(Thanh tra) - Ngày 28/06/2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và UBND tỉnh Kiên Giang đã tổ chức hội thảo về giải pháp phát triển nuôi biển tỉnh Kiên Giang đến năm 2025, tầm nhìn năm 2030 nhằm xác định tiềm năng, lợi thế về nuôi biển của tỉnh Kiên Giang.
Báo cáo tham luận, ông Nguyễn Trọng Hiền, Phó Giám đốc Phụ trách nuôi trồng & phát triển dự án, Công ty TNHH MTV Ngọc Trai Ngọc Hiền Phú Quốc cho biết: Kiên Giang có tổng diện tích vùng biển là 63.000km2, đây là lợi thế lớn nhất để phát triển nuôi trồng thủy sản, vốn trong thời gian qua được khẳng định là nghề mang lại hiệu quả kinh tế và xã hội cao, góp phần thay đổi cơ cấu kinh tế ở vùng nông thôn ven biển, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo…
Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành nuôi trồng thủy sản Kiên Giang vẫn phải đối mặt với những thách thức và khó khăn không nhỏ. Những vấn đề tồn tại hiện nay là chưa có quy hoạch không gian biển, chưa quy hoạch vùng nuôi, đối tượng nuôi, làm ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản. Quy mô sản xuất nhỏ lẻ, chủ yếu ở quy mô hộ gia đình, khả năng ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng thủy sản vẫn còn hạn chế, nên tình trạng ô nhiễm môi trường nước xung quanh khu vực nuôi suy giảm đang diễn ra.
Vì thế cần sớm quy hoạch vùng nuôi, phương án nuôi, đối tượng nuôi, quản lý nguồn giống, thức ăn, thuốc và hóa chất có liên quan, đầu ra sản phẩm. Chú trọng phát triển khoa học công nghệ, đồng thời tiến hành phổ biến đến với người dân thông qua các cuộc hội thảo, khuyến ngư. Tăng cường bộ máy quản lý từ địa phương đến tỉnh, không để xảy ra những vùng nuôi tự phát không theo quy hoạch và quản lý của cơ quan chức năng, nên cần chú trọng vấn đề này và hổ trợ nguồn vốn, thay đổi trang thiết bị truyền thống, bằng trang thiết bị công nghệ mới như HDPE, nguồn thức ăn và các hóa chất có liên quan, để phát triển bền vững trong lãnh vực nuôi trồng thủy sản. Phát triển nuôi trồng thủy sản không những góp phần tăng sản lượng thủy sản, giảm áp lực khai thác, đánh bắt quá mức từ tự nhiên, mà còn góp phần, phục hồi, tái tạo và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Theo Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III, nghề nuôi trồng thuỷ sản nước ta đang trên đà phát triển mạnh, thu hút nhiều thành phần kinh tế tham gia và đang trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Diện tích mặt nước đưa vào nuôi trồng thuỷ sản ngày càng tăng, hình thức nuôi phong phú, nhiều mô hình nuôi tiên tiến, đối tương nuôi đa dạng và kỹ thuật nuôi không ngừng được cải tiến. Sản phẩm thuỷ sản ngày càng được đánh giá cao, không những thị trường trong nước mà cả thị trường quốc tế. Trong những năm gần đây, nuôi cá biển cho thấy tiềm năng và triển vọng lớn và là xu thế “vươn ra biển” của ngành thủy sản trong thời gian tới. Phát triển nuôi cá biển là một trong những định hướng của ngành thủy sản nhằm tạo ra một lượng lớn sản phẩm thủy sản phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ nội địa, tạo công ăn việc làm nâng cao thu nhập cho người dân.
Hiện nay, nuôi trồng thủy sản trên biển được phân chia thành 03 khu vực gồm vùng nuôi ven bờ và hải đảo trong vòng 3 hải lý trở lại với 6.506 cơ sở (244.402 lồng bè), trong đó, 3.795 cơ sở nuôi cá biển, 1.846 cơ sở tôm hùm và 865 cơ sở nuôi các loài khác; khu vực biển từ 3 đến 6 hải lý có 914 cơ sở nuôi cá biển (với 4.299 lồng bè) và nuôi xa bờ trên 6 hải lý có 27 cơ sở nuôi cá biển (với 137 lồng bè), tập trung tại tỉnh Cà Mau.
