Người dân thôn 1, Hương An đốt lốp xe của Cty Phan Văn Minh

Chủ trương đúng

Sau khi được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho phép tận thu cát trắng trong  Khu công nghiệp Đông Quế Sơn (KCNĐQS), để tạo nguồn ngân sách đầu tư xây dựng các công trình phúc lợi như: Trạm y tế, đường giao thông, trường học cho nhân dân trong vùng, ngày 04/7/2006, UBND tỉnh Quảng Nam có Công văn số 1928/UBND-KTN, giao UBND huyện Quế Sơn tổ chức đấu giá, chọn đối tác lập thủ tục khai thác cát trắng trong phạm vi diện tích quy hoạch KCNĐQS.

Ngày 28/01/2010, UBND tỉnh có công văn cho phép tiếp tục thu hồi cát trắng tại KCNĐQS với diện tích 122 ha và giao huyện tổ chức đấu giá chọn DN có phương án tối ưu nhất.

Ngày 25/02/2010, Hội đồng đấu giá của huyện tổ chức đấu thầu và chọn Công ty TNHH MTV Phan Văn Minh (Cty PVM), đóng tại thôn 8 xã Hương An, Quế Sơn là đơn vị trúng thầu cao nhất, với mức nộp ngân sách 1,51 USD/1m3 cát trắng. Phòng Kinh tế hạ tầng (KTHT) được giao làm chủ đầu tư, lập phương án đánh giá tác động môi trường, thẩm định dự án…, tiến hành ký kết hợp đồng kinh tế với Cty PVM, trong đó trách nhiệm của chủ đầu tư là phải tìm nguồn đất đỏ cung ứng cho nhà thầu thực hiện đổ đất hoàn thổ trên diện tích đã khai thác cát trắng. 

Theo Quyết định 4132/QĐ-UBND ngày 13/12/2010 của UBND tỉnh, cho  phép Cty PVM được khai thác, chế biến cát trắng và thu hồi đất, cho thuê đất tại KCNĐQS, với tổng diện tích 10,6 ha, nằm trên khu vực thôn 1, 2 xã Hương An, thời hạn được cấp phép khai thác đến 31/12/2011. Từ đầu năm đến nay, Cty PVM đã tiến hành khai thác được hơn 4 ha cát tại thôn 2 và chưa hoàn thổ, vì phải chờ huyện nghiệm thu khối lượng cát và chủ đầu tư cung ứng nguồn đất đỏ mới thực hiện được.

Ông Lê Tấn Trung, Chủ tịch UBND huyện Quế Sơn cho biết, trước đây  huyện đã chọn địa điểm lấy đất và lập thủ tục xin khai thác mỏ đất tại Cụm công nghiệp Quế Cường để hoàn thổ, nhưng gần đây UBND tỉnh có thông báo tạm dừng cấp phép khai thác khoáng sản, đất đai, nên bị “tắc” lại, trách nhiệm này có phần thuộc về chủ đầu tư. Hiện tại, Hội đồng nghiệm thu của huyện đang đánh giá khối lượng và động viên DN tự tìm nguồn đất để hoàn thổ trên diện tích đã khai thác.
 
Khiếu kiện sai...

Trong quá trình Cty PVM khai thác cát tại xã Hương An, phát sinh nhiều ý kiến thắc mắc của chi bộ, thôn trưởng… các thôn 1, 2 và 3, về việc khai thác ở độ sâu quá mức cho phép, gây xói lở mồ mả, ô nhiễm môi trường, không hoàn thổ, bồi thường hỗ trợ đất… Ngày 11/3/2011, UBND huyện thành lập Đoàn kiểm tra giám sát hoạt động khai thác, chế biến cát trắng tại KCNĐQS và kết luận nội dung phản ánh của nhân dân thôn 1, 2 và 3, Hương An là không chính xác, nhưng vì quá bức xúc tuyến đường Hương An - Bình Giang bị xuống cấp, nên kiến nghị sớm đầu tư ... UBND tỉnh cũng đã giao cho Sở Tài nguyên & Môi trường chủ trì phối hợp với Công an tỉnh và UBND huyện, kiểm tra thực trạng khai thác cát trắng... Đoàn kiểm tra của tỉnh kết luận việc khai thác của Cty PVM tuân thủ đúng quy trình, chỉ lấy cát trắng ở độ sâu từ 1,3 đến gần 3m (quy định cho phép lấy sâu từ 1,3 đến 4m), khoảng cách khai thác xa khu vực mồ mả là 35m, không vi phạm thoả thuận với người dân…

Ngày 01/4/2011, UBND tỉnh có Văn bản số 1025/UBND-KTN trả lời đơn kiến nghị với nội dung nêu trên. Sau đó, việc khai thác cát cho Cty PVM tại thôn 2 và 3 được tiến hành suôn sẻ, tạo được đồng thuận của nhân dân.

Trong khi đang khai thác cát tại thôn 1, vào ngày 28/2/2011, người dân trong  thôn dùng tre và huy động lực lượng ra rào chắn giữa khu vực thôn 1 và thôn 2, nhằm mục đích không cho phương tiện của Cty PVM sang địa bàn thôn 1 khai thác, nên giữa công nhân Cty PVM và một số người dân xảy ra tranh chấp, xô xát, gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự tại địa phương.

Trước áp lực của dân, Cty PVM phải ngừng hoạt động gần 4 tháng. Đến ngày  16/6, Cty PVM tiến hành rải lốp xe cũ làm đường đưa xe múc và xe chở cát sang khu vực được phép khai thác ở thôn 1 để thi công, liền bị hàng chục người dân đổ ra ngăn cản xe, thu gom lốp xe chất thành nhiều đống cao. Ông Nguyễn Tấn Dũng (thường gọi là Bảy Thôi) châm lửa đốt cháy trụi, gây thiệt hại khoảng 100 lốp xe lót đường. Đứng nhìn đống tài sản thiệt hại trị giá hàng chục triệu đồng bị cháy khét ngòm, Giám đốc Phan Văn Minh chua xót nói: “Chúng tôi là DN được Nhà nước cấp phép khai thác tận thu cát, đã làm đúng quy trình quy định và đã nộp vào ngân sách hơn 2 tỷ đồng, tích cực hỗ trợ kinh phí cho nhân dân trong vùng dự án, tạo điều kiện trong sinh hoạt cộng đồng, nhưng không hiểu vì lý do gì mà người dân thôn 1 lại hiềm khích với Cty?”.

Chưa hết, đỉnh điểm của vụ việc là vào ngày 20/6, do không thể gánh chịu thiệt hại kinh tế do ngừng hoạt động, nên giám đốc Cty PVM cho công nhân tháo dỡ rào chắn và đưa phương tiện qua thôn 1 để khai thác cát. Khi mới lấy được 3 xe cát, thì xuất hiện 70-80 người dân trong thôn kéo ra hiện trường, mang theo dao rựa, gậy, bào cào, rơm khô…, bao giữ chiếc xe múc không cho lấy cát nữa. Đồng thời, người dân thu gom các lốp xe và vứt rơm xung quanh xe, xô xát với lái ve và đốt xe.

                   (Còn tiếp)
Nguyên Phê