Căn nhà 102 đường Trần Phú, TP Vũng Tàu hiện bà Liên đang sử dụng.

>> Kỳ III: “Khuất tất” sau báo cáo của Bộ Xây dựng?
>> Kỳ II: Nhà của bà Liên… bị cho là của ngụy
>> Kỳ I: Quân đội trả nhà, chính quyền găm giữ

Tài liệu chúng tôi có được còn thể hiện, trong thư tiêu đề ngày 15/10/1993 có đóng dấu của “UBND TP. Vũng Tàu” gửi Phó chủ tịch UBND tỉnh BR-VT ngày đó là ông Hai Quốc Hùng, Chủ tịch UBND TP bấy giờ là ông Nguyễn Trọng Minh đã viết: “UBND TP. Vũng Tàu nhận được đơn của bà Trần Thị Liên xin lại nhà và đất tại 120 (tức 102) đường Trần Phú. Qua hồ sơ căn nhà này bà Liên xây dựng ngày 18/3/1972 trên đất tự khai phá không có ai tranh chấp. Đến ngày 29/4/1975, Trung đoàn 290 thuộc Sư đoàn 7 của ta đến mượn nhà này để ở công tác, và thời gian này bà Liên sợ quá lên vùng kinh tế mới sinh sống. Sau 18 ngày cư ngụ đơn vị bộ đội tìm bà Liên để trả nhà, nhưng không thấy bà Liên nên đóng cửa để lại. Sau đó Nhà nước quản lý và giao cho Công ty Thương mại tổng hợp sử dụng. Tổ dân phố 2 phường 5 có họp bà con sống lâu năm từ trước giải phóng, tất cả đều có ý kiến là căn nhà 102 Trần Phú là của bà Liên tự xây dựng và kiến nghị Nhà nước xem xét trả lại cho bà. Hoàn cảnh bà Liên hiện nay từ Sông Bé trở về không có nhà để cư ngụ rất khó khăn. UBND TP. Vũng Tàu thấy có thể trả nhà và đất cho bà Liên…”. Phần cuối lá thư này ông Minh ghi chú: “Hiện tại Công ty Thương mại tổng hợp cũng không có nhu cầu sử dụng, cho thuê mặt bằng”.

Trước lá thư vừa nêu, ông Hai Quốc Hùng, Phó chủ tịch UBND tỉnh BR-VT đã đề nghị lãnh đạo Sở Xây dựng cho xem xét rõ trường hợp này và có ý kiến đề xuất với tỉnh sau khi thống nhất ý kiến với phường và TP. Vũng Tàu. Vậy nhưng, ngày 11/10/1994, Sở Xây dựng lại có văn bản theo hướng “bác đơn xin lại căn nhà” của bà Liên, dẫn đến UBND tỉnh BR-VT đã ban hành Quyết định 362/QĐ ngày 16/51995 với nội dung “Nhà nước tiếp tục quản lý nhà 120 (tức 102) Trần Phú không trả cho bà Liên”. Điều đáng nói, quyết định vừa nêu đưa ra: “Lý do bà Liên không có giấy tờ chứng minh chủ sở hữu căn nhà”, nhưng việc “tiếp tục quản lý căn nhà” theo quyết định vừa nêu, lại trên cơ sở quyết định căn cứ vào một văn bản mù mờ là “Có trường hợp bà Mỹ có nhà ở Vũng Tàu muốn hiến cho tỉnh Tiền Giang” nên UBND đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo “tạm giao căn nhà này cho tỉnh Tiền Giang để làm nhà nghỉ cho cán bộ”, trong khi đến nay không có bất cứ một mẩu giấy nào chứng minh căn nhà vừa nêu là của bà Mỹ. 

