Thống đốc Ngân hàng Trung ương Mário Centeno đối mặt với một cuộc đánh giá đạo đức bởi cơ quan giám sát độc lập, dù việc đề cử ông làm Thủ tướng tiếp theo của Bồ Đào Nha không được Tổng thống chấp thuận. Ảnh: Stephanie LeCocq/EPA/Shutterstock

Ông Mário Centeno (Đảng Xã hội) được cho là phải đối mặt với một cuộc đánh giá đạo đức bởi cơ quan giám sát độc lập.

Trước đó, ông Antonio Costa đã từ chức Thủ tướng hôm 7/11 sau khi các công tố viên bắt giữ Chánh Văn phòng Thủ tướng và nêu tên một trong những bộ trưởng hàng đầu của ông là nghi phạm chính thức trong cuộc điều tra về những cáo buộc tham nhũng liên quan các dự án lithium và hydro, cũng như dự án trung tâm dữ liệu quy mô lớn.

Ông Costa ngay sau đó đã thúc giục Tổng thống Bồ Đào Nha Marcelo Rebelo de Sousa bổ nhiệm Thống đốc Ngân hàng Trung ương, nguyên Bộ trưởng Tài chính Centeno vào vị trí Thủ tướng, thay vì kêu gọi một cuộc bầu cử mới.

Tuy nhiên, Tổng thống Marcelo Rebelo de Sousa đã bác bỏ đề xuất này và tuyên bố vào tối 9/11 rằng, sẽ giải tán Quốc hội vào cuối tháng 11 và kêu gọi một cuộc tổng tuyển cử vào ngày 10/3 năm sau.

Dù đề cử không thành, nhưng phát biểu của ông Costa đã khiến Thống đốc Ngân hàng Trung ương trở thành tâm điểm chú ý.

Thời báo Tài chính (Financial Times) của Anh cho biết, một quan chức Ngân hàng Trung ương Bồ Đào Nha xác nhận, Ủy ban Đạo đức của họ đã lên lịch họp để xem xét các sự việc gần đây. Ủy ban sẽ xem xét các câu hỏi bao gồm cả vấn đề xung đột lợi ích tiềm ẩn.

Năm 2020, Thủ tướng Costa bổ nhiệm ông Centeno làm người đứng đầu Ngân hàng Trung ương. Trước đó, ông là Bộ trưởng Tài chính.

Nói chuyện với Financial Times, ông Centeno đã đưa ra những bình luận công khai đầu tiên về câu chuyện này. “Tôi đã nhận được lời mời từ Tổng thống và Thủ tướng để suy ngẫm và xem xét khả năng lãnh đạo Chính phủ... Tôi còn rất xa mới đạt được quyết định”, ông nói.

Centeno là một trong số các thống đốc có tiếng nói ôn hòa trong số những thống đốc của các quốc gia Nam Âu trong hội đồng gồm 26 người của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB).

Trong vụ bê bối đang rúng động Bồ Đào Nha, ông Costa đã phủ nhận mọi hành vi sai trái, mặc dù các công tố viên cho biết, ông cũng là mục tiêu của cuộc điều tra liên quan.

Trong khi đó, ông Centeno không liên quan đến bất kỳ cáo buộc tham nhũng nào.

Cuộc điều tra tập trung vào một số dự án đầu tư nước ngoài nổi tiếng, bao gồm hai mỏ lithium, một cơ sở sản xuất hydro. Các công tố viên cho biết, họ đang điều tra các tội danh có thể liên quan đến tham nhũng, hành vi sai trái và lợi dụng chức vụ gây ảnh hưởng của các quan chức nhà nước.

Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Cost tuyên bố từ chức trong bối cảnh diễn ra cuộc điều tra tham nhũng liên quan các dự án lithium và hydro. Ảnh: EPA

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2015 sau cuộc khủng hoảng nợ và gói cứu trợ quốc tế, Thủ tướng Costa đã lãnh đạo một thời kỳ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, giảm thâm hụt ngân sách và giảm gánh nặng nợ.

Trong nước, Chính phủ của ông Costa bị chỉ trích vì không hành động đủ để giải quyết cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Dữ liệu của Chính phủ cho thấy, giá nhà đất, được thúc đẩy bởi các biện pháp khuyến khích thu hút người nước ngoài giàu có đến đất nước, đã tăng vọt kể từ năm 2015 và hơn 50% người lao động kiếm được dưới 1.000 euro mỗi tháng vào năm ngoái.

Trong bài phát biểu tối 11/11, ông Costa cho biết, các chính phủ có nhiệm vụ thu hút đầu tư, “nhưng luôn luôn tuân thủ pháp luật”. Ông nói thêm: “Đối với những người muốn đầu tư vào Bồ Đào Nha, tôi nói rằng khoản đầu tư của bạn được hoan nghênh”.

Các công tố viên cho biết, trong quá trình điều tra, một số nghi phạm cáo buộc Thủ tướng đã can thiệp để “phá bỏ các thủ tục”.

Ông Costa thì khẳng định lương tâm mình rất trong sáng.