Đánh giá về thực trạng nuôi trồng thủy sản trên biển, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III cho rằng, đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ nuôi biển còn nhiều hạn chế, chậm, dàn trải, thiếu đồng bộ. Việc quản lý và sử dụng các công trình, các dự án đầu tư còn nhiều hạn chế, hiệu quả chưa cao, nhiều dự án sau khi xây dựng đưa vào hoạt động chưa đạt được theo công suất thiết kế.
Hiện các nhà máy chế biến chưa có các dây chuyền chế biến cá biển riêng chuyên dụng mà sử dụng chung với các dây chuyền khác do kim ngạch xuất khẩu chưa lớn. Cá biển tiêu thụ trong nước chủ yếu là cá sống theo thị hiếu người tiêu dùng, một phần lớn xuất khẩu tiểu ngạch sang thị trường Trung Quốc, phần nhỏ được xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường lớn như Mỹ, EU với kim ngạch xuất khẩu chính ngạch khoảng 30 triệu USD/năm
Về sản xuất con giống, hiện cả nước hiện có 71 cơ sở sản xuất giống cá biển với sản lượng sản xuất thực tế đạt 509 triệu con.
Việc sản xuất và cung cấp thức ăn chuyên cho nghề nuôi cá biển vẫn là một khâu chưa phát triển mạnh. Phần lớn lượng thức ăn công nghiệp cho nuôi biển do các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài sản xuất hoặc nhập ngoại nên khó kiểm soát được giá thành, chất lượng, nguồn gốc của thức ăn cũng như khả năng và các phương thức cung cấp, đây là một trong những yếu tố tác động đến phát triển bền vững của nuôi trên biển hiện nay, dẫn đến nghề nuôi biển chậm phát triển.
Những giải pháp để phát triển ngành nuôi trồng thủy sản trên biển được Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đưa ra nhue:
Đầu tư xây dựng các hạng mục hạ tầng thiết yếu vùng nuôi biển, vùng sản xuất giống nuôi biển tập trung; Xây dựng chính sách nhằm mục đích thu hút các doanh nghiệp đầu tư nuôi biển công nghiệp xa bờ, công nghiệp hỗ trợ, chế biến sản phẩm công nghệ cao, tạo sản phẩm có giá trị gia tăng.
Miễn, giảm thuế đất, khu vực biển trong cho các thành phần kinh tế đầu tư nuôi biển, đặc biệt là đầu tư nuôi biển công nghiệp, nuôi ở những vùng biển khơi; các loại thuế, phí cho hoạt động của doanh nghiệp đầu tư phát triển nuôi biển công nghiệp; miễn giảm thuế, phí, tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục để nhập công nghệ, vật tư, thiết bị theo quy định của pháp luật phục vụ phát triển nuôi biển.
Hỗ trợ thủ tục pháp lý để doanh nghiệp đầu tư vào phát triển nuôi biển quy mô lớn, công nghiệp, lâu dài với mục đích phát triển kinh tế; giao quyền sử dụng đất, mặt nước khu vực biển lâu dài để đầu tư phát triển nuôi biển ổn định; chuyển đổi diện tích hoạt động của các ngành kinh tế khác sang phát triển nuôi biển.
Tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm, từ con giống, vật tư đầu vào, vật liệu làm lồng, nuôi thương phẩm đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm, trong đó doanh nghiệp thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm đóng vai trò hạt nhân liên kết và tổ chức chuỗi sản xuất
Xây dựng cơ chế liên kết giữa nuôi biển với hoạt động các ngành kinh tế, hoặc khuyến khích các doanh nghiệp hoạt động cùng lúc nhiều lĩnh vực trên biển: Nuôi biển, du lịch, dầu khí, điện gió, vận tải biển,… Tổ chức hoạt động nuôi biển khơi kết hợp với các lực lượng để phòng tránh những rủi ro thiên tai, cứu hộ cứu nạn trên biển.
Tổ chức thu thập, nhập khẩu, lưu giữ và bảo vệ đàn giống gốc; rà soát và có kế hoạch ưu tiên các nghiên cứu, chọn tạo giống phục vụ nuôi biển phù hợp với kế hoạch phát triển chung cả nước, trong đó tập trung vào nhóm giá trị kinh tế cao...
