Hoạt động tín dụng khởi sắc trong ba tháng đầu năm 2025 (ảnh minh họa)

Sau giai đoạn trầm lắng kéo dài trong năm 2023 và đầu 2024 do những tác động tiêu cực từ môi trường kinh tế toàn cầu, thị trường tài chính - ngân hàng Việt Nam đang chứng kiến sự hồi phục đáng ghi nhận trong những tháng đầu năm 2025. Trong đó, dấu hiệu rõ rệt nhất là sự tăng trưởng trở lại của tín dụng, mang theo kỳ vọng về một chu kỳ phục hồi ổn định hơn cho nền kinh tế.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến 31/3/2025, tăng trưởng tín dụng toàn ngành đạt 3,93% so với cuối năm 2024, cao hơn đáng kể so với mức 1,42% của cùng kỳ năm trước. Điều này đồng nghĩa với việc khoảng 613.700 tỷ đồng đã được bơm vào nền kinh tế, đưa tổng dư nợ tín dụng lên mức kỷ lục 16,23 triệu tỷ đồng.

Trong bối cảnh quý đầu năm thường có xu hướng trầm lắng do kỳ nghỉ Tết và chu kỳ hoạt động sản xuất chưa bứt tốc, mức tăng tín dụng này cho thấy sự chuyển biến tích cực trong tâm lý thị trường và nhu cầu vốn thực chất từ nền kinh tế.

Đáng chú ý, dòng vốn tín dụng đang có sự dịch chuyển rõ ràng theo hướng bền vững hơn. Các lĩnh vực như sản xuất công nghiệp, xuất khẩu, nông nghiệp công nghệ cao, tiêu dùng nội địa và thương mại dịch vụ đang là trọng tâm giải ngân của các tổ chức tín dụng. Trong khi đó, tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như bất động sản đầu cơ, đầu tư tài chính không hiệu quả tiếp tục được kiểm soát chặt chẽ theo định hướng điều hành của Ngân hàng Nhà nước.

Tại TP. Hồ Chí Minh, dư nợ tín dụng đạt gần 4 triệu tỷ đồng, tăng 1,39% so với cuối năm 2024 và tăng 11,82% so với cùng kỳ năm ngoái. Hà Nội ghi nhận mức tăng 2,32% với tổng dư nợ ước đạt 4,61 triệu tỷ đồng.

Mức tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ trong quý I/2025 là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp. Trước hết, phải kể đến chính sách điều hành của Ngân hàng Nhà nước đã được điều chỉnh phù hợp với tình hình mới. Thay vì áp dụng cơ chế “giao chỉ tiêu” cứng nhắc, Ngân hàng Nhà nước đang hướng đến cơ chế phân bổ linh hoạt hơn, tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại phát huy tính tự chủ, đồng thời kiểm soát rủi ro hệ thống.

Lãi suất cho vay trong quý I tiếp tục xu hướng giảm nhẹ, dao động từ 6,7 đến 9%/năm, giúp doanh nghiệp dễ tiếp cận vốn hơn, đặc biệt là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa – vốn chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu nền kinh tế. Các ngân hàng cũng tích cực triển khai nhiều gói tín dụng ưu đãi, khuyến khích dòng vốn đi vào các lĩnh vực sản xuất thực, hạn chế các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như đầu tư bất động sản, chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp chưa được kiểm soát chặt chẽ.

Ngân hàng Nhà nước trong quý I/2025 tiếp tục khẳng định vai trò điều hành chủ động, vừa hỗ trợ tăng trưởng, vừa bảo đảm kiểm soát lạm phát và an toàn hệ thống. Trong bối cảnh không gian chính sách tiền tệ bị thu hẹp tại nhiều nền kinh tế lớn, Việt Nam vẫn giữ được sự linh hoạt cần thiết. Chính sách không áp “hạn mức cứng” cho tín dụng từng ngân hàng mà thay vào đó phân bổ theo năng lực tài chính, quản trị rủi ro và hiệu quả cho vay đã tạo điều kiện cho hệ thống tín dụng vận hành gần hơn với cơ chế thị trường.

