(Thanh tra) - Giữa dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, nghề thanh tra vẫn giữ cho mình một vị trí đặc biệt, như người gác cổng lặng lẽ cho sự công minh. Không phải là nghề của ánh hào quang, càng không phải là nơi để chạy theo những ồn ào, thanh tra là công việc của bản lĩnh, trí tuệ và cả sự kiên cường trước những áp lực.
Trong hành trình theo chân những người làm công tác thanh tra và trực tiếp “làm nghề”, tôi nhận ra phía sau mỗi biên bản là một câu chuyện, phía sau mỗi kết luận là cả một quá trình đấu tranh giữa cái sai và đúng để gìn giữ niềm tin vào công lý. Trong hành trình ấy, họ chọn lẽ phải làm kim chỉ nam, chọn sự công tâm làm nền tảng. Và chính từ những điều tưởng chừng bình dị đó, tôi tìm thấy niềm tin sâu sắc vào một nghề đầy thử thách nhưng cũng rất đỗi vẻ vang.
“Là tai mắt của trên, là bạn của dưới,
Tay cầm cân, mắt sáng rõ đúng sai.
Dẫu gian truân, kiên một dạ trung vì,
Giữa bão tố, vẫn sáng ngời chính khí!”
Có lẽ, chính bởi trọng trách đặc biệt ấy mà người làm công tác thanh tra, ở bất kỳ đâu, cũng mang trong mình một tinh thần trách nhiệm cao, một ý chí vững vàng trước thử thách. Cùng với hàng ngàn bước chân lặng lẽ góp phần giữ gìn kỷ cương trên khắp mọi miền Tổ quốc, Thanh tra tỉnh Lạng Sơn vẫn kiên định giữ vững truyền thống vẻ vang của ngành. Ở nơi địa đầu Tổ quốc, giữa núi rừng biên cương hùng vĩ, mỗi cán bộ thanh tra như một chiến sĩ thầm lặng - không chỉ là người thực thi công vụ nghiêm minh, công tâm mà còn là người chiến sĩ góp phần bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc.
Sau những ngày miệt mài bên chồng hồ sơ dày nặng, sau những giờ xác minh thực địa giữa nắng gió biên cương, chúng tôi lại có những khoảnh khắc đời thường, giản dị, cùng kể cho nhau nghe câu chuyện mình vừa trải qua, hay nói trêu nhau là “chuyện ngoài Nhật ký”. Có những ngày cơm đùm cơm nắm, băng rừng, vượt suối, mặc áo mưa tránh vắt, côn trùng, lấy áo làm chăn, lấy tiếng côn trùng rừng núi làm nhạc ru ngủ, chuyện hôm nay đi được bao thôn, bao khối, gặp những ai, xử lý tình huống thế nào... Những câu chuyện tưởng như vụn vặt ấy, qua từng lần chia sẻ, lại trở thành thứ kết nối, thành sợi dây gắn bó vô hình.
“Có những câu chuyện thành sự tích,
Cơm nắm, vừng rang vượt suối, băng rừng.
Vậy mà chí chẳng hề than,
Anh đi em bước, làm nên…chuyện đoàn.”
Thường thì tên một đoàn thanh tra là bao gồm đầy đủ nội dung, yêu cầu và mục đích của mỗi đoàn. Ấy vậy mà đến với chúng tôi, mỗi đoàn lại có “nickname” riêng, rất nổi bật, cực kỳ dễ nhớ. “Đoàn rác”, “Đoàn rừng”, “Đoàn trại lợn”, “Đoàn bệnh viện”, “Đoàn thú y”, “Đoàn taxi” và cả “Đoàn văn hóa”… Chúng trở thành phần ký ức khắc sâu trong tâm trí mỗi người, gợi mở về hành trình mình sẽ trải qua và trách nhiệm đối với nhiệm vụ mình phải thực hiện.
Ngược thời gian về năm 2018 là câu chuyện của “Đoàn rừng”... với 8 thanh tra viên chính thức bắt đầu hành trình thanh tra việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng tại 8 huyện (trước khi thực hiện chính quyền hai cấp) trên địa tỉnh Lạng Sơn.
Phạm vi thanh tra là 93 dự án trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng, với tổng diện tích rừng được trồng và khoán bảo vệ rừng phòng hộ là 27.134,54ha, địa bàn rộng với địa hình hiểm trở, thử thách từng bước chân thành viên đoàn.
