Quá tải gấp nhiều lần nhưng bãi rác tập trung huyện Gio Linh vẫn phải hoạt động, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ảnh: Khánh Anh

Dù không nằm gần khu dân cư đông đúc nhưng tình trạng ô nhiễm của bãi rác tập trung huyện Gio Linh đã và đang là nỗi lo lắng của những người dân nơi đây. Thực trạng đó ngày càng lo ngại hơn khi tình trạng quá tải kéo dài nhiều năm qua tại bãi rác này vẫn chưa thể xử lý, đóng cửa.

Theo ông Trương Tuấn Vượng, Phó Giám đốc Trung tâm Môi trường và Đô thị (MT&ĐT) huyện Gio Linh, bãi rác tập trung huyện Gio Linh được quy hoạch xây dựng tại xã Gio Bình (nay là xã Phong Bình) với quy mô 7,6ha. Năm 2012, UBND tỉnh Quảng Trị đã giao Trung tâm Quan trắc tài nguyên và Môi trường tỉnh làm chủ đầu tư giai đoạn 1 và năm 2014 công trình hoàn thành bàn giao UBND huyện Gio Linh quản lý, vận hành.

Tuy nhiên, với quy mô đầu tư chỉ mới trên 2,2ha với 2 hố chôn lấp rác cùng hệ thống xử lý nước rỉ rác, đường nội bộ, hàng rào, nhà bảo vệ… Bãi rác có quy mô hồ sơ thiết kế và bàn giao đưa vào sử dụng. Công trình này có thời gian sử dụng trong 4 năm (2014 - 2017) với sức chứa 60.000m3. Trong đó, 2 hố chôn lấp rác được thiết kế nửa chìm nửa nổi với chiều sâu đào 5,5m, chiều cao đắp là 2,4m.

Rác "tràn" từ bãi rác đến các khu vực lân cận. Ảnh: Khánh Anh

Dù chỉ với sức chứa thiết kế trong vòng 4 năm, nhưng thực tế sử dụng công trình kéo dài từ khi nhận bàn giao vào năm 2014 đến nay, vượt quá công suất thiết kế của công trình. Do vậy, thực trạng khu xử lý, chôn lấp rác thải sinh hoạt hợp vệ sinh của huyện Gio Linh đã quá tải, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất cao.

Ngay từ cổng vào bãi rác, đủ loại rác chất từ nhà bảo vệ tràn ra 2 bên tuyến đường vào. Mùi hôi thối, nhớp nháp thường thấy ở những bãi rác xử lý theo hình thức chôn lấp. Bên trong bãi rác, đủ loại rác thải, chất cao khoảng 7 - 8m tính từ mặt đất lên. Xung quanh là những vũng nước ứ đọng, nước rỉ từ bãi rác bốc mùi hôi nồng nặc.

Một người dân ở gần khu vực bãi rác cho biết: Bãi rác này đáng lẽ phải đóng cửa từ nhiều năm trước. Thế nhưng, rác thải toàn bộ trên địa bàn huyện vẫn phải mang về đây, quá tải nên rác ùn ứ thành núi cao ngất. Vào mùa nắng, mỗi lần gió lại cuốn theo mùi hôi thối từ đây ra các khu dân cư lân cận. Còn mùa mưa thì nước tràn ra ngoài, rỉ, thấm gây ô nhiễm nghiêm trọng cho người dân. Điều người dân lo lắng nhất chính là nguồn nước từ bãi rác rỉ ra rồi thấm dần vào các mạch nước mà người dân đang sử dụng từ các giếng đào, giếng khoan.

Theo thống kê của Trung tâm MT&ĐT huyện Gio Linh, khối lượng rác thải được đưa về xử lý tại bãi chôn lấp bình quân khoảng 15.000 tấn/ năm (tương đương khoảng 30.000m3/ năm). Từ đầu năm 2022 đến cuối năm 2023, bãi rác tập trung của huyện Gio Linh luôn trong tình trạng quá tải, khối lượng rác thải phải được thường xuyên san ủi, dồn chất thành đống cao để dành chỗ trống nhằm tập kết rác, nguy cơ ô nhiễm môi trường rất cao.

Tại 2 ô chôn lấp rác, bao gồm rác vô cơ và cả hữu cơ, rác thải đã đầy và đổ cao trên 7m, vượt công suất thiết kế là 4,5m. Trong khi đó, lượng rác thải được chở về đây 35-40 tấn/ ngày, đêm khiến tình trạng bãi rác càng quá tải nghiêm trọng hơn bao giờ hết.

Nguồn nước rỉ ra từ bãi rác. Ảnh: Khánh Anh

"Nhằm khắc phục phần nào tình trạng ùn ứ, quá tải và nguy cơ ô nhiễm tại bãi rác, định kỳ hàng tháng, hàng quý, đơn vị áp dụng biện pháp bảo vệ môi trường bằng nguồn vốn thường xuyên và nguồn thu tại đơn vị. Như: San ủi rác, lấp đất, phun các chế phẩm để diệt ruồi, khử mùi hôi đối với từng lớp rác thải… trồng cây xanh bảo vệ môi trường”, ông Trương Tuấn Vượng cho biết thêm.

Bên cạnh đó, với kinh phí được huyện Gio Linh cấp cho công tác dồn rác năm 2023, 2024, Trung tâm MT&ĐT huyện đã chủ động tu sửa các tuyến đường nội bộ để đảm bảo vận hành, nhất là trong mùa mưa. Hệ thống nước rỉ rác và úng ngập do mưa đã được dẫn bởi các tuyến mương bao quanh về hệ thống ống dẫn về bể điều hòa tránh để nước chảy thẳng ra môi trường gây ô nhiễm.

Hàng quý, hàng năm Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Gio Linh đều hợp đồng với Trung tâm Quan trắc tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị thực hiện quan trắc định kỳ, báo cáo công tác bảo vệ môi trường tại bãi rác tập trung huyện Gio Linh.

Trước tình trạng trên, nhằm đảm bảo công tác vệ sinh môi trường, Trung tâm MT&ĐT huyện Gio Linh đã có văn bản kiến nghị với các ban, ngành có liên quan đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng bãi rác tập trung huyện mới để đơn vị thực hiện tốt công việc được giao.

Được biết, UBND huyện Gio Linh đã tiến hành quy hoạch 11ha đất tại địa bàn xã Hải Thái (huyện Gio Linh) nhằm xây dựng một bãi rác tập kết và xử lý rác, thay thế cho bãi rác tại xã Phong Bình hiện đã quá tải nghiêm trọng. Tuy nhiên, hiện vẫn đang còn vướng mắc một số thủ tục đất đai nên dự án nhiều năm qua vẫn chưa thể triển khai được.

Từ thực tế trên cho thấy, bãi rác tập trung huyện Gio Linh đang trong tình trạng quá tải, ô nhiễm môi trường. Chưa kể, việc xử lý bằng hình thức chôn lấp rác sẽ để lại nhiều hệ lụy về môi trường.