Giải ngân đầu tư công tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh vào lĩnh vực xây dựng, vật liệu (ảnh Minh Nghĩa tại Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu)

Bên cạnh chính sách điều hành, một loạt yếu tố vĩ mô khác cũng đang hỗ trợ cho sự khởi sắc của tín dụng. Đầu tiên là việc giải ngân đầu tư công được thúc đẩy mạnh từ đầu năm, tạo hiệu ứng lan tỏa cho các lĩnh vực xây dựng, công nghiệp phụ trợ, vật liệu, vận tải và dịch vụ. Tiếp theo là niềm tin của doanh nghiệp và người dân dần phục hồi nhờ môi trường vĩ mô ổn định, tỷ giá và lãi suất không biến động mạnh, và đặc biệt là lạm phát được kiểm soát dưới 3,5%. Tâm lý tích cực giúp các doanh nghiệp mạnh dạn vay vốn mở rộng sản xuất, đầu tư vào công nghệ, tăng quy mô sản lượng để đón đầu thị trường. Trong khi đó, khu vực tiêu dùng nội địa tiếp tục tăng trưởng đều, hỗ trợ chuỗi cung ứng nội địa phát triển.

Cùng với tín dụng, tăng trưởng GDP quý I/2025 cũng có nhiều điểm đáng ghi nhận. Tổng sản phẩm trong nước tăng 6,93% so với cùng kỳ năm trước – mức cao nhất trong các quý I kể từ năm 2020 đến nay. Trong ba khu vực chính, dịch vụ tăng mạnh nhất với 7,70%, kế đến là công nghiệp và xây dựng với 7,42%, và cuối cùng là nông, lâm nghiệp, thủy sản với 3,74%. Những con số này phần nào cho thấy bức tranh phục hồi kinh tế rõ nét hơn, khi tất cả các khu vực đều ghi nhận mức tăng trưởng dương và có sự lan tỏa tích cực.

Tuy vậy, GDP quý I vẫn thấp hơn so với quý IV/2024 (7,55%), phản ánh những tác động không nhỏ từ môi trường quốc tế. Đặc biệt, việc Hoa Kỳ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam - áp thuế tới 46% lên hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam đã khiến nhiều ngành trọng điểm như dệt may, da giày, điện tử và điện thoại bị ảnh hưởng rõ rệt.

Tuy nhiên, cùng với những kết quả tích cực, vẫn cần đặt ra những cảnh báo về chất lượng tín dụng. Mặc dù dòng vốn đang được hướng đúng vào các lĩnh vực sản xuất - tiêu dùng, vẫn tiềm ẩn rủi ro nếu tín dụng tăng trưởng nhanh nhưng không đi kèm với kiểm soát rủi ro chặt chẽ.

Một số ngân hàng thương mại có xu hướng nới lỏng điều kiện vay để đẩy nhanh tăng trưởng trong bối cảnh cạnh tranh cao, điều này cần được theo dõi sát sao nhằm tránh tái diễn tình trạng nợ xấu tăng cao như giai đoạn trước. Ngoài ra, một số lĩnh vực như bất động sản thương mại, trái phiếu doanh nghiệp chưa thực sự hồi phục ổn định, có thể tạo áp lực tiềm ẩn lên bảng cân đối tài sản của ngân hàng nếu quản trị rủi ro không chặt chẽ.

Trong thời gian tới, để tín dụng tiếp tục đóng vai trò là động lực cho tăng trưởng, cần đảm bảo sự phối hợp hiệu quả giữa các chính sách tài khóa và tiền tệ. Chính phủ cần tiếp tục tháo gỡ các điểm nghẽn trong môi trường kinh doanh, cải thiện thủ tục pháp lý để doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận vốn tín dụng hơn. Cùng với đó, cần tăng cường năng lực giám sát, cảnh báo sớm các rủi ro trong hệ thống tài chính, đặc biệt là kiểm soát nợ xấu, quản lý chất lượng tài sản đảm bảo và giám sát dòng tiền sau vay.