Ông Vũ Hồng Khánh, Phó Vụ trưởng Vụ III (TTCP)

Trao đổi với PV Báo Thanh tra, ông Vũ Hồng Khánh, Phó Vụ trưởng Vụ III (TTCP) cho biết: “Đây là cuộc thanh tra có quy mô lớn, nội dung thanh tra phức tạp gắn với 2 lĩnh vực chính sách của Nhà nước là BHXH và BHYT. Đối tượng thanh tra và đối tượng xác minh rộng (BHXH cấp tỉnh và huyện, các cơ sở khám, chữa bệnh, các đơn vị có liên quan…). Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật nhiều và thường xuyên sửa đổi”.

Tuy nhiên, rút kinh nghiệm từ các cuộc thanh tra diện rộng trước đó, TTCP đã thành lập Tổ công tác với 4 cán bộ thanh tra viên Vụ III, do ông Vũ Hồng Khánh làm Tổ trưởng. Theo đó, Tổ công tác có nhiệm vụ biên soạn đề cương hướng dẫn chuyên đề thanh tra trình Tổng Thanh tra phê duyệt và giúp Tổng Thanh tra chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, tổng hợp kết quả thanh tra diện rộng việc thu và sử dụng quỹ BHXH; đôn đốc các đoàn thanh tra của các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an tiến hành thanh tra theo đúng kế hoạch được phê duyệt; tổng hợp kết quả thanh tra trên phạm vi cả nước…

Cũng theo ông Khánh, trong quá trình biên soạn đề cương, Tổ công tác đã thu thập các tài liệu có liên quan và in thành các bộ đĩa CD để cung cấp cho thanh tra các tỉnh, bộ, ngành làm tài liệu và tổ chức tập huấn, hướng dẫn tại 25 địa phương, bộ, ngành nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thanh tra. Mỗi đĩa CD lưu được toàn bộ những tài liệu có liên quan và những văn bản, biểu mẫu mà các đơn vị có thể tận dụng sử dụng lại được. “Chi phí ít, đỡ tốn công sức và thời gian, photo tài liệu lại có thể tái sử dụng những văn bản mẫu có sẵn trong đĩa CD”, ông Khánh chia sẻ.

Việc đưa sáng kiến chép toàn bộ tài liệu, văn bản hướng dẫn vào đĩa CD của Tổ công tác được lãnh đạo TTCP và thanh tra các địa phương, bộ, ngành đánh giá rất cao. Nhiều đơn vị đã học tập sáng kiến này để áp dụng vào việc lưu tài liệu của các cuộc thanh tra.

Bên cạnh đó, TTCP còn thường xuyên ban hành nhiều văn bản hướng dẫn các địa phương, bộ, ngành thanh tra đúng mục đích, yêu cầu của cuộc thanh tra; báo cáo tổng hợp theo đúng đề cương hướng dẫn; công tác cập nhật số liệu được thực hiện thường xuyên, liên tục. Ngoài ra, TTCP còn cử cán bộ trực tiếp xác minh, ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn trả lời địa phương những vướng mắc trong quá trình thanh tra; phối hợp với ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, Y tế, BHXH để tập huấn chuyên môn nghiệp vụ; cử cán bộ tham gia các đoàn thanh tra, giúp thanh tra các địa phương tổ chức thanh tra chuyên đề đạt kết quả.

Như để minh chứng, ông Khánh đã cung cấp cho chúng tôi một số văn bản mà Tổ công tác của TTCP đã soạn thảo gửi thanh tra các tỉnh, TP về việc hướng dẫn bổ sung thêm một số vướng mắc cần tháo gỡ sau khi tiến hành kiểm tra thực địa tại các địa phương và những văn bản trao đổi giữa TTCP và các tỉnh: Hoà Bình, Bắc Ninh, Bắc Giang, Quảng Nam, Kiên Giang, Gia Lai… trong việc lấy ý kiến xử lý vi phạm phát hiện qua thanh tra.

