1.725 cơ sở nhà, đất và xác định có 75 trụ sở làm việc dôi dư. Các cơ sở này đang được đề xuất chuyển đổi thành trường học, công viên, trung tâm sinh hoạt cộng đồng... góp phần cải thiện hạ tầng xã hội và nâng cao chất lượng sống người dân.
Sở Xây dựng tỉnh Thái Nguyên chủ trì việc xây dựng phương án xử lý trụ sở dôi dư. Nhiều trụ sở cũ đã được đề xuất chuyển thành bãi đỗ xe, vườn cây xanh, không gian cộng đồng. Những trụ sở chưa có phương án cụ thể được bàn giao về Trung tâm Phát triển quỹ đất để quản lý, tránh tình trạng bỏ hoang, gây lãng phí.
Tại thành phố Thái Nguyên, một số trụ sở cũ như của Mặt trận Tổ quốc tỉnh và Sở Khoa học – Công nghệ dự kiến chuyển đổi thành bãi đỗ xe và khu cây xanh. Các trụ sở của Liên đoàn Lao động, Ban Chỉ huy Quân sự thành phố sẽ được quy hoạch thành trường học, trung tâm lưu trữ lịch sử. Khu Bảo tàng – Thư viện tỉnh cũng đang được nghiên cứu để trở thành tổ hợp thương mại, du lịch, kết hợp không gian đi bộ.
Đáng chú ý, Hội nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thái Nguyên mới đây đã thống nhất chủ trương sử dụng các trụ sở dôi dư phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục, y tế, cây xanh và không gian công cộng. Việc di dời, bàn giao mặt bằng phải hoàn thành trước ngày 1/7/2025 để đảm bảo tiến độ và không làm gián đoạn công tác chuyên môn.
Tương tự, tại Bắc Giang, địa phương này cũng thực hiện rà soát 2.427 trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp. Sau sắp xếp, có 1.951 cơ sở tiếp tục được sử dụng; 14 cơ sở cấp tỉnh dự kiến điều hòa nội bộ; hơn 20 trụ sở cấp huyện bố trí lại cho cấp xã. Dự kiến có 78 cơ sở dôi dư do không còn phù hợp về vị trí, nhu cầu, tiêu chuẩn, định mức sử dụng. Tỉnh đề xuất thu hồi toàn bộ số cơ sở này để giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất hoặc đơn vị có chức năng quản lý, khai thác theo đúng quy định pháp luật.
Việc quy hoạch, bố trí lại trụ sở và sử dụng tài sản công hiệu quả không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách mà còn tạo quỹ đất phục vụ phát triển hạ tầng xã hội, cải thiện đời sống người dân. Đó chính là những bước đi cụ thể thể hiện quyết tâm cải cách hành chính gắn với phát triển bền vững.
