ĐB Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) nói, "tôi có tư duy khác là không phải Nhà nước đưa tiền cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa để sản xuất kinh doanh mà Nhà nước tạo cơ sở và cơ chế cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia".

Lo khó khả thi

Cho ý kiến về dự án luật, ĐB Trần Thị Hiền (Hà Nam) băn khoăn khi chưa thấy có dự báo đầy đủ về khả năng nguồn để bảo đảm tính khả thi của chính sách.

“Trong bản dự toán, khoảng 12.000 tỷ đồng để thực thi luật, nhưng riêng chính sách cấp bù lãi suất đã là vấn đề khó khả thi trong tình hình ngân sách hiện nay”, ĐBQH tỉnh Hà Nam đánh giá.

ĐB Thạch Phước Bình (tỉnh Trà Vinh) cũng nhận xét, việc cân đối các nguồn lực để thực hiện các hỗ trợ đó không rõ nét, có thể dẫn đến tính khả thi không cao của chính sách, nhất là nguồn lực về mặt tài chính.

Ông dẫn chứng như việc luật yêu cầu các ngân hàng thương mại có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa có vẻ hợp lý. Tuy vậy, sau đó Nhà nước lại phải hỗ trợ ưu đãi cho các ngân hàng, bởi nếu không họ không có nguồn lực đâu mà hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, bởi bản thân ngân hàng cũng là một doanh nghiệp.

Theo ĐB Bình, Chính phủ phải quy định chi tiết các ưu đãi đó, có thể là các biện pháp như: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc, chiết khấu, tái cấp vốn, khoanh nợ, xử lý rủi ro, trích lập dự phòng...

“Những ưu đãi như vậy rất có thể mâu thuẫn với các quy định về đảm bảo an toàn trong Luật Các tổ chức tín dụng”, ông Bình nói.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh nhiều loại quỹ hoạt động không hiệu quả lâu nay, dự thảo luật cũng nêu ra việc lập một số quỹ như Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ bảo lãnh tín dụng, Quỹ tương hỗ, Quỹ hỗ trợ khởi nghiệp, Quỹ đầu tư khởi nghiệp.

ĐB Bình cho rằng, các loại quỹ này cần tính toán, đánh giá tác động, hiệu quả một cách kỹ càng.

Trong khi đó, theo ĐB Phùng Thị Thường (Vĩnh Phúc), Ban soạn thảo cần rà soát đánh giá tác động một cách cẩn trọng việc áp dụng chính sách tài chính.  

“Một mặt đảm bảo nuôi dưỡng nguồn thu tạo điều kiện cho doanh nghiệp lớn mạnh đúng theo tôn chỉ của mục đích dự án luật này, nhưng quan trọng hơn cả đó là không ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách, nhất là trong giai đoạn hiện nay”, ĐB Thường lưu ý.

Dẫn ra một loạt con số chứng tỏ ngân sách hạn hẹp, ĐB Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) nêu, giai đoạn 2016 - 2020, bố trí ngân sách để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa là rất khó khăn và chưa có phương án cụ thể.

“Bản thân dự thảo luật cũng chỉ quy định cầm chừng là hỗ trợ từ ngân sách sẽ tùy thuộc vào điều kiện của ngân sách trong từng giai đoạn nên việc đã khó sẽ càng khó khăn hơn”, ĐB tỉnh Phú Thọ phát biểu.

Tại sao nghĩ bỏ ra 1 đồng là mất 1 đồng?

Dùng quyền tranh luận, ĐB Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) nói, "tôi có tư duy khác là không phải Nhà nước đưa tiền cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa để sản xuất kinh doanh mà Nhà nước tạo cơ sở và cơ chế cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia".

Với ý kiến ngân hàng cho doanh nghiệp với lãi suất thấp hơn so với lãi suất bình thường thì ngân sách phải bù đắp chỗ đó, ông Thân lập luận, phần hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa đó là để nuôi dưỡng nguồn thu.

“Chúng ta không đưa tiền vào đó mà các ngân hàng có nghĩa vụ, nhận tiền của dân thì phải có trách nhiệm với những thành phần đang khó khăn”, ông Thân bày tỏ.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Theo ĐB Thân, cần tính đến, nếu giả sử đến 2020 có 1 triệu doanh nghiệp thì GDP là bao nhiêu, bao nhiêu lao động được tạo việc làm và đóng góp cho ngân sách sẽ là bao nhiêu?

"Chúng ta phải đầu tư mà đầu tư ngoài ngân sách còn nguồn của xã hội, tại sao chúng ta nghĩ bỏ ra 1 đồng là mất 1 đồng, mà có phải bỏ ngay đâu, chúng ta tạo cơ chế họ vay. Thậm chí, tôi nghĩ nếu không có ta nên đi vay để hỗ trợ, sau đó chúng ta thu lại thì mới phát triển được", ĐB Thân nhấn mạnh.

Được ưu tiên thêm một phút, ĐB Thân dẫn ví dụ, nếu Quốc hội chủ động làm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt vào vốn thì ta không bị động.

Theo ĐB, năm 2008 - 2009, ta phải giảm và giãn nợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa là 34.000 tỷ đồng; giảm và giãn cho thu nhập doanh nghiệp 21.630 tỷ đồng.

Có nghĩa, phải đi theo doanh nghiệp. “Đây tôi sẵn sàng chơi bài ngửa, tôi giảm cho ông trước. Vì là luật nên có trao đổi và nhất quán với nhau, nếu chấp nhận chúng ta giảm trước, ưu tiên trước, nó hay hơn và ta chủ động hơn”, ĐB Thân đề nghị.

Cũng giơ biển tranh luận, ĐB Nguyễn Văn Thắng (Hà Nội) phản biện ý kiến đại biểu Thân và cho rằng, các ngân hàng thương mại là các doanh nghiệp hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, nên không thể nói rằng, ngày hôm nay, anh huy động thì phải cho vay.

"Chúng ta cũng không thể có mệnh lệnh nào để ép các ngân hàng bảo là phải cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay, hỗ trợ. Nếu như căn cứ vào dự thảo này thì nói thật dù có ban hành các chương trình thì các ngân hàng thương mại cũng không thể cho vay được", ông Thắng quả quyết.

Giải trình, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, điều chúng ta đang mong muốn là kinh tế dựa vào đâu, sắp tới sẽ lớn mạnh như thế nào thì chúng ta phải đầu tư, phải có cơ chế, chính sách. Nếu chúng ta tư duy, ngại vấn đề không tháo bỏ được, không đột phá được thì không bao giờ hỗ trợ được doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Theo người đứng đầu ngành Kế hoạch Đầu tư, Ban Soạn thảo, Chính phủ xác định nguyên tắc hỗ trợ không vi phạm các nguyên tắc thị trường, không vi phạm các cam kết thực tế và phù hợp với khả năng của ngân sách trong từng thời kỳ.

“Các nguyên tắc này đã được xác định rõ và hỗ trợ không phải là hỗ trợ những thứ Nhà nước có, Nhà nước muốn mà hỗ trợ những thứ doanh nghiệp cần. Hỗ trợ cũng không phải hỗ trợ trực tiếp mà hỗ trợ gián tiếp thông qua các tổ chức cung cấp dịch vụ cho doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp được hưởng lợi thông qua dịch vụ công đó thì càng có lợi và khả thi”, Bộ trưởng quả quyết.

Thảo Nguyên