(Thanh tra) - Công tác tiếp công dân, khiếu nại tố cáo tiếp tục là nội dung được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, trở thành kênh thông tin sống động để Quốc hội nhận diện, thảo luận và quyết định những vấn đề lớn của đất nước.
Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV là kỳ họp cuối nhiệm kỳ, diễn ra trong bối cảnh đất nước liên tiếp ghi nhận nhiều chuyển động về thể chế, pháp luật, kinh tế - xã hội. Để chuẩn bị cho Kỳ họp, Tổng Thanh tra Chính phủ đã có hướng dẫn, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tổng hợp kết quả tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2025 – vừa phục vụ nghị trường, vừa bám sát đời sống xã hội.
Trong tháng 9/2025, tại địa điểm tiếp công dân của Quốc hội ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, bộ phận chuyên trách của Vụ Dân nguyện và Giám sát đã tiếp 309 lượt với 722 công dân, 309 vụ việc, trong đó 25 đoàn đông người. Nội dung chủ yếu vẫn xoay quanh đất đai, đền bù giải tỏa, tài chính ngân hàng, ô nhiễm môi trường, cùng một số vụ việc tư pháp đã hoặc đang được tòa án thụ lý. Riêng Thường trực tiếp công dân của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát trong kỳ đã tiếp 85 vụ việc; cơ cấu gồm 29 khiếu nại, 4 tố cáo và 52 kiến nghị, phản ánh, phần lớn được hướng dẫn trực tiếp ngay tại trụ sở, một phần chuyển văn bản đến cơ quan có thẩm quyền.
Điểm riêng có của nhiệm kỳ này là sự chuyển mạnh hoạt động tiếp công dân trực tuyến, chuẩn hóa dữ liệu, hồ sơ điện tử, nhật ký xử lý, từng bước số hóa quy trình để nhanh chóng đối chiếu, minh bạch lịch sử vụ việc, trách nhiệm giải quyết, đồng thời giảm áp lực cho cán bộ và người khiếu nại. Ở các địa phương, vai trò của Chủ tịch UBND các cấp, trưởng ngành ngày càng được đề cao: Định kỳ đối thoại các vụ việc phức tạp, giám sát giải trình công khai. Các đoàn đại biểu Quốc hội địa phương cũng chủ động tiếp cận, tổ chức tiếp dân, đối thoại thực địa, phản ánh tâm tư, nguyện vọng, từng vụ việc cụ thể của hàng nghìn công dân về các nhóm vấn đề "nóng" lên nghị trường.
Các báo cáo trình Quốc hội chỉ rõ nhiều tồn tại: đơn vượt cấp, chồng đơn kéo dài; vụ việc phức tạp về đất đai, bồi thường, dự án lớn chưa chốt được trách nhiệm; một số ngành, địa phương còn chậm phối hợp, trả lời chưa đến nơi đến chốn, hoặc vận dụng pháp luật còn vướng mắc, chưa theo kịp thực tiễn.
Thực tế hiện nay, chính quyền cấp xã chủ động hơn trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo và phòng, chống tham nhũng. Những nỗ lực từ cơ sở chính là nền tảng quan trọng giúp các báo cáo trình Quốc hội có được bức tranh thực tiễn đầy đủ và toàn diện hơn.
Bên cạnh việc đẩy mạnh tiếp dân trực tuyến, số hóa quy trình tiếp nhận, chuẩn hóa dữ liệu quốc gia về khiếu nại tố cáo hay tăng trách nhiệm đối thoại, hoàn thiện chính sách bảo vệ quyền lợi công dân... thì rất cần chú trọng quá trình giám sát xã hội, chú trọng lắng nghe, tổng hợp ý kiến phản hồi từ dân nguyện, chuyển hóa thành kiến nghị lập pháp, giám sát chuyên đề, điều hành quản trị hiệu quả, đảm bảo quyền công dân được bảo vệ thực chất, không chỉ trên hồ sơ giấy tờ.
Ông Trần Hồng Cẩn, Phó Vụ trưởng Vụ Dân nguyện và Giám sát, Ủy Ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội, là lãnh đạo thường trực tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương, nhiều lần trực tiếp xử lý các vụ việc phức tạp, tổ chức đối thoại định kỳ với công dân chia sẻ, công tác tiếp dân không đơn thuần là thủ tục hành chính, mà là nghệ thuật phối hợp giữa tâm lý xã hội – kỹ năng pháp luật và sự am hiểu từng địa bàn. Khi trực tiếp làm việc với đoàn đông người, nhóm vụ việc phức tạp, không chỉ có kiến thức về quy trình, pháp chế, mà cán bộ tiếp dân còn phải biết lắng nghe, kiên nhẫn, dẫn dắt, hóa giải mâu thuẫn và giữ vững kỷ luật công vụ.
Nếu mỗi một cán bộ tiếp dân làm đúng trách nhiệm, từ lắng nghe, hướng dẫn, chuyển giao, đến báo cáo phản hồi, lấy dữ liệu số hóa làm bảo chứng, đồng thời nâng tầm đối thoại pháp luật và kỹ năng hòa giải, sẽ giảm đáng kể áp lực cho nghị trường.
Nếu mỗi một cán bộ tiếp dân làm đúng trách nhiệm, từ lắng nghe, hướng dẫn, chuyển giao, đến báo cáo phản hồi, lấy dữ liệu số hóa làm bảo chứng, đồng thời nâng tầm đối thoại pháp luật và kỹ năng hòa giải, sẽ giảm đáng kể áp lực cho nghị trường.
Ông Trần Hồng Cẩn nhấn mạnh, hiện nay, với khối lượng đơn thư gửi về Trung ương tăng mạnh, áp lực lớn không chỉ từ số lượng mà còn từ yêu cầu chuẩn hóa số hóa, minh bạch hóa dữ liệu. Toàn bộ quá trình tiếp công dân, khiếu nại tố cáo phải đảm bảo song hành giữa tính pháp lý, hiệu quả thực hiện và thái độ phục vụ.
Theo ông Trần Hồng Cẩn, Ủy Ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội đã phối hợp các bộ ngành thực hiện sự vận hành liên thông: “Đơn thư, kiến nghị thực chất là ‘bản đồ nóng’ về tâm trạng xã hội. Những thống kê, tổng hợp vụ việc của Trụ sở đều là chất liệu quý để Quốc hội đánh giá chính sách, ban hành quy định mới sát thực tiễn hơn”.
Phó Vụ trưởng Vụ Dân nguyện và Giám sát, Ủy Ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội kết luận, nếu mỗi một cán bộ tiếp dân làm đúng trách nhiệm, từ lắng nghe, hướng dẫn, chuyển giao, đến báo cáo phản hồi, lấy dữ liệu số hóa làm bảo chứng, đồng thời nâng tầm đối thoại pháp luật và kỹ năng hòa giải, sẽ giảm đáng kể áp lực cho nghị trường. Đây cũng là thước đo bản lĩnh của hệ thống tiếp dân hiện đại – khi tiếng nói của người dân không chỉ dừng lại ở cửa tiếp dân, mà trở thành nguồn lực cải cách quản trị quốc gia.