Từ chương trình kế hoạch của TTCP, thanh tra 59 địa phương, bộ, ngành đã xây dựng được kế hoạch thanh tra, thành lập 453 đoàn thanh tra. Trong đó, có 55 đoàn cấp tỉnh, bộ, ngành; 397 đoàn cấp quận, huyện và đơn vị quân đội; có 28 tỉnh, thành lập từ 5 - 20 đoàn thanh tra và 31 tỉnh, thành lập từ 1 - 4 đoàn thanh tra. Tổng số đơn vị BHXH được thanh tra là 593 đơn vị (trong đó có 61 đơn vị BHXH cấp tỉnh, bộ, ngành và 534 đơn vị BHXH cấp quận, huyện, đơn vị quân đội và công an). 

Ông Khánh cũng cho biết, kết quả thanh tra đã chỉ ra hàng loạt sai phạm trong việc thu BHXH, BHYT tại các doanh nghiệp (DN) hoặc tham gia BHXH, BHYT không đủ số lao động thực tế, nhưng sử dụng vào việc khác. Cũng có nơi, DN được cấp giấy phép đã hoạt động, nhưng không tham gia BHXH bắt buộc cho người lao động, hoặc người lao động có hồ sơ cấp sổ BHXH, nhưng không lao động, không hưởng lương. Cũng có thể, UBND tỉnh phê duyệt giá một số loại thuốc cao hơn giá trong kết quả đấu thầu do hội đồng chấm thầu báo cáo hay không tổ chức đấu thầu mua thuốc mà vẫn tự mua thuốc với giá thấp, nhưng thanh toán với BHXH bằng hoặc cao hơn giá trúng thầu từ 47 - 357%...

Theo ông Khánh, nguyên nhân của các vi phạm trên là Luật BHXH và Luật BHYT hiện hành không còn phù hợp với thực tế, nhưng chưa được sửa đổi kịp thời. Các DN, đặc biệt là DN ngoài quốc doanh chấp hành pháp luật BHXH và BHYT chưa nghiêm, thậm chí còn chây ì, lợi dụng sơ hở của chính sách cố tình trốn nộp, nợ nần dây dưa kéo dài. Bên cạnh đó, chế tài xử phạt, mức phạt các vi phạm chưa đủ mạnh để buộc DN tuân thủ. Cơ quan BHXH không được giao thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH và BHYT dẫn đến tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT ngày càng cao…

Qua thanh tra, đã kịp thời chấn chỉnh những tồn tại khuyết điểm của các cơ quan, đơn vị quản lý trong việc thực hiện thu, quản lý và sử dụng quỹ BHXH, BHYT; kiến nghị sửa đổi cơ chế chính sách, các biện pháp xử lý về kinh tế, hành chính và chuyển cơ quan điều tra xử lý một số vụ việc nghiêm trọng.

Có thể khẳng định, cuộc thanh tra diện rộng BHXH năm 2010 đã sâu sát hơn, nội dung cụ thể hơn các cuộc thanh tra diện rộng những năm trước và được đánh giá là đầy đủ, khách quan về thực trạng việc thu, quản lý và sử dụng quỹ BHXH. Đồng thời, chỉ rõ những ưu điểm, khuyết điểm, tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện chức năng tổ chức thực hiện và quản lý quỹ BHXH. “Từ những sai phạm được chỉ ra, chúng tôi tin tưởng rằng, sau cuộc thanh tra lớn này, người lao động và người bệnh sẽ được phục vụ tốt hơn. Quyền lợi của người đóng bảo hiểm sẽ được nâng cao. Các BV và nhà thuốc sẽ được nâng cấp, có trách nhiệm hơn với lời dạy của Bác Hồ lúc sinh thời: “Lương y như từ mẫu”. Đặc biệt, việc quản lý quỹ BHXH, BHYT sẽ  ngày càng được quản lý chặt chẽ và có hiệu quả hơn”, ông Khánh nhấn mạnh.

Phương Hiếu