Tổng thống Bồ Đào Nha Marcelo Rebelo de Sousa họp với Hội đồng Nhà nước sau khi Thủ tướng Antonio Costa từ chức, tại Lisbon, ngày 9/11/2023. Ảnh: REUTERS/Pedro Nunes

Tuy nhiên, Tổng thống cho biết, ông sẽ chỉ giải tán Quốc hội (nơi Đảng Xã hội của Thủ tướng vừa từ chức Antonio Costa chiếm đa số ghế) sau cuộc bỏ phiếu cuối cùng về Dự thảo Luật Ngân sách năm 2024.

Cuộc bỏ phiếu này dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 29/11. Trước đó, Hạ viện đã phê chuẩn dự luật lần đầu tiên vào 31/10, theo Hãng tin Reuters.

Phát biểu sau cuộc gặp với cơ quan tư vấn của Tổng thống (Hội đồng Nhà nước) hôm 9/11 và cuộc họp với các đảng chính trị chính một ngày trước đó, ông Rebelo de Sousa cho biết, việc để các nhà lập pháp thông qua ngân sách sẽ "cho phép đáp ứng mong đợi của nhiều người Bồ Đào Nha".

Theo Tổng thống Rebelo de Sousa, Chính phủ hiện tại vẫn tiếp tục hoạt động, nhưng cuộc bầu cử là cần thiết để mang lại “sự rõ ràng và phương hướng nhằm vượt qua khoảng trống bất ngờ khiến người Bồ Đào Nha băn khoăn”.

Dự thảo Luật Ngân sách bao gồm giảm thuế thu nhập cho tầng lớp trung lưu, phúc lợi xã hội tập trung vào những người nghèo nhất và tăng đầu tư công 24% để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đang chậm lại.

Theo luật pháp Bồ Đào Nha, một cuộc bầu cử phải được tổ chức trong vòng 60 ngày kể từ ngày công bố sắc lệnh của Tổng thống giải tán Quốc hội.

Ông Antonio Costa từ chức Thủ tướng hôm 7/11 sau khi các công tố viên bắt giữ Chánh Văn phòng Thủ tướng và nêu tên một trong những bộ trưởng hàng đầu của ông là nghi phạm chính thức trong cuộc điều tra về những cáo buộc tham nhũng liên quan các dự án lithium và hydro, cũng như dự án trung tâm dữ liệu quy mô lớn.

Các công tố viên cho biết, ông Costa cũng là mục tiêu của cuộc điều tra liên quan. Tuy nhiên, ông đã phủ nhận hành vi sai trái.

Một số người bị giam giữ trong cuộc điều tra đã xuất hiện trước Tòa án Lisbon hôm 9/11. Các công tố viên cho biết, họ bị nghi ngờ phạm tội tham nhũng và lạm dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng.

Tổng thống Bồ Đào Nha Marcelo Rebelo de Sousa phát biểu trước toàn dân về cuộc tổng tuyển cử sớm dự kiến vào ngày 10/3, tại Lisbon, ngày 9/11/2023. Ảnh: REUTERS/Pedro Nunes

Tổng thống Rebelo de Sousa nói: “Tôi hy vọng thời điểm đó, dù sớm hay muộn, sẽ cho phép chúng tôi làm rõ những gì đã xảy ra”.

Trong khi đó, ông Costa bày tỏ sự thất vọng về quyết định của Tổng thống Rebelo de Sousa, cho rằng thay vì kêu gọi bầu cử, Tổng thống có thể chấp nhận đề xuất của Đảng Xã hội về việc bổ nhiệm Thống đốc Ngân hàng Bồ Đào Nha, nguyên Bộ trưởng Tài chính Mario Centeno làm Thủ tướng mới.

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2015 sau cuộc khủng hoảng nợ và gói cứu trợ quốc tế, Thủ tướng Costa đã lãnh đạo một thời kỳ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, giảm thâm hụt ngân sách và giảm gánh nặng nợ, giành được sự khen ngợi ở châu Âu về các chính sách tài chính hợp lý.

S&P Global Ratings ngày 8/11 cho rằng, sự ra đi của ông Costa "không gây ra rủi ro ngay lập tức đối với uy tín tín dụng của đất nước" và chỉ gây ra rủi ro vừa phải đối với tài chính công trong năm tới.

Một người đàn ông nhìn vào trang nhất của tờ báo sau khi Thủ tướng Antonio Costa tuyên bố từ chức do cuộc điều tra đang diễn ra về cáo buộc tham nhũng trong các dự án lithium và hydro, tại Lisbon, Bồ Đào Nha, ngày 8/11/2023. Ảnh: REUTERS/Pedro Nunes

Ở trong nước, Chính phủ của ông Costa bị chỉ trích vì không hành động đủ để giải quyết cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt, khiến người dân ở một trong những quốc gia nghèo nhất Tây Âu gặp khó khăn hơn trong việc kiếm sống.

Theo dữ liệu của Chính phủ, giá nhà đất, được thúc đẩy bởi các biện pháp khuyến khích thu hút người nước ngoài giàu có đến đất nước, đã tăng vọt kể từ năm 2015 và hơn 50% người lao động kiếm được dưới 1.000 euro (1.066,3 USD) mỗi tháng vào năm ngoái.