Ảnh minh họa: Thái Hải

Rà soát 60 căn biệt thự

Từ khi triển khai Nghị định 61 về bán nhà ở thuộc SHNN đến nay, TP HCM đã bán được số lượng nhà lớn, góp phần cải thiện về chỗ ở cho hàng vạn hộ gia đình. Tuy nhiên, công tác bán nhà còn một số tồn tại.

Theo báo cáo của UBND TP Hồ Chí Minh, TP dự kiến giữ lại 60 căn biệt thự, không bán. Các biệt thự này phần lớn nằm tại các quận trung tâm TP, tại các khu vực được quy hoạch với chức năng thương mại dịch vụ, cơ sở thể dục, thể thao, trường học, bệnh viện… có vị trí mặt đường, diện tích khuôn viên trên 500m². Tuy nhiên, qua kiểm tra, đoàn thanh tra nhận thấy, có một số căn diện tích dưới 500m², lại nằm trong khu dân cư hiện hữu, một số căn TP đã bán một phần, người mua đã hoàn thành thủ tục, một số căn nằm trong hẻm hoặc có một phần thuộc sở hữu tư nhân.

Trong 60 căn, 14 căn là trả lại khuôn viên trường học, bệnh viện, cơ quan theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Còn lại, giữ với mục đích làm trụ sở cơ quan, xây cao ốc, tạo quỹ đất phát triển kinh tế, chưa có kế hoạch sử dụng cụ thể, chưa lên phương án đền bù, di dời.

Việc lập phương án sử dụng biệt thự thuộc SHNN trình Thủ tướng Chính phủ theo quy định của Nghị quyết 48/2007/NQ-CP chưa thực hiện theo đúng quy định. TP chưa đưa ra được những luận chứng mang tính khoa học cũng như tính thực tế của việc giữ lại 60 căn biệt thự, vì vậy thời gian hoàn thiện phương án kéo dài.

Tại thời điểm kiểm tra, TP chưa xây dựng xong phương án quản lý quỹ biệt thự. Việc đưa vào danh sách giữ lại không bán 60 căn biệt thự nhưng không có khảo sát điều tra kỹ lưỡng, không xây dựng được đề án quản lý, sử dụng đã làm chậm tiến độ bán nhà của TP, phát sinh nhiều khiếu nại. Trách nhiệm thuộc về Hội đồng Bán nhà TP và Sở Xây dựng.

Vi phạm luật về ban hành văn bản

Nghị định 61/CP và các văn bản hướng dẫn không quy định bán nhà thuộc SHNN cho người thuê theo giá thị trường và hạn mức 30m²/người. Vì vậy, việc bán nhà ở thuộc SHNN cho người thuê theo cơ chế 2 giá và định mức 30m²/người  của UBND TP Hồ Chí Minh là không có cơ sở pháp luật.

Trước khi thực hiện việc bán nhà ở thuộc SHNN cho người đang thuê theo cơ chế 2 giá, UBND TP Hồ Chí Minh không có văn bản xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ. Việc ban hành các văn bản (số 3506/QĐ-UB, 3226/UB-ĐT) quy định về định mức bán nhà và giá bán nhưng không thông qua HĐND TP, không báo cáo xin ý kiến Thủ tướng là sai. Đến ngày 13/6/2011, UBND TP Hồ Chí Minh lại ban hành Công văn 2775 tiếp tục chỉ đạo bán nhà thuộc SHNN theo cơ chế 2 giá. Việc làm này vi phạm Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cả về hình thức lẫn nội dung.

Theo báo cáo của UBND TP, đã có 10.759 căn thuộc SHNN đã bố trí sử dụng làm nhà sau Quyết định 118/TTg. Tuy nhiên, đoàn thanh tra thấy rằng, số liệu này chưa chính xác. Vì khi thực hiện thống kê, Sở Xây dựng hướng dẫn các quận, huyện lấy thời điểm “cơ quan Nhà nước ban hành văn bản hợp thức hóa việc sử dụng nhà ở” để tính thời điểm bố trí. Trong khi nếu lấy thời điểm “cơ quan Nhà nước bố trí sử dụng nhà ở” thì số lượng này sẽ thấp hơn nhiều.

Việc bán nhà ở theo Nghị định 61 đối với những nhà được bố trí sử dụng sau Quyết định 118 có hiệu lực chưa bảo đảm căn cứ pháp luật, nhưng đây là vấn đề tồn tại do hệ thống chính sách pháp luật chưa rõ ràng, chưa đầy đủ nên không thể quy kết trách nhiệm. Vì vậy, cần rà soát, kiểm tra lại tính pháp lý của 1.983 căn TP để lại chưa bán, tiếp tục bán theo Nghị định 61 những căn mà người thuê đã sử dụng trước ngày 27/11/1992 để bảo đảm quyền lợi của người thuê nhà và tránh phát sinh khiếu nại.

Đoàn thanh tra cũng chỉ ra, một số trường hợp các quận, huyện bán cả nhà không phải là nhà ở như nhà xưởng, trụ sở làm việc theo cơ chế giá Nghị định 61/CP. Đặc biệt, những trường hợp này lại được bố trí sử dụng sau ngày Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg về sắp xếp lại, xử lý nhà đất thuộc SHNN. Điển hình là số nhà 339 đường Trần Trọng Bình, phường 1, quận 10 có nguồn gốc nhà xưởng, được UBND quận 10 và Cty TNHH Dịch vụ Công ích quận 10 bố trí cho các hộ gia đình là cán bộ của quận sử dụng và ký hợp đồng thuê vào khoảng năm 2007, 2008. Căn nhà này được chia làm 4 căn và bán theo Nghị định 61 mà không làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng từ nhà đất sản xuất kinh doanh sang nhà ở, không có văn bản chấp thuận của UBND TP. Như vậy, việc bán các loại nhà nói trên theo phương thức quy định tại Nghị định 61 là không đúng và gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước.

Phải thu hồi văn bản vi phạm

Thứ trưởng Bộ xây dựng Nguyễn Trần Nam đã có văn bản yêu cầu UBND TP Hồ Chí Minh khẩn trương rà soát lại toàn bộ hiện trạng 60 căn biệt thự, chỉ giữ lại những căn biệt thự có diện tích đất lớn, tại các khu vực trung tâm phù hợp với mục đích làm trụ sở cơ quan hoặc trung tâm thương mại; tiếp tục bán những căn có diện tích nhỏ hơn ở các vị trí không phù hợp với mục đích giữ lại hoặc đã bán trên 50% diện tích.

UBND TP có văn bản báo cáo và xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc bán nhà ở thuộc SHNN theo cơ chế 2 giá đối với các trường hợp lưu thuê, đề xuất hướng xử lý tiếp bảo đảm không có khiếu nại; thu hồi và hủy bỏ các Công văn 3506/QĐ-UB, 3226/UB-ĐT; chỉ đạo các cơ quan chức năng chuyên môn thống kê, phân loại lại và không bán đối với số nhà được bố trí sử dụng sau ngày Quyết định 118 có hiệu lực; chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của TP rà soát lại những trường hợp nhà không phải là nhà ở nhưng hội đồng bán nhà ở các quận, huyện đã tổ chức bán theo phương thức bán theo phương thức giá quy định tại Nghị định 61; chỉ đạo các cơ quan chuyên môn khẩn trương rà soát quỹ nhà ở do các cơ quan, tổ chức tự quản nhưng chưa bàn giao, có biện pháp giải quyết dứt điểm nhất là đối với các trường hợp không còn chủ thể để lập thủ tục bàn giao.

Thái Hải