Mỗi ngày, đoàn thanh tra di chuyển hơn 10km trên những con đường mòn nhỏ, vượt qua dốc cao, suối sâu. Hành trang đơn giản, chỉ cơm nắm, áo mưa và dụng cụ kiểm tra, nhưng trong lòng ai cũng đầy háo hức và hi vọng.
30 ngày xác minh là 30 ngày đi bộ xuyên rừng, làm việc với nhiều hộ dân, đơn vị quản lý và chính quyền cơ sở. Đoàn thanh tra thu thập hồ sơ, kiểm tra hiện trạng, chụp ảnh, ghi chép kỹ lưỡng, cẩn thận trong từng biên bản. Mưa có, nắng có, đường trơn, nhưng mọi dữ liệu đều phải chính xác và đầy đủ.
Và mọi nỗ lực luôn nhận được kết quả xứng đáng. Kết quả thanh tra đã chỉ rõ những hạn chế, tồn tại trong công tác quản lý, sử dụng nguồn kinh phí trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng như diện tích trồng và tỷ lệ cây sống tốt sau khi trồng không đúng như hồ sơ nghiệm thu, quyết toán tại một số lô rừng. Có đơn vị, đoàn kiến nghị thu hồi với số tiền trên 200 triệu đồng và thực hiện chuyển hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc thanh toán chi phí nhân công nhận khoán bảo vệ rừng phòng hộ không đúng quy định của pháp luật (với số tiên trên 1,2 tỷ đồng) đến cơ quan điều tra Công an tỉnh để làm rõ (kết quả, khởi tố 2 vụ/2 bị can).
Chuyện về đoàn rừng tạm khép lại, thì cũng vừa lúc một đoàn thanh tra mới lại bắt đầu hành trình ở một nơi khác, với "bí danh": “Đoàn trại lợn”.
Nơi đoàn thanh tra đến không có mùi cỏ cây hoa lá, bầu trời cao, không khí trong lành nữa mà là mùi ngai ngái bốc lên từ những dãy chuồng dài, với âm thanh đặc trưng “ụt à ụt ịt”. Đây được biết đến là khu trang trại nuôi quy mô lớn nhất vùng, lợn được chăm sóc bởi các kỹ thuật viên có trình độ, được nghe nhạc, tắm mát, cơ sở vật chất theo như dự án thì là “hiện đại, chuẩn hoá theo tiêu chuẩn Châu Âu” với hệ thống xử lý nước thải khép kín và quy trình nuôi hoàn toàn tự động hoá.
Đoàn kiểm tra gồm 4 người, mỗi người một phong cách riêng. Trưởng đoàn là một đồng chí Trưởng phòng dày dặn kinh nghiệm, đã từng đi thanh tra từ nhà máy da đến rác thải y tế, nên đến với đoàn này, không có gì làm khó được anh. Đi cùng anh là cô thanh tra viên trẻ tuổi nhưng chuyên cần, chịu khó ghi chép và quan sát. Hai người còn lại, mỗi người một việc, nhưng cũng không kém phần chuyên nghiệp, rất “lành nghề”.
Trong những cán bộ làm công tác thanh tra, tôi đặc biệt muốn kể về những người phụ nữ, như chị Mai Anh.
Chị là người đầu tiên tôi gặp trong ngày đến nhận công tác tại cơ quan Thanh tra tỉnh. Ấn tượng đầu tiên là đôi mắt to tròn, nụ cười duyên dáng và tên gọi rất hay.
Chị Mai Anh là một phụ nữ dân tộc Tày, một trưởng phòng kỳ cựu của Thanh tra tỉnh. Với tuổi đời và tuổi nghề đầy trải nghiệm, chị đã chứng kiến nhiều đổi thay, biến động của ngành qua hơn 25 năm gắn bó. Chị luôn giữ trong mình sự tận tâm, nghiêm túc cùng cái nhìn sắc bén để xử lý từng hồ sơ, vụ việc. Dù nhiều áp lực từ cuộc sống và công việc, chị vẫn vững vàng như một điểm tựa cho đồng nghiệp trẻ, luôn sẵn sàng chia sẻ và truyền cảm hứng.
Tôi còn nhớ những buổi trưa hè oi ả, phòng làm việc nhỏ, chỉ có tiếng quạt kêu lạch cạch và giấy tờ mới in còn vương mùi mực. Chị Mai Anh vẫn ngồi đó, cặm cụi rà từng dòng trong kết luận thanh tra, ánh mắt không rời khỏi tập hồ sơ dày cộp.