Như nhận thấy, việc cho rằng, căn nhà 102 Trần Phú TP. Vũng Tàu là của bà Liên nào đó “muốn hiến” cho UBND tỉnh Tiền Giang, rồi tỉnh Tiền Giang lại giao lại căn nhà này cho Công ty Thương mại tỉnh BR-VT kinh doanh là chưa thuyết phục; nên trong báo cáo gửi UBND tỉnh ngày 20/6/2006 Sở xây dựng đã bất ngờ trưng ra “Phiếu kiểm kê tài sản” ngày 18/6/1975 ghi tên Đại tá Ngụy Lưu Yểm chủ nhà 120 Lê Văn Duyệt khóm Bãi Dâu, nhằm chứng minh căn nhà thuộc này diện quản lý. Trên cở sở đó, UBND tỉnh BR-VT đã ra Quyết định 2933/QĐ ngày 28/9/2006 tiếp tục “bác đơn khiếu nại xin lại nhà 102 Trần Phú TP. Vũng Tàu của bà Liên”, vì “căn nhà đã quản lý từ năm 1975 và đến năm 1982 giao cho UBND tỉnh Tiền Giang sử dụng làm nhà nghỉ”. Tuy nhiên, ngày 04/8/2008, Công an tỉnh BR-VT đã có văn bản báo cáo: “Đại tá Ngụy Lưu Yểm sinh ngày 11/11/1928 tại Bạc Liêu, trước 30/4/1975 ở tại địa chỉ 245 Nguyễn Biểu, Chợ Lớn, Sài Gòn, đến ngày 02/10/1974 là Đại tá Tỉnh trưởng tỉnh Biên Hòa. Qua xác minh sau 30/4/1975 không ai có tên Lưu Yểm ở địa chỉ trên, không có tài liệu chứng minh Lưu Yểm và bà Trần Thị Liên có mối quan hệ”. Đồng thời, ngày 25/6/2010, Cục công nghệ thông tin chi nhánh phía Nam đã có văn bản xác nhận: “Đã tìm sổ địa bộ và bản đồ thị xã Vũng Tàu trước đây (tức TP. Vũng Tàu ngày nay) không có tên ông Lưu Yểm đứng bộ”. Vậy nhưng, không hiểu vì sao cho đến ngày 22/9/2010, Bộ Xây dựng vẫn báo cáo với Thủ tướng Chính phủ rằng, căn nhà vừa nêu “ghi tên chủ nhà là Đại tá Lưu Yểm” và “sau khi quản lý” phường Thắng Nhì đã giao cho bà Mỹ sử dụng.

Về vấn đề áp dụng pháp luật, Sở Xây dựng BR-VT đã tham mưu cho UBND tỉnh áp dụng Điều 1 và 2 Nghị quyết 23/QH ngày 16/11/2003 của Quốc hội, cũng như Điều 2 Nghị quyết 755/UBTVQH ngày 02/4/2005 của Ủy ban thường vụ Quốc hội là không đúng thực tế. Bởi, đối tượng quản lý theo Điều 2 Nghị quyết này là các thành phần cải tạo công thương tư bản, các tổ chức cá nhân phản động nợ máu với cách mạng, những người di tản ra nước ngoài và quản lý nhà đất vắng chủ. Ngay cả trong diện “quản lý nhà đất vắng chủ” thì trường hợp căn nhà của nhà bà Liên không thuộc đối tượng đó, vì căn nhà là của chủ nhà bà Liên cho bộ đội mượn, có xác nhận mượn và trả của Trung đoàn 290, và việc bà Liên cho bộ đội mượn nhà phải được xem là người có công với cách mạng, còn việc bà Liên không có mặt một thời gian là bởi khi trở lại, căn nhà của bà đã “bị giao cho người khác” sử dụng một cách không đúng quy định chính sách pháp luật. Vì vậy, việc giải quyết khiếu nại của bà Liên phải áp dụng Khoản 4 Điều 50 Luật Đất đai: “Hộ gia đình, cá nhân có đất sử dụng ổn định từ trước ngày 15/10/1993, nay được UBND xã, phường, thị trấn xác nhận đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, thì được cấp CNQSD đất”. 

Cũng cần chỉ ra rằng, nếu căn nhà của bà Liên đã được quản lý “theo cách hiểu” của Sở Xây dựng đã tham mưu cho UBND tỉnh BR-VT, nên áp dụng Nghị quyết 23 của Quốc hội, thì chính Ủy ban thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 755 về giải quyết một số trường hợp cụ thể theo Nghị quyết 23. Trong đó, phù hợp với căn nhà của bà Liên đã cho quân đội mượn cần được áp dụng bởi Khoản 1 Điều 7 của Nghị quyết 755 đã quy định: “Nhà ở của hộ gia đình, cá nhân không thuộc diện phải thực hiện các chính sách quản lý quy định tại Điều 2 Nghị quyết 23/QH mà cơ quan Nhà nước đã trưng dụng có thời hạn (chẳng hạn như trường hợp đơn vị Quân đội mượn nhà bà Liên - TG) thì UBND cấp tỉnh giao lại nhà ở đó cho chủ sở hữu”. Với những chỉ dấu pháp lý vừa nêu, việc khiếu nại xin lại căn nhà 102 Trần Phú TP. Vũng Tàu của bà Liên hoàn toàn có cơ sở giải quyết, nhưng không hiểu vì sao tỉnh BR-VT đã “vội vàng chuyển vụ việc” của bà Liên lên Bộ Xây dựng trong khi theo bà Liên, trước đó bà “chưa hề có đơn” gửi tới Bộ này.

Chúng tôi sẽ còn trở lại vấn đề này trong các số báo tiếp theo.

Trúc Lâm