Ảnh minh họa. (Nguồn: Vietnam+)

Việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch với một số khu công nghiệp, khu chế xuất của Thành phố Hồ Chí Minh theo Kiểm toán Nhà nước là chưa đúng thẩm quyền. Thậm chí, một số quyết định có tính chất hợp thức hóa các sai phạm trong tuân thủ quy hoạch.

Đây là những vấn đề được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra trong báo cáo "Kiểm toán chuyên đề việc ưu đãi đầu tư và thực hiện nghĩa vụ ngân sách Nhà nước của các doanh nghiệp đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh."

Sử dụng đất không đúng quy hoạch

Một trong những tồn tại được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra là Uỷ ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành các quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000 khi chưa tiến hành lấy ý kiến nhân dân trước khi phê duyệt.

Ngoài ra, các quyết định được ban hành đã chấp thuận điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2.000 của 14 khu công nghiệp theo hướng tăng 164,55 ha diện tích đất công nghiệp; giảm diện tích đất cây xanh, giao thông, trung tâm công cộng, khu xử lý kỹ thuật.

Theo Kiểm toán Nhà nước, một số quyết định chấp thuận điều chỉnh lại quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2.000 được ban hành sau khi các chủ đầu tư tại một số khu công nghiệp thực hiện, có tính chất hợp thức hóa các sai phạm trong tuân thủ quy hoạch.

"Quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch không đúng thẩm quyền quy định tại Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 7/2/2005 của Chính phủ và vi phạm quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng phê duyệt," kết quả kiểm toán nêu lên.

Cơ quan chức năng cũng lấy ví dụ về trường hợp quy hoạch chi tiết sử dụng đất của khu chế xuất Linh Trung 1, 2 chưa đảm bảo đúng tỷ lệ loại đất, cơ cấu đất công cộng theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng.

Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng theo Kiểm toán Nhà nước là kéo dài nhiều năm, làm chậm tiến độ thực hiện dự án đầu tư khu công nghiệp, khu chế xuất. Các công ty đầu tư hạ tầng khu công nghiệp chưa hoàn thành việc đầu tư xây dựng đồng bộ, chưa hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng khu công nghiệp theo đúng quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt mà chỉ tiến hành đầu tư từng hạng mục để cho thuê. Điều này theo đánh giá là chưa tuân thủ quy định của Chính phủ.

Qua kiểm toán, cơ quan chức năng phát hiện hiện trạng sử dụng đất tại một số khu công nghiệp không phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt như: Sử dụng diện tích đất xây dựng công trình công cộng, cây xanh để cho thuê đất công nghiệp, kho bãi; sử dụng đất công nghiệp dịch vụ cho đơn vị thuê lại đất sử dụng mục đích khác.

Trong công tác quản lý đầu tư, kết quả kiểm toán cho thấy, một số trường hợp doanh nghiệp hoạt động ngành nghề ô nhiễm môi trường, hoặc không phù hợp với lĩnh vực ngành nghề đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư vào khu công nghiệp.

"Các trường hợp vi phạm tại khu công nghiệp Cát Lái chưa được Ban Quản lý các khu công nghiệp, khu chế xuất kiểm tra, chấn chỉnh kịp thời mà trình Ủy ban Nhân dân thành phố và được Ủy ban Nhân dân thành phố phê duyệt chấp thuận hoạt động trong khu công nghiệp nhằm hợp thực hóa các lĩnh vực ngành nghề hoạt động trong khu công nghiệp," phía Kiểm toán Nhà nước chỉ ra.

Kiến nghị xử lý tài chính gần 1.639 tỷ đồng

Bên cạnh những tồn tại trong việc tuân thủ quy hoạch, quản lý đầu tư, kết quả kiểm toán còn cho thấy, việc xác định tiền thuê đất, tiền sử dụng đất và các khoản phải nộp khác còn chưa đúng quy định.

Theo đánh giá, việc chưa có cơ chế quy định cụ thể trách nhiệm của Ban Quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất trong việc thu, quản lý, sử dụng phí tiện ích công cộng, phí duy tu, bảo dưỡng cơ sở hạ tầng dẫn đến việc thu phí tiện ích công cộng không đồng bộ, thống nhất giữa các khu công nghiệp.

Các doanh nghiệp quản lý nguồn phí tiện ích công cộng, phí duy tu, bảo dưỡng hạ tầng đang do các đơn vị đầu tư hạ tầng thành lập, kinh doanh. Trong khi ấy, nguồn hình thành tài sản trên theo quy định thuộc đối tượng phải xác lập tài sản Nhà nước.

Việc chưa có cơ chế xử lý phù hợp dẫn đến Ban Quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất không quản lý, theo dõi thu chi tồn quỹ và không thống kê được tài sản hình thành từ nguồn phí các doanh nghiệp này. Các doanh nghiệp cũng chưa kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp đối với thu nhập từ hoạt động kinh doanh sử dụng nguồn phí duy tu, bảo dưỡng cơ sở hạ tầng và phí tiện ích công cộng.

Trên cơ sở đó, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính, thu vào ngân sách là gần 1.639 tỷ đồng, gồm: các khoản thuế phải nộp hơn 149 tỷ đồng, tiền thuê đất, tiền sử dụng đất hơn 1.486 tỷ đồng và tiền chậm nộp 3,5 tỷ đồng.

Kiểm toán Nhà nước đề nghị Uỷ ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và các đơn vị có liên quan chấn chỉnh, kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan.

Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cũng được đề nghị chỉ đạo các sở, ban, ngành chức năng rà soát, kiểm tra lại để xử lý đối với tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các khoản phải nộp khác trên cơ sở số liệu Kiểm toán Nhà nước xác định.

Riêng với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đến việc cấp giấy phép đầu tư điều chỉnh trong đó cho phép chi nhánh Công ty trách nhiệm hữu hạn Dầu thực vật Cái Lân được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp không đúng quy định./.

Xuân Dũng (Vietnam+)