Có lần tôi hỏi đùa: “Chị có khi nào thấy mệt với cái nghề lúc nào cũng phải nghi ngờ, phải kiểm tra người khác không?” Chị chỉ cười: “Mệt chứ. Nhưng mình không được phép dễ dãi, bởi sự dễ dãi của mình đôi khi sẽ làm hỏng cả một niềm tin”.
Niềm tin ấy không đến từ lời nói suông. Nó được xây bằng kết quả cụ thể, bằng những con số biết nói. Chị đã trực tiếp tham mưu giải quyết hơn 200 đơn khiếu nại, tố cáo; từng là trưởng đoàn, phó trưởng đoàn trong 30 đoàn thanh tra và tiến hành kiểm tra, rà soát theo kế hoạch đối với hơn 100 kết luận thanh tra tại 34 cơ quan, đơn vị. Riêng trong 3 năm gần đây, chị đã rà soát 40 kết luận năm 2022, 30 kết luận năm 2024 và 30 kết luận trong năm 2025. Các chỉ tiêu kiểm tra đều vượt kế hoạch, năm 2022 đạt 26,3% (40/152), năm 2024 đạt 32,6% (30/92), liên tiếp được UBND tỉnh đánh giá hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trọng tâm.
Không chỉ giỏi chuyên môn, chị Mai Anh còn tích cực tham gia công tác đoàn thể. Với tinh thần trách nhiệm và sự tận tâm vốn có, chị với vai trò Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Công đoàn, đồng thời tham gia Ban Vì sự tiến bộ của phụ nữ cơ quan. Ở những vai trò này, chị lại hiện lên với một hình ảnh gần gũi, sâu sắc, một người lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành cùng chị em trong cơ quan, không chỉ trong công việc mà cả trong những vấn đề đời sống thường ngày. Tôi nghĩ, có lẽ chính những người như chị, vừa mềm mại mà cũng rất kiên cường, mới là “linh hồn” thật sự của ngành Thanh tra. Ẩn sau những kết luận lạnh lùng, những con số, biên bản, là sự tận tụy đến cạn sức của biết bao cán bộ, đặc biệt là những người phụ nữ, những người vừa làm vợ, làm mẹ, vừa phải giữ mình vững vàng trong môi trường đầy áp lực.
Giống như chị Mai Anh, ở Thanh tra tỉnh Lạng Sơn còn có những người phụ nữ khác, âm thầm mà kiên định, dịu dàng nhưng đầy bản lĩnh, gánh trên vai trọng trách lãnh đạo, cùng tập thể lãnh đạo điều hành cơ quan.
Chị Nguyễn Mai Loan - Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chánh Thanh tra tỉnh, là một người như thế. Với gương mặt luôn ánh lên sự cương nghị nhưng thân thiện, chị không hay nói nhiều, càng không thích phô trương. Ấy vậy mà mỗi lần chị cất lời, cả phòng họp đều im lặng nghe chị nói.
Chị không chỉ nói bằng chức vụ, mà nói bằng trải nghiệm, bằng sự chính trực đã được tôi rèn qua năm tháng. Ở vị trí lãnh đạo chủ chốt của cơ quan, chị không chỉ điều hành công việc chuyên môn mà còn góp phần định hướng tư tưởng, giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong nội bộ. Với vai trò Phó Bí thư Đảng ủy, chị luôn thể hiện rõ quan điểm trong điều hành, thẳng thắn nhưng mềm mỏng, quyết liệt nhưng không áp đặt.
Chính sự cân bằng ấy đã khiến chị trở thành điểm tựa đáng tin cậy không chỉ với lãnh đạo cấp dưới mà cả với anh chị em cán bộ, công chức trong toàn cơ quan. Không phải ngẫu nhiên mà chị được lựa chọn làm Chủ tịch Công đoàn, rồi sau này là Trưởng Ban Vì sự tiến bộ của phụ nữ. Những năm tháng đảm nhiệm các vai trò đó, chị đã đặt rất nhiều tâm huyết để xây dựng một môi trường làm việc gắn bó, công bằng và giàu tính nhân văn.
Không ít sáng kiến do chị Loan đề xuất đã được áp dụng hiệu quả. Từ việc tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề gần gũi, thiết thực, đến việc mạnh dạn đề xuất cơ chế tạo điều kiện cho cán bộ nữ phát triển, cân bằng giữa công việc và gia đình.
