(Thanh tra) - Với vị trí chiến lược nơi “phên giậu” Tổ quốc, Điện Biên là địa bàn trọng điểm trong thực hiện chính sách dân tộc và tôn giáo. Tuy vậy, sau khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, lực lượng thực hiện công tác dân tộc và tôn giáo của tỉnh phải đối diện với không ít khó khăn, vướng mắc cần sớm được tháo gỡ.
Tỉnh Điện Biên hiện có diện tích tự nhiên hơn 9.500 km², đường biên giới dài trên 455 km tiếp giáp Lào và Trung Quốc, có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng – an ninh.
Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên cho biết, hiện nay dân số toàn tỉnh có trên 656 nghìn người, gồm 19 dân tộc anh em, trong đó dân tộc Thái chiếm 37,85%, dân tộc Mông chiếm 35,81%, dân tộc Kinh chiếm 17,89%. Đời sống Nhân dân còn nhiều khó khăn, khi năm 2024 toàn tỉnh có hơn 30.300 hộ nghèo, chiếm 21,29% và hơn 17.000 hộ cận nghèo, chiếm 11,96%. Trong tổng số 1.448 thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số, có tới 905 thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn.
Điện Biên cũng là tỉnh có đông tín đồ các tôn giáo như Phật giáo, Công giáo, Tin lành và Cơ đốc Phục lâm. Nhìn chung, đồng bào tôn giáo chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tích cực tham gia phong trào thi đua yêu nước, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Tuy nhiên, địa bàn vẫn tiềm ẩn những yếu tố phức tạp, khi một số đối tượng lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để chia rẽ, kích động, gây mất đoàn kết.
Trong thời gian qua, thực hiện các Nghị quyết của Trung ương và chỉ đạo của Chính phủ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Điện Biên đã ban hành nhiều văn bản triển khai sắp xếp đơn vị hành chính, kiện toàn bộ máy gắn với mô hình chính quyền 2 cấp.
Tỉnh đã thành lập Sở Dân tộc và Tôn giáo trực thuộc UBND tỉnh, với 31 cán bộ, công chức, viên chức, tổ chức thành 4 phòng chuyên môn. Ở cấp xã, công tác dân tộc và tôn giáo được giao cho Phòng Văn hóa – Xã hội tham mưu, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của lãnh đạo UBND xã.
Ông Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo cho biết, thời gian qua, công tác tuyên truyền về lĩnh vực dân tộc và tôn giáo được thực hiện đồng bộ thông qua hội nghị, sinh hoạt thôn, bản, hệ thống truyền thanh cơ sở… Qua đó, giúp cán bộ, đảng viên và Nhân dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc tổ chức chính quyền 2 cấp; đồng bào các dân tộc, tín đồ tôn giáo cơ bản đồng thuận, tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đặc biệt, từ khi triển khai mô hình mới, tỉnh chưa ghi nhận vụ việc nổi cộm liên quan đến dân tộc, tôn giáo.
Ngày 16/9, tại buổi làm việc với Đoàn công tác Bộ Dân tộc và Tôn giáo, lãnh đạo các sở, ngành của tỉnh Điện Biên đã chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp.
Theo đó, việc tinh gọn bộ máy khiến số lượng cán bộ chuyên trách giảm, trong khi khối lượng công việc ngày càng nhiều, phạm vi quản lý rộng hơn, yêu cầu chuyên môn cao hơn.
Bên cạnh đó, nhiều cán bộ cấp xã phải kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản, còn lúng túng trong xử lý tình huống phức tạp. Cơ sở vật chất, hạ tầng phục vụ công tác dân tộc và tôn giáo ở cơ sở còn thiếu, xuống cấp, phương tiện, trang thiết bị chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Đồng thời, một số nội dung phân quyền, phân cấp mới theo Nghị định 124/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp; phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo còn chồng chéo, gây khó khăn trong việc thực hiện.
Việc phối hợp liên ngành trong công tác thống kê, báo cáo dữ liệu dân tộc và tôn giáo còn chậm. Bên cạnh đó, một bộ phận người dân ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế trong tiếp cận thông tin chính thống, dễ bị tác động bởi luận điệu sai trái, trong khi đội ngũ cán bộ cơ sở lại gặp khó khăn khi ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai chính quyền số…
Để nâng cao hiệu quả công tác dân tộc và tôn giáo trong thời gian tới, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lò Văn Cương cho biết, tỉnh Điện Biên đã đề nghị Bộ Dân tộc và Tôn giáo cùng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương tiếp tục ban hành hướng dẫn chi tiết, kịp thời tháo gỡ khó khăn khi thực hiện chính sách mới.
Đặc biệt, tỉnh đề nghị xem xét tạm dừng cắt giảm biên chế, đồng thời quy định định mức biên chế tối thiểu cho cơ quan dân tộc và tôn giáo ở cả cấp tỉnh và cấp xã; nghiên cứu cơ chế chính sách đặc thù nhằm thu hút, đãi ngộ cán bộ công tác ở vùng cao, biên giới; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng thực tiễn cho đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ trẻ, cán bộ là người dân tộc thiểu số.
Ngoài ra, tỉnh Điện Biên cũng đề nghị cần có thêm các chương trình tập huấn về công nghệ thông tin, quản lý dữ liệu, cũng như kỹ năng xử lý các tình huống nhạy cảm tại cơ sở…