Tôi vẫn nhớ, có lần chị nói: “Phụ nữ ngành mình không chỉ cần giỏi việc chuyên môn, mà còn cần mạnh mẽ trong việc lên tiếng, khẳng định mình. Không phải để hơn ai, mà để xứng đáng với trách nhiệm được giao”. Và có lẽ chính bởi tâm thế ấy mà chị không chỉ giữ vững vai trò lãnh đạo mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho lớp cán bộ nữ kế cận, trong đó có tôi.
Thỉnh thoảng, trong vài khoảnh khắc, tôi ngẫm nhìn lại hành trình của mình, của các chị như chị Mai Loan, chị Mai Anh và biết bao đồng nghiệp khác. Chúng tôi, những người phụ nữ làm nghề “gõ cửa sự thật”, không chọn cho mình con đường dễ dàng. Nhưng có lẽ, chính tại biên ải này, nơi tưởng như lặng lẽ và xa xôi, lại thắp lên những câu chuyện đầy cảm hứng về sự tận tụy, trung thực và niềm tin.
Nếu ai đó hỏi tôi: điều gì khiến tôi gắn bó với ngành Thanh tra? Tôi sẽ không nói đến những bản kết luận hay những con số. Tôi sẽ kể về những đồng nghiệp như thế, những người thắp lửa cho nghề, bằng chính cuộc đời mình. Tôi sẽ kể về rất nhiều người đang ngày đêm góp sức, góp trí, xây dựng một ngành Thanh tra ngày càng trong sạch, vững mạnh và nhân văn hơn. Họ là những người cán bộ trẻ dấn thân, những đồng nghiệp trưởng thành, những lãnh đạo tâm huyết luôn đặt lợi ích của dân, của nước lên trên hết. Mỗi người một vai trò, một câu chuyện, cùng hòa quyện tạo nên một bản hoà ca trọn vẹn, giàu cung bậc...
Những thành tích mà Thanh tra tỉnh Lạng Sơn đạt được trong những năm qua, từ kết quả quá trình công tác như việc tiếp nhận, tham mưu giải quyết hàng trăm đơn khiếu nại, tố cáo mỗi năm; đến những cuộc thanh tra kiến nghị thu hồi hàng tỷ đồng sai phạm về ngân sách Nhà nước, kiến nghị sửa đổi, bổ sung những quy định còn chưa phù hợp để hoàn thiện hơn nữa hệ thống cơ sở pháp lý; hay những vụ việc phát hiện dấu hiệu tội phạm để chuyển cơ quan cảnh sát điều tra, đều là minh chứng cho sức sống và sự phát triển bền vững của một tập thể vững mạnh, góp phần vào thành tích chung của toàn ngành Thanh tra Việt Nam.
Sắp đến ngày ngành Thanh tra Việt Nam “sinh nhật” tròn 80 tuổi, một chặng đường dài với biết bao thách thức, gian khó nhưng cũng đầy tự hào và những dấu ấn quan trọng. Đây không chỉ là dịp để nhìn lại những thành quả đã đạt được, mà còn là thời điểm để toàn ngành Thanh tra cùng nhau nhìn nhận, đổi mới và nỗ lực phấn đấu, góp phần xây dựng ngành ngày càng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ mới.
Chúng tôi, những cán bộ, công chức thanh tra nơi miền biên cương “phên dậu” của Tổ quốc, với niềm tin sắt son vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, cùng sự chỉ đạo, định hướng sáng suốt của Thanh tra Chính phủ, sẽ tiếp tục phấn đấu, rèn luyện và trưởng thành mang theo trách nhiệm giữ gìn công lý, bảo vệ quyền lợi của nhân dân, góp phần xây dựng đất nước ngày một phát triển, công bằng và văn minh hơn.
Câu chuyện tôi kể trên đây, không chỉ là câu chuyện của ngành Thanh tra mà còn là câu chuyện của niềm tin, khát vọng và sức sống bền bỉ, một hành trình mà chúng tôi, Thanh tra xứ Lạng tự hào được đồng hành và tiếp tục viết nên trong tương lai. Chúng tôi tin rằng, với tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và sự đổi mới không ngừng, ngành Thanh tra sẽ mãi là điểm tựa vững chắc cho nhân dân và là niềm tự hào của đất nước trong 80 năm qua, cũng như những chặng đường mới sắp tới.
Và những chặng đường mới ấy… những cán bộ công chức, viên chức ngành Thanh tra sẽ lại viết tiếp nên những câu chuyện